Przyznasz chyba, że żaden film, ani spektakl nie mógłby obyć się bez światła. To dzięki niemu uwaga widza kierowana jest we właściwym kierunku, to ono wydobywa z mroku elementy scenografii albo śledzi ruchy postaci. Właściwym oświetlaniem planów filmowych, programów telewizyjnych, spektakli operowych, koncertów rockowych, widowisk plenerowych zajmuje się właśnie ktoś taki, jak ja - realizatorka światła.
Co robię? Najpierw rozmawiam z reżyserem, scenografem i realizatorem programu, żeby dowiedzieć się, jakie są ich oczekiwania co do oświetlenia. Potem w oparciu o ich wskazówki opracowuję szczegółową koncepcję określającą, ile i jakich lamp - żarowe, wyładowcze, ze światłem białym czy kolorowym, będę potrzebowała, gdzie powinnam je ustawić, na co lub na kogo będą skierowane.
Światło spełnia różne role. Podczas koncertów lub innych widowisk plenerowych pozwala widzom skupić uwagę na występujących na scenie, wprowadza nastrój odpowiedni do tematyki prezentowanych utworów muzycznych, podkręca dramaturgię… W filmie, albo serialu telewizyjnym podkreśla charakter sceny: może nadawać jej nostalgii, romantyzmu albo skłaniać do refleksji, imituje dzienne światło padające przez okno, doświetla zamknięte pomieszczenia, pozwala uzyskać efekt odmłodzenia albo postarzenia twarzy aktora lub aktorki w zależności od tego, czy miękkie światło pada na tę osobę od strony kamery, czy też oświetlamy ją ostro z boku, dodaje postaci tajemniczości, jeśli pada z góry, lub niesamowitości i grozy, jeśli z dołu.
Wszystkie te efekty to tylko wynik pracy tzw. oświetleniem głównym, czyli rysującym. Do tego jako realizatorka światła mam do dyspozycji także mnóstwo pobocznych elementów oświetlenia: wypełniające, które rozświetla cienie utworzone przez światło rysujące, kontrowe, które służy do optycznego oddzielenia postaci lub ważnego dla danej sceny przedmiotu od tła, i oczywiście doświetlacze tła, wydobywające ze scenografii wrażenie trójwymiarowości. Muszę więc wiedzieć, w jaki sposób można uzyskać wymagane efekty świetlne i jakiego sprzętu należy do tego użyć.
Po zaakceptowaniu moich pomysłów przez reżysera, scenarzystę lub producenta programu telewizyjnego przygotowuję potrzebne kable, lampy, statywy, konsolety i ustawiam je na planie. Uczestniczę też w próbach z udziałem aktorów, dzięki czemu mogę ocenić, czy oświetlenie jest właściwie ustawione i ewentualnie skorygować położenie, jasność i filtry poszczególnych lamp. Podczas nagrywania filmu, w czasie trwania widowiska plenerowego lub transmitowania programu na żywo cały czas jestem na planie i dbam, by cały sprzęt oświetleniowy działał bez zarzutu.
Co powinnam umieć?
Muszę znać się na działaniu poszczególnych elementów, takich jak lampy HMI, fluorescencyjne, LED, żarowe, wyładowcze, folie, ramy, blendy, czyli ekrany odblaskowe, flagi, siatki, uchwyty, konsolety i wiedzieć, jak każdy z nich współgra i współpracuje z innymi, potrafić go montować, ustawiać we właściwym miejscu, konserwować i usuwać drobne usterki.
Muszę znać się na optyce, wiedzieć jak rozchodzi się światło, jak się załamuje i odbija, wiedzieć, jakie długości fal świetlnych dają wrażenie ciepłej, neutralnej lub zimnej barwy światła i jak pożądaną barwę i jasność uzyskać, pod jakim kątem ustawiać blendy czy siatki, jak programować sekwencyjne zmiany oświetlenia sprzężone z muzyką.
Przydaje mi się znajomość substancji, których używam do czyszczenia i konserwacji sprzętu oświetleniowego, wiedza o tym, jak zmienić obraz z użyciem np. oleju, który zmienia dyspersję, oraz umiejętność posługiwania się oświetleniem chemicznym - świetliki to dwukomorowe pojemniki, które zaczynają świecić, kiedy po rozszczelnieniu substancje obecne w obu komorach zmieszają się ze sobą i zacznie zachodzić reakcja chemiczna.
Jakie kompetencje miękkie są ważne w mojej pracy?
- kreatywność,
- zmysł plastyczny,
- wyobraźnia przestrzenna,
- umiejętność pracy pod presją czasu,
- odporność na stres,
- komunikatywność,
- dokładność,
- opanowanie.
Gdzie mogę pracować?
Mogę znaleźć zatrudnienie w teatrach, stacjach telewizyjnych, studiach filmowych, w agencjach realizujących imprezy plenerowe i koncerty, firmach nagłośnieniowo-oświetleniowych, klubach i dyskotekach.