Doradztwo zawodowe na lekcjach przedmiotowych? Z nami to proste!

Czy wiesz, że każdy nauczyciel w szkole jest odpowiedzialny za realizację doradztwa zawodowego? Lekcje przedmiotowe to świetny moment na rozmowę o rynku pracy. Pokaż swoim uczniom jak w przyszłości może zaprocentować wiedza, którą im przekazujesz. To naprawdę proste. Zacznij od małych kroków!

Uczniowie często nie zdają sobie sprawy z tego, jak wiedza uzyskana na lekcjach z różnych przedmiotów szkolnych może im się przydać na rynku pracy. Dlaczego? Zdecydowanie za mało mówi się o związku pomiędzy szkołą a przyszłym życiem zawodowym. 

W tym wpisie chcę Ci pokazać, dlaczego **na lekcjach przedmiotowych warto rozmawiać z uczniami o możliwościach, które oferuje rynek pracy, i w jaki sposób może w tym pomóc** [Mapa Karier](https://mapakarier.org/) - strona internetowa, na której opisaliśmy ponad kilkaset ścieżek kariery, aby poszerzać horyzonty zawodowe młodych ludzi. 

Dlaczego pokazywanie różnych opcji zawodowych na każdej lekcji w szkole jest ważne?

Czy wiesz, że ponad 20% dzieci w Wielkiej Brytanii chciałoby zostać profesjonalnymi sportowcami? Jak myślisz, ilu z nich się to uda? 

Badania pokazują, że dzieci znają zawody głównie z najbliższego otoczenia (rodziny i/lub mediów), a ich późniejsze wybory rzadko wychodzą poza tę małą pulę [[1](https://www.educationandemployers.org/wp-content/uploads/2018/01/DrawingTheFuture.pdf?)]. Z kolei według badań OECD z 2020 r. ponad połowa 15-latków na świecie podejrzewa, że w wieku 30 lat będzie pracować w jednej z 10 najbardziej popularnych branż w swoim kraju [[2](http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf)]. Współczesna gospodarka potrzebuje jednak pracowników o różnorodnych i specjalistycznych kompetencjach. 

**Jako nauczyciel przedmiotowy możesz pokazać swoim uczniom, jak szerokie możliwości oferuje rynek pracy w Twojej dziedzinie.** Pamiętaj, że nie chodzi o to, aby uczniowie już teraz wybrali zawód, który będą wykonywać w przyszłości, tylko o poszerzenie horyzontów i pokazanie wielu alternatywnych dróg kariery. Pokaż zawody, w których konkretna wiedza przydaje się na co dzień. Jako specjalista (i pasjonat) w swojej dziedzinie możesz rzetelnie opowiedzieć o jej praktycznym zastosowaniu. 

Na przykład jako nauczyciel biologii możesz opowiedzieć przy realizacji poszczególnych tematów o zawodach takich jak: mikrobiolog, biostatystyk, farmakolog kliniczny, oceanolog, entomolog, biolog morski, biolog molekularny, fizjoterapeuta, astrobiolog, genetyk itd. 

1. Znajdźcie ścieżki kariery związane z Twoim przedmiotem

Poniżej pokażę Ci, w jaki sposób z bazy [kilkuset ścieżek kariery w Mapie Karier](https://mapakarier.org/paths) wybrać te, w których nauczany przez Ciebie przedmiot jest jednym z najważniejszych. 

Jeśli chcesz odfiltrować zawody, w których potrzebny jest wysoki lub ekspercki poziom wiedzy z danego przedmiotu, skorzystaj z Filtra preferencji. **W zakładce** [„Przedmioty szkolne"](https://mapakarier.org/filtr-preferencji/przedmioty-szkolne/) **ustaw suwak nauczanego przez Ciebie przedmiotu na poziomie od Wysokiego do Eksperckiego. Nie zmieniaj ustawienia suwaków przy innych przedmiotach ani informacji w innych zakładkach. Kliknij przycisk „Zastosuj ustawienia".**

Wyniki dopasowane w 100% to właśnie te ścieżki kariery, w których potrzebna jest wysoka lub ekspercka znajomość wybranego przedmiotu. 

Jeśli uczysz matematyki, ustaw suwak w poniższy sposób.

Na liście wyników zobaczysz ścieżki kariery oznaczone etykietą „Dopasowanie 100%”. Oznacza to, że w tych profesjach należy znać matematykę na poziomie wysokim lub eksperckim:

Zastanawiasz się, jak definiujemy poziomy znajomości przedmiotów szkolnych? 

Ścieżki kariery możesz również filtrować według czynności zawodowych – zapraszamy do eksploracji:

2. Przeczytajcie uzasadnienia przydatności wiedzy szkolnej

W profilu każdego zawodu w Mapie Karier znajdziesz zakładkę „Przedmioty szkolne", w której przeczytasz, w jakim stopniu i dlaczego wiedza przedmiotowa przydaje się w danej branży.

Spójrzmy na przykład, dlaczego [pracownik humanitarny](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/1228/k/pracownica-humanitarna/k/pracownica-humanitarna/k/pracownica-humanitarna/przedmioty-szkolne/) powinien znać geografię przynajmniej na poziomie średnim:

*"Muszę znać się na geografii politycznej świata; wiedzieć, które państwa są aktualnie wrogami, a które zawarły porozumienia lub sojusze, bo od tego zależy np. czy uda nam się przejechać z transportem potrzebnych materiałów, leków, żywności z miejsca A do B."*

Z kolei w pracy [notariusza](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/526/k/notariuszka/k/notariuszka/m/notariusz/) ważna jest zaawansowana umiejętność posługiwania się poprawną polszczyzną, aby *„sporządzać dokumenty notarialne (testamenty, umowy sprzedaży, akty darowizn itp.), których treść będzie zrozumiała dla klientów oraz spokojnie i precyzyjnie tłumaczyć zawiłości prawne osobom, które najczęściej nie znają się na przepisach."*

I jeszcze jeden przykład – [inżynierka systemów wodociągowych i kanalizacyjnych](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/2040/k/inzynierka-systemow-wodociagowych-i-kanalizacyjnych/k/inzynierka-systemow-wodociagowych-i-kanalizacyjnych/k/inzynierka-systemow-wodociagowych-i-kanalizacyjnych/) powinna znać matematykę na poziomie eksperckim, aby, między innymi, *„kalkulować potrzebną długość rurociągów”*:

Z myślą o nauczycielach przedmiotowych stworzyliśmy kilkanaście interaktywnych quizów (po jednym dla każdego przedmiotu), pokazujących, w jakich obszarach zawodowych przydaje się wiedza zdobywana w szkole. Quizy i dodatkowe wskazówki znajdziesz [w tym pomyśle na lekcje >>](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/123/quizy-zawodoznawcze-na-kazda-lekcje-przedmiotowa/).

Jakie umiejętności przydadzą się w przyszłości?

Jest kilka sposobów, aby odpowiedzieć na to pytanie. Wróżenie z fusów, stawianie tarota lub… sięgnięcie do licznych badań prognozujących, jak będzie wyglądać rynek pracy za 20, 30 lub 50 lat. Co wiemy na pewno? Niektóre czynności zawodowe zostaną zautomatyzowane, a popyt na inne kompetencje gwałtownie wzrośnie. Na rynku pracy pojawią się również [zawody przyszłości](https://mapakarier.org/zawody-przyszlosci), odzwierciedlając trendy technologiczne, demograficzne i środowiskowe.   

Z tym odmiennym środowiskiem pracy przyjdzie się zmierzyć naszym uczniom. Co możemy zrobić, aby ułatwić im start w dorosłość? Przygotujmy ich na to, że jedyną pewną rzeczą jest zmiana, a to, co może im pomóc to **posiadanie uniwersalnego zestawu kompetencji - swoistego fundamentu niezależnego od wyboru zawodu**. Mówi się, że pracę otrzymuje się w 70 proc. dzięki specjalistycznej wiedzy, a traci w 70 proc. z powodu braku kompetencji społecznych. A zatem konkretne umiejętności, zdobywane na lekcjach przedmiotowych, są konieczne, ale o sukcesie zawodowym będzie decydować więcej czynników, m.in. to, czy umiemy zrealizować wspólnie ważny projekt czy ciekawie zaprezentować wyniki swojej pracy. Te kompetencje warto rozwijać na każdej lekcji w szkole. Również na Twojej. Poprzez dobór różnych metod i częstą pracę projektową w zespołach Twoi uczniowie będą nabywać nie tylko konkretną wiedzę, ale również regularnie ćwiczyć swoje kompetencje miękkie.

Wyszukajcie zawody związane z Twoim przedmiotem (instrukcję znajdziesz w sekcji powyżej) i **przeanalizujcie je pod kątem kompetencji miękkich**: 

Jeśli szukasz dodatkowych inspiracji, jak ćwiczyć kompetencje z uczniami, [skorzystaj z ponad 70 pomysłów zebranych przez zespół Mapy Karier](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/89/trening-kompetencji-miekkich-na-co-dzien-70-propozycji-na-zajecia/). 

A Ty, w jaki sposób wprowadzasz elementy doradztwa zawodowego na swoich lekcjach?

Przypomnij sobie, jakich nauczycieli ze szkoły najbardziej cenisz z perspektywy czasu. Ja najwięcej nauczyłam się od osób, które nie tylko klarownie tłumaczyły skomplikowane zagadnienia, ale również **wskazywały mi, po co się uczę**.

Szczególnie ciepło wspominam nauczycielkę geografii, która na lekcjach zachęcała nas do śledzenia aktualności związanych z omawianym tematem. Ropa naftowa w Arabii Saudyjskiej? Tak, ale w jaki sposób wpływa to na sytuację społeczno-gospodarczą w tym kraju? Aby się tego dowiedzieć, przeszukiwałam aktualne i archiwalne numery popularnych tygodników. Ta wiedza i pasja do szukania odpowiedzi pozostały ze mną do dziś! 

Głęboko wierzę w to, że Twoi uczniowie również docenią konkrety. A może i Tobie będzie łatwiej prowadzić lekcję dla młodzieży, która jest świadoma tego, po co się uczy? Nauka nie powinna się kojarzyć z czymś nieprzyjemnym – zwłaszcza, że standardem zaczyna być postawa *life-long learning* (czyli uczenie się przez całe życie), dzięki której poradzimy sobie w każdych czasach.

1. [N. Chambers, *Drawing the Future. Exploring the Career Aspirations of Primary School Children from Around the World*, Education and Employers 2018)](https://www.educationandemployers.org/wp-content/uploads/2018/01/DrawingTheFuture.pdf)

2. [*The Future of Jobs Report 2018*, World Economic Forum](http://www3.weforum.org/docs/WEF_Future_of_Jobs_2018.pdf)

**Inne artykuły, które mogą Ci się spodobać:**

- [Mapa Karier - gdzie można z nią dojść i jak się po niej poruszać](https://mapakarier.org/blog/article/1/mapa-karier-gdzie-mozna-z-nia-dojsc-i-jak-sie-po-niej-poruszac)

- [Kompetencje miękkie - weź je na warsztat](https://mapakarier.org/blog/article/47/kompetencje-miekkie-wez-je-na-warsztat)

- [Przyszłość rynku pracy: zawód czy kompetencje?](https://mapakarier.org/blog/article/43/przyszlosc-rynku-pracy-zawod-czy-kompetencje)

Jak wykorzystać Mapę Karier na lekcjach przedmiotu biznes i zarządzanie?

Podczas lekcji BiZ uczniowie rozwijają kompetencje przyszłości: współpracę, komunikację, kreatywność oraz przedsiębiorczość. Przygotowaliśmy zestawienie pokazujące, które punkty z podstawy programowej biznesu i zarządzania zrealizujesz z pomocą Mapy Karier. Sprawdź nasze propozycje.

Biznes i zarządzanie to przedmiot, dzięki któremu uczniowie nauczą się rozwijać kompetencje przyszłości, istotne na rynku pracy. Pozwoli im też przygotować się do aktywnego uczestniczenia w życiu społeczno-gospodarczym. BiZ pogłębia treści przedmiotu podstawy przedsiębiorczości dotyczące prowadzenia własnej firmy, finansów osobistych, oszczędzania.

Mapa Karier jest nie tylko narzędziem wspomagającym młodych ludzi w wyborach edukacyjno-zawodowych, możesz ją wykorzystać także w trakcie lekcji biznesu i zarządzania. **Poniżej przygotowaliśmy zestawienie** pokazujące, które punkty z [podstawy programowej](https://dziennikustaw.gov.pl/D2023000031401.pdf) biznesu i zarządzania zrealizujesz przy pomocy materiałów Mapy Karier. 

<b data-md="bold">Biznes i zarządzanie - zakres podstawowy.</b>

Treści nauczania – wymagania szczegółowe:

*I.6 Uczeń stosuje techniki zarządzania czasem w pracy indywidualnej i zespołowej*

Przeprowadź z uczniami ćwiczenia [Gra: 10 minut](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/654950842), [Coraz lepiej: zaplanuj, spróbuj, oceń, działaj](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/655036080) oraz [Ustal priorytety z Eisenhowerem](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/2363014644) z naszego padletu [Praktyczne sposoby na ćwiczenie kompetencji miękkich w szkole](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp). Dzięki temu pomożesz im opanować umiejętność zarządzania czasem podczas realizowania zadań indywidualnych i zespołowych. 

*I.8 Uczeń wyjaśnia znaczenie pracy zespołowej, charakteryzuje główne bariery w budowaniu zespołu i organizuje jego pracę w celu realizacji określonego zadania*

Aby pomóc uczniom opanować sztukę efektywnej pracy w grupie przeprowadź z nimi zajęcia według scenariusza [Kompetencje zawodowe na bezludnej wyspie](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/97/kompetencje-zawodowe-na-bezludnej-wyspie/) (biorąc pod uwagę treści z podstawy programowej doradztwa zawodowego dedykujemy ten scenariusz klasom IV i VI, ale z powodzeniem sprawdzi się też na zajęciach ze starszą młodzieżą). Podczas zajęć uczniowie nauczą się m.in. ustalać, jakie czynności muszą wykonać poszczególne osoby, aby grupa zrealizowała cel, uwzględniając kompetencje i umiejętności członków grupy. 

Wykorzystaj też ćwiczenia [Wyspa](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/655136307), [Jeden za wszystkich!](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/656830986), [Chusty na głowę!](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/676906157), [Baloniki](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/744323191) oraz [Helikopter](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/2740077936), które znajdziesz w przygotowanym przez nas padlecie [Praktyczne sposoby na ćwiczenie kompetencji miękkich w szkole](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp). 

*II.2 Uczeń definiuje cele projektu, wykorzystując technikę SMART*

Koncepcja SMART służy do planowania celów w taki sposób, aby były motywujące, ambitne i inspirujące oraz aby łatwo można było zweryfikować, czy zostały zrealizowane. Dzięki pomysłowi na lekcję [Bądź SMART = zaplanuj](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/95/badz-smart-zaplanuj/) nauczysz uczniów posługiwania się tą techniką w wyznaczaniu celów dotyczących ich rozwoju edukacyjno-zawodowego. 

*IV.4 Uczeń wyjaśnia podstawowe zasady tworzenia budżetu gospodarstwa domowego, formułuje praktyczne rady pozwalające poprawić jakość zarządzania budżetem oraz unikać i wyjść ze spirali zadłużenia*

Podpowiedzi potrzebne do zrealizowania tego punktu z podstawy programowej znajdziesz w artykule [Jak rozmawiać z dziećmi i nastolatkami o zarobkach?](https://mapakarier.org/blog/66/jak-rozmawiac-z-dziecmi-i-nastolatkami-o-zarobkach/) Poruszamy w nim kwestie m.in. dotyczące domowego budżetu i rozsądnego gospodarowania pieniędzmi. 

*V.1 Uczeń na podstawie analizy ścieżek kariery znanych ludzi oraz własnych oczekiwań planuje swoją karierę zawodową i wymienia jej etapy w czasie*

Aby pomóc uczniom w planowaniu kariery zawodowej, zachęć ich do eksplorowania zakładki [Ścieżki kariery](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/) w Mapie Karier. 

Sprawdzenie, które zawody pasują do ich zainteresowań i oczekiwań, ułatwi im skorzystanie z [Filtra preferencji](https://mapakarier.org/filtr-preferencji/). 

Zawody z konkretnych branż, mające określone czynności zawodowe itp., można wyszukać, klikając [tutaj](https://mapakarier.org/kategorie/). 

Możesz też przeprowadzić zajęcia wykorzystując pomysł na lekcję [Kotwice mojej kariery](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/80/kotwice-mojej-kariery/). Pozwala on młodym ludziom planować przyszłą pracę w oparciu o czynniki zidentyfikowane przez psychologa Edgara Scheina.

*V.2 Uczeń formułuje własne cele zawodowe zgodnie z zasadą SMART, z zachowaniem równowagi z planami w życiu prywatnym, i opisuje możliwości ich realizacji*

Żeby formułować cele zawodowe zgodnie z koncepcją SMART, uczniowie najpierw muszą ją poznać i zrozumieć jej zasady. Możesz im w tym pomóc realizując pomysł na lekcję [Bądź SMART = zaplanuj](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/95/badz-smart-zaplanuj/).

*V.3 Uczeń opracowuje plan swojej ścieżki edukacyjnej*

Planowanie ścieżki edukacyjnej może uatrakcyjnić realizacja pomysłów na lekcje [Kotwice mojej kariery](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/80/kotwice-mojej-kariery/) oraz [Nauka przez całe życie? Zdecydowanie tak!](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/90/nauka-przez-cale-zycie-zdecydowanie-tak/). 

Pomocne będzie też przeprowadzenie ćwiczenia [10 projektów na życie](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/655143632) z naszego padletu [Praktyczne sposoby na ćwiczenie kompetencji miękkich w szkole](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp). 

Tematy dotyczące wyboru drogi prowadzącej do zdobycia wymarzonego zawodu poruszamy też we wpisie na blogu [Edukacja pozaformalna - pierwsze wpisy do Twojego CV!](https://mapakarier.org/blog/120/edukacja-pozaformalna-pierwsze-wpisy-do-twojego-cv/).

Polecamy też kolumny “Jakie studia wybrać?” oraz “Studia za granicą” z naszego [Karierowego niezbędnika](https://padlet.com/Mapa_Karier/karierowy-niezb-dnik-v6r93h9eynom4tru). 

*V.4 Uczeń analizuje swoje kompetencje i zestawia je z zapotrzebowaniem na rynku pracy*

Realizując nasze pomysły na lekcje [Kompetencje miękkie okiem pracodawców](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/98/kompetencje-miekkie-okiem-pracodawcow/), [Miękkie lądowanie Twoich uczniów? Kompetencje miękkie!](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/87/miekkie-ladowanie-twoich-uczniow-kompetencje-miekkie/), [Zawody wczoraj, dziś, jutro i pojutrze](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/73/zawody-wczoraj-dzis-jutro-i-pojutrze/) oraz [Zamień mocne strony w szanse rozwoju](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/96/zamien-mocne-strony-w-szanse-rozwoju/) pomożesz uczniom poznać ich mocne strony i poznać kompetencje miękkie cenione na rynku pracy, takie jak: efektywna komunikacja, empatia czy umiejętność organizacji własnej pracy.

Nasz [padlet zawierający ponad 70 pomysłów na trening kompetencji miękkich pozwoli](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/89/trening-kompetencji-miekkich-na-co-dzien-70-propozycji-na-zajecia/) Twoim uczniom rozwinąć wiele różnorodnych, bardziej i mniej im znanych umiejętności.

Zachęć swoich uczniów do zapoznania się z opisami zawodów w zakładce [Ścieżki kariery](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/). Każdy opis zawiera sekcję **Jakie kompetencje miękkie są ważne w mojej pracy?**

*V.6 Uczeń przygotowuje dokumenty aplikacyjne związane z ubieganiem się o pracę*

Aby Twoi uczniowie nauczyli się skutecznie selekcjonować informacje o sobie, wykorzystywać słowa kluczowe podczas rekrutacji oraz dowiedzieli się, jakich błędów unikać przygotowując dokumenty aplikacyjne, zrealizuj pomysł na lekcję [Pierwsze CV Twoich uczniów](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/99/pierwsze-cv-twoich-uczniow/). Zaproponuj im też przeczytanie artykułów na blogu w których znajdą mnóstwo wskazówek dotyczących przygotowywania CV: [Napisz z nami pierwsze CV - krok po kroku i z przykładami](https://mapakarier.org/blog/119/napisz-z-nami-pierwsze-cv-krok-po-kroku-i-z-przykladami/) oraz [Tych błędów unikaj w pierwszym (i każdym kolejnym) CV](https://mapakarier.org/blog/64/tych-8-bledow-unikaj-w-pierwszym-i-kazdym-kolejnym-cv/).

*V.9 Uczeń wymienia podstawowe prawa i obowiązki pracownika (w tym młodocianego) i pracodawcy*

Aby wprowadzić uczniów w temat podstaw prawa pracy, przeprowadź zajęcia z wykorzystaniem pomysłu na lekcję [Taką mamy umowę!](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/92/taka-mamy-umowe) Dzięki temu, dowiedzą się, jakie są rodzaje umów oraz poznają prawa i obowiązki, które z nich wynikają.

*V.10 Uczeń na wybranych przykładach wymienia różnice między zatrudnieniem a samozatrudnieniem oraz analizuje ich zalety i wady*

Zachęć uczniów do eksploracji zakładki [Ścieżki kariery](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/) oraz do zastanowienia się, które zawody mogą wykonywać na własny rachunek. 

<b data-md="bold">Biznes i zarządzanie - zakres rozszerzony.</b>

*IV.5 Uczeń analizuje swoje mocne i słabe strony oraz szanse i możliwości rozwoju swojej kariery zawodowej, dostrzegając rolę procesu uczenia się przez całe życie*

Dzięki zrealizowaniu pomysłów na lekcje [Nauka przez całe życie? Zdecydowanie tak!](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/90/nauka-przez-cale-zycie-zdecydowanie-tak/) oraz [Zamień mocne strony w szanse rozwoju](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/96/zamien-mocne-strony-w-szanse-rozwoju/) pomożesz Twoim uczniom określić ich mocne strony i odkryć, jak mogą zaprocentować w przyszłości zawodowej (i nie tylko). Uświadomisz im też, dlaczego ciągły rozwój to przepustka do satysfakcjonującej kariery zawodowej.

Aby pomóc uczniom zrozumieć, że kompetencje można rozwijać przez całe życie, zrealizuj pomysł na lekcję [Nastaw uczniów na rozwój: lekcja o koncepcji growth mindset](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/94/nastaw-uczniow-na-rozwoj-lekcja-o-koncepcji-growth-mindset/). Więcej informacji na temat growth mindset znajdziesz w artykule na blogu [Czym jest nastawienie na rozwój i jak je pielęgnować u młodych ludzi?](https://mapakarier.org/blog/61/czym-jest-nastawienie-na-rozwoj-i-jak-je-pielegnowac-u-mlodych-ludzi/)

*IV.6 Uczeń analizuje swoje kompetencje pod kątem możliwości zdobycia doświadczenia zawodowego w formie wolontariatu, praktyki lub stażu oraz znalezienia pracy na rynku lokalnym, regionalnym, krajowym i międzynarodowym*

Przeczytaj wpisy na blogu [Nie tylko praca. 12 pomysłów na pierwsze doświadczenia zawodowe Twoich uczniów](https://mapakarier.org/blog/57/nie-tylko-praca-12-pomyslow-na-pierwsze-doswiadczenia-zawodowe-twoich-uczniow/) oraz [Wolontariat nie zawiedzie - to pierwszy krok w stronę wymarzonego zawodu!](https://mapakarier.org/blog/42/wolontariat-nie-zawiedzie-to-pierwszy-krok-w-strone-wymarzonego-zawodu/) i podziel się z uczniami zdobytą wiedzą o tym, w jaki sposób mogą zdobywać pierwsze doświadczenia zawodowe, które pomogą im w rozwoju kompetencji i uatrakcyjnią CV.

Zrealizuj pomysł na lekcję [Każdy może być wolontariuszem](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/124/kazdy-moze-byc-wolontariuszem/), dzięki któremu Twoi uczniowie zdobędą niezbędną wiedzę o różnych formach wolontariatu oraz plusach i minusach bycia wolontariuszem. Zachęć ich też do obejrzenia odcinka #ZawodowegoStreamu [Wolontariat zagraniczny: zwiedzaj świat i zdobywaj doświadczenie](https://mapakarier.org/zawodowystream/nagranie/wolontariat-zagraniczny-zwiedzaj-swiat-i-zdobywaj-doswiadczenie/). Wiele przydatnych informacji o zagranicznym wolontariacie można znaleźć także w tym [padlecie](https://padlet.com/Mapa_Karier/wolontariat-zagraniczny-zwiedzaj-wiat-i-zdobywaj-do-wiadczen-qm40vspzct85laqr).  

Zaproponuj Twoim uczniom przeczytanie artykułów [Edukacja pozaformalna - pierwsze wpisy do Twojego CV!](https://mapakarier.org/blog/120/edukacja-pozaformalna-pierwsze-wpisy-do-twojego-cv/) oraz  [6 pomysłów na Twoje pierwsze doświadczenia zawodowe (zanim zaczniesz szukać pierwszej pracy)!](https://mapakarier.org/blog/121/6-pomyslow-na-twoje-pierwsze-doswiadczenia-zawodowe/)

*IV.13 Uczeń rozróżnia formy zatrudnienia (stosunek pracy, umowy cywilnoprawne) oraz określa korzyści i konsekwencje wyboru konkretnej formy i rodzaju umowy*

Przeprowadź z uczniami zajęcia według scenariusza [Taką mamy umowę!](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/92/taka-mamy-umowe/), co pozwoli im poznać różne rodzaje umów podpisywanych w pracy oraz ocenić, które są bardziej, a które mniej korzystne w zależności od sytuacji i dowiedzieć się, w jaki sposób rodzaj umowy wpływa na życie osobiste oraz zawodowe.

*V.17 Uczeń wyjaśnia cechy i funkcje skutecznego przywódcy (lidera)*

Zrealizuj z uczniami ćwiczenia [Wieże z papieru](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/654918927) oraz [Lina z zamkniętymi oczami](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp/wish/655141240) z naszego padletu [Praktyczne sposoby na ćwiczenie kompetencji miękkich w szkole](https://padlet.com/Mapa_Karier/praktyczne-sposoby-na-wiczenie-kompetencji-mi-kkich-w-szkole-t3hhrvnogdtz0abp). 

Mamy nadzieję, że nasze podpowiedzi przydadzą się podczas lekcji biznesu i zarządzania. Zachęcamy Cię do podzielenia się tym artykułem ze znajomymi nauczycielami.

Masz pytania dotyczące artykułu? A może chcesz podzielić się własnym doświadczeniem z realizacji lekcji z przedmiotu biznes i zarządzanie z wykorzystaniem Mapy Karier? Napisz do nas: [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org).

Inne artykuły na blogu, które mogą Ci się spodobać:

Jak przybliżyć młodzieży pracę w sektorze pozarządowym?

Czy Twoi uczniowie wiedzą, że w przyszłości mogą rozwijać karierę nie tylko w firmach prywatnych czy instytucjach publicznych, ale również w tzw. trzecim sektorze, czyli organizacjach pozarządowych? W artykule dzielimy się inspiracjami, w jaki sposób zapoznać młodych ludzi z sektorem non-profit.

Praca w sektorze non-profit to dla wielu osób nieoczywista ścieżka kariery. Nic dziwnego – większość Polaków pracuje w firmach prywatnych lub instytucjach publicznych. Jednak mimo że jedynie co setna osoba zatrudniona w Polsce pracuje w organizacji pozarządowej, **warto wskazać uczniom tę ścieżkę zawodową jako jedną z opcji do rozważenia w przyszłości**. Odnajdą się w niej osoby, którym zależy przede wszystkim na wykonywaniu pracy w zgodzie ze swoimi wartościami i dla dobra społecznego. 

Pigułkę informacji o sektorze non-profit (obszary działalności, zarobki, źródła finansowania) znajdziesz w tekście [„Praca w organizacji pozarządowej. Najczęstsze pytania i odpowiedzi”](https://mapakarier.org/blog/45/praca-w-organizacji-pozarzadowej-najczestsze-pytania-i-odpowiedzi/).

Warto wiedzieć, że **aby mieć wpływ na rozwój organizacji pozarządowych w Polsce, nie trzeba w nich pracować na co dzień**. Celem zajęć o trzecim sektorze może być zatem nie tylko przybliżenie uczniom realiów zatrudnienia w NGO, ale również możliwości **zaangażowania się w trzeci sektor w inny sposób niż zarobkowy** (np. jako wolontariusz, darczyńca czy partner). [Badania](https://www.dkms.pl/biuro-prasowe/84-proc-polakow-chetnie-pomaga-innym-jak-wspieramy-potrzebujacych-wyniki-ogolnopolskiego-badania-fundacji-dkms) pokazują, że Polacy chętnie pomagają innym w formie pieniężnej, materialnej lub czynnej. Według [danych GUS](https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/gospodarka-spoleczna-wolontariat/wolontariat-i-praca-niezarobkowa-na-rzecz-innych/wolontariat-w-2022-r-,3,1.html) 5% Polaków w 2022 r. działało jako wolontariusze w ramach organizacji czy instytucji. Z kolei [raport Stowarzyszenia Klon/Jawor z 2023 r.](https://fakty.ngo.pl/raporty/ufamy-ale-polki-i-polacy-o-organizacjach-pozarzadowych-raport-z-badan-2023) pokazuje, że dwie trzecie Polaków ufa organizacjom społecznym i dostrzega ich pozytywny wpływ na rzeczywistość. 

Jako nauczyciel i doradca zawodowy, mający duży wpływ na decyzje edukacyjno-zawodowe swoich podopiecznych, **jesteś osobą, która może uczniom przekazać (i wspólnie z nimi odkrywać) wiedzę o trzecim sektorze**.

Poniżej przedstawiamy Ci praktyczne wskazówki i ciekawe materiały do wykorzystania z młodymi ludźmi.

1. Zdobądźcie podstawowe informacje o NGO

Wiedza to podstawa. Wiele osób nie wie, na czym polega działanie organizacji pozarządowych, w jaki sposób pozyskują finansowanie, kto jest w nich zatrudniony. Zacznijcie zatem od fundamentów, aby nie opierać się jedynie na intuicji czy przekonaniach. Nie musicie wchodzić na głęboki poziom szczegółowości – wystarczą podstawowe informacje, które omówicie na forum klasy. W jaki sposób je zdobyć? 

Obejrzyj z uczniami filmik(i) przedstawiające w pigułce to, co warto wiedzieć o trzecim sektorze w Polsce. Każde wideo trwa ok. 3 minut:

https://www.youtube.com/embed/XRYa6yw4EX0

https://www.youtube.com/embed/c3DMJI15Usk

https://www.youtube.com/embed/RPL4EM__r2A

Niezależnie od wybranego materiału, poproś uczniów o **wynotowanie najważniejszych informacji** nt. obszarów działalności organizacji, ich finansowania itd.

Jak najlepiej wykorzystać wideo w klasie? Przeczytaj nasz artykuł “[Dlaczego NIE puszczać filmów na zajęciach doradztwa zawodowego?](https://mapakarier.org/blog/article/60/dlaczego-nie-puszczac-filmow-na-zajeciach-doradztwa-zawodowego)”. 

Wejdźcie na stronę [fakty.ngo.pl](https://fakty.ngo.pl/) i przeanalizujcie dane o trzecim sektorze, przedstawione w formie przyjaznych infografik. Sprawdźcie, co Was zaskoczyło i jakie informacje są dla Was nowe. Zastanówcie się, czy/jak ta wiedza może Wam się przydać przy podejmowaniu decyzji edukacyjno-zawodowych. 

1.3. Przeczytajcie artykuł <a data-md="link" href="https://mapakarier.org/blog/article/45/praca-w-organizacji-pozarzadowej-najczestsze-pytania-i-odpowiedzi">„Praca w organizacji pozarządowej. Najczęstsze pytania i odpowiedzi”</a> na blogu Mapy Karier

Z [tekstu](https://mapakarier.org/blog/article/45/praca-w-organizacji-pozarzadowej-najczestsze-pytania-i-odpowiedzi) dowiecie się m. in. ile zarabia się w organizacjach społecznych, jakie są plusy i minusy zatrudnienia w trzecim sektorze oraz jakich kompetencji poszukują NGOsy u swoich pracowników (z ang. NGO to *non-governmental organizations* – jest to skrót często stosowany w Polsce). 

Poproś uczniów o odniesienie przeczytanych informacji do siebie:

2. Dowiedzcie się więcej o organizacjach działających w Waszej okolicy i/lub o największych NGO w Polsce

Wejdźcie na stronę [spis.ngo.pl](https://spis.ngo.pl/) i sprawdźcie, jakie organizacje społeczne działają w Waszej miejscowości/powiecie. Wpiszcie nazwę miejscowości/gminy w okienku z prawej strony z nagłówkiem „Lokalizacja”.

O niektórych organizacjach znajdziecie sporo informacji na portalu ngo.pl. O innych, które nie założyły „wizytówki” na portalu ngo.pl, dowiecie się więcej korzystając z wyszukiwarki internetowej.

Przy poszukiwaniach możecie również skorzystać z mapy organizacji pożytku publicznego (czyli takich, które są uprawnione do otrzymania 1,5% podatku dochodowego):

Możesz podzielić uczniów na grupy i poprosić każdy zespół o opracowanie podstawowych informacji o jednej, wybranej organizacji działającej w okolicy.

Spytaj uczniów, jakie ogólnopolskie organizacje pozarządowe są im znane. Poproś o wymienianie ich nazw i obszaru działalności. Czy padną takie nazwy jak WOŚP, PAH, SOS Wioski Dziecięce czy Polski Czerwony Krzyż?

Największe organizacje w Polsce zazwyczaj mają status OPP (organizacji pożytku publicznego). Ich listę znajdziecie na stronie [https://rankingopp.pl/](https://rankingopp.pl/). Fundacje i stowarzyszenia są posortowane pod kątem uzyskiwanych przychodów. 

Sprawdźcie, czym zajmują się największe organizacje społeczne w Polsce i jak można je wesprzeć. Odwiedźcie strony internetowe kilku z nich. 

Czy Twoi uczniowie wiedzą, że… [Mapa Karier](https://mapakarier.org/) i [Pi-stacja](https://pistacja.tv/) to projekty rozwijane właśnie przez organizację pozarządową, [fundację Katalyst Education](https://katalysteducation.org/)?

3. Sprawdźcie, jakich pracowników poszukują organizacje pozarządowe w Polsce

Wejdźcie na stronę [ogloszenia.ngo.pl](https://ogloszenia.ngo.pl/praca-staz/dam-prace) i przejrzyjcie ostatnio dodane ogłoszenia o pracę. Jakich **specjalistów** poszukują organizacje? Jakich **kompetencji miękkich i twardych** oczekują od przyszłych pracowników? Co **oferują**? W jaki sposób można **aplikować o pracę w sektorze non-profit**? 

Na portalu ngo.pl organizacje poszukują nie tylko pracowników, ale również:

[Gra w zmianę](https://poledialogu.org.pl/wp-content/uploads/2018/12/Gra-instrukcja.pdf) to **prosta gra karciana**, którą możesz wydrukować na czarno-białej drukarce i zorganizować rozgrywkę w klasie w ramach zajęć doradztwa zawodowego, godziny wychowawczej lub WOS-u. Mimo że gra odnosi się do organizacji działających w Warszawie, świetnie się sprawdzi jako poszerzanie horyzontów uczniów, niezależnie od Waszej lokalizacji. Gra pokazuje różnorodność działań organizacji non-profit i efekty ich działań dla społeczeństwa.

Grę w formacie PDF pobierzesz [tutaj](https://poledialogu.org.pl/wp-content/uploads/2018/12/Gra-instrukcja.pdf).

5. Obserwujcie działalność organizacji pozarządowych w mediach społecznościowych

Sprawdźcie, **jak aktywne w social mediach są organizacje, które do tej pory poznaliście**. Podajcie przykłady organizacji, które prowadzą konta na Instagramie, TikToku, Facebooku, YouTube. Porozmawiajcie o tym, jakie treści publikują organizacje pozarządowe w mediach społecznościowych i jaki wizerunek NGOsów się z nich wyłania. 

Po dodatkową dawkę inspiracji zajrzyjcie na fanpage [Organizacje społeczne. To działa](https://www.facebook.com/todziala/). Jest to inicjatywa, która przedstawia działania fundacji i stowarzyszeń przyczyniających się do pozytywnych zmian społecznych. Odkryjcie, jak wiele dzieje się w trzecim sektorze. 

6. Porozmawiajcie o alternatywach dla pracy w sektorze non-profit

Czy osoby, które chciałyby pracować zgodnie ze swoimi wartościami, powinny szukać przyszłej pracy w NGO? Niekoniecznie. Jest wiele instytucji publicznych i firm komercyjnych, które również robią wiele dobrego dla świata, czerpiąc z tego zysk ekonomiczny (i nie ma w tym nic złego). **Poszukajcie przykładów prywatnych przedsiębiorstw i państwowych pracodawców, które Waszym zdaniem działają z misją, rozwiązują ważne problemy, pomagają ludziom.** W zależności od zainteresowań uczniów możecie poszukać w Internecie np. producentów ekologicznych kosmetyków, przedmiotów z recyklingu czy sprzętu dla osób z niepełnosprawnościami.

Masz pytania? A może chcesz podzielić się własnym pomysłem na to, jak przybliżać młodzieży trzeci sektor? Napisz do nas: [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org)**.**

Jak organ prowadzący może wspierać szkolne doradztwo zawodowe?

W jaki sposób samorządy mogą wspierać szkoły w realizacji doradztwa zawodowego? Przeczytaj wywiad z Piotrem Ambroszczykiem – starostą powiatu starachowickiego, który opowiedział o tym, jak tworzyć strategię rozwoju edukacji oraz jak przybliżyć młodym ludziom lokalny rynek pracy.


  Wywiad z Piotrem Ambroszczykiem – starostą powiatu starachowickiego – przeprowadzony przez Małgorzatę Kazubską z fundacji [Katalyst Education](https://katalysteducation.org/) (autora Mapy Karier) został opublikowany w [Miesięczniku Kierowniczej Kadry Oświatowej Dyrektor Szkoły](https://www.wolterskluwer.com/pl-pl/solutions/czasopisma/dyrektor-szkoly) 11/2022.


**Małgorzata Kazubska:** *W rekomendacjach „[PowerED. Doradztwo zawodowe w wyrównywaniu szans edukacyjnych](https://mapakarier.org/blog/article/65/rekomendacje-powered-jak-zapobiegac-niepowodzeniom-karierowym)” zachęcamy organy prowadzące do myślenia o doradztwie zawodowym jako elemencie nie tylko polityki oświatowej, ale także znacznie szerzej – społecznej. W jaki sposób powiat starachowicki wykorzystuje potencjał doradztwa zawodowego?*

**Piotr Ambroszczyk:** Cały czas **pracujemy nad zdefiniowaniem roli doradztwa zawodowego na poziomie programu rozwoju lokalnego**, na który uzyskaliśmy dofinansowanie z funduszy norweskich. Miasto Starachowice wspólnie z powiatem wypracowuje obecnie strategię rozwoju edukacji, w której działania związane z nauczaniem dwujęzycznym w szkolnictwie podstawowym, edukacją ekologiczną i właśnie doradztwem zawodowym zostały potraktowane priorytetowo. To, co warto podkreślić, to **wspólne i spójne działania samorządów różnego szczebla na naszym terenie**. Sam przez wiele lat byłem pracownikiem samorządu gminy Starachowice, od niedawna jestem starostą starachowickim. Dzięki temu bardzo dobrze rozumiem potrzeby gminy, ale dostrzegam również możliwości po stronie powiatu. I nie powiem niczego nadzwyczajnego ani nowego, ale dobre relacje pomiędzy samorządami są podstawą do jakichkolwiek działań, które wykraczają poza kompetencje pojedynczego urzędu. Mamy ten komfort działania, że współpraca miasta Starachowice z powiatem oparta jest na wzajemnym zrozumieniu i dobrych relacjach.

**MK:** *Jakie dokładnie działania z zakresu doradztwa zawodowego są realizowane na terenie powiatu?*

**PA:** Przede wszystkim **stawiamy na umożliwienie młodym ludziom poznania konkretnych branż i czynności zawodowych.** Jesteśmy przekonani, że pomaga to w podejmowaniu bardziej świadomych i przemyślanych wyborów edukacyjno-karierowych. Od dwóch lat realizujemy program “Klub Małego Zawodowca” we współpracy z Centrum Kształcenia Zawodowego, czyli jednostką powiatową, w ramach którego uczniowie szkół podstawowych uczestniczą w zajęciach praktycznych. Dyrektorzy szkół, w celu rozszerzenia oraz urozmaicenia zajęć doradztwa zawodowego, zgłaszają klasy VII i VIII na jednodniowe praktyki. CKZ dysponuje nowoczesnymi pracowniami i kadrą, dzięki czemu młody człowiek może w praktyce przekonać się, czy dany obszar zawodowy jest zgodny z jego/jej preferencjami. Nasze Centrum realizuje kształcenie praktyczne w takich zawodach, jak m.in.: [elektromechanik](https://mapakarier.org/paths/occupation/1746/elektromechaniczka/fem), [elektryk](https://mapakarier.org/paths/occupation/808/elektryk/male), [mechanik pojazdów samochodowych](https://mapakarier.org/paths/occupation/85/mechanik-samochodowy/fem), [sprzedawca](https://mapakarier.org/paths/occupation/110/sprzedawczyni/male), [technik budownictwa](https://mapakarier.org/paths/occupation/87/specjalista-budownictwa/fem) czy [technik mechatronik](https://mapakarier.org/paths/occupation/1130/mechatroniczka/fem).

**MK:** *Jak dokładnie wygląda wizyta w CKZ?*

**PA:** W pierwszym półroczu odbywają się lekcje z doradcą zawodowym w szkole. **W trakcie zajęć przewidzianych w rozporządzeniu w sprawie doradztwa zawodowego nauczyciel wykorzystuje narzędzia diagnostyczne, które pomagają uczniom poznać i nazwać swoje kompetencje i predyspozycje. A w drugim półroczu klasy przychodzą do CKZ na zajęcia praktyczne.** W trakcie jednego dnia każdy uczeń ma możliwość poznać trzy zawody, przyjrzeć się zadaniom, jakie wykonuje dany specjalista, ale przede wszystkim ma okazję, by zmierzyć się z nimi samodzielnie. W warsztacie mechanika samochodowego uczeń dostaje np. klucz do ręki i odkręca koło czy świecę zapłonową. W innej pracowni może spakować towar na paletę i przygotować ją do transportu, uzupełnić dokumenty przewozowe. A zatem na młodzież czekają konkretne zadania. Praktyki w CKZ pomagają uczniom odpowiedzieć na pytanie, czy w ogóle widzą siebie w zawodach technicznych czy też nie i wówczas wybór liceum ogólnokształcące będzie dla nich najlepszym rozwiązaniem. Tym uczniom, którzy postawią na kształcenie zawodowe, wizyta w CKZ pomaga bardziej świadomie wybrać konkretny kierunek. Dalszą **rolą doradcy zawodowego jest przepracowanie z każdą grupą tego, na ile diagnostyka z poprzedniego półrocza pokrywa się z wnioskami z zajęć praktycznych.** Po dwóch latach funkcjonowania programu możemy powiedzieć, że udział w praktykach pozytywnie przekłada się na trafność decyzji zawodowych wśród młodzieży.

**MK:** *Jak program został przyjęty w szkołach?*

**PA:** Do tego stopnia dobrze, że zaproponowaliśmy w tym roku dużo szerszą jego formułę. Zwróciliśmy się do gmin, żeby zabezpieczyły odpowiednie środki w budżetach na 2023 rok, i mam nadzieję, że od lutego będziemy w stanie realizować program kompleksowo na terenie całego powiatu i ze wszystkimi gminami.

**MK:** *Dlaczego program jest tak ważny dla powiatu?*

**PA:** **Podchodzimy do edukacji biznesowo. Samorządy dużo kosztów edukacyjnych dźwigają na swoich barkach.** Zatem każda zaoszczędzona złotówka jest dla nas bardzo ważna. A oszczędzamy ją także wtedy, gdy młody człowiek nie wybiera kierunku kształcenia po omacku. Zdarza się, że uczeń nie dostaje się na zaplanowany, wymarzony kierunek i decyduje się na złożenie dokumentów do klasy kształcącej w kompletnie innym zawodzie. Np. pierwszym wyborem jest mechanik, a drugim – kucharz… I często kończy się to albo desperacką próbą zmiany szkoły po roku nauki albo niepowodzeniem karierowym po wejściu na rynek pracy, bo młody człowiek wykonuje zawód, który nie daje mu satysfakcji. I z jednej strony mamy stracony czas i motywację ucznia, a z drugiej strony stracone pieniądze dla samorządu, bo wyszkolenie specjalisty to kosztowna inwestycja.

**MK:** *No właśnie, tym bardziej, że szkoły stoją przed wyzwaniem z utrzymaniem kadry kształcącej w zawodach.*

**PA:** Dokładnie, a **prawdziwą perełką są nauczyciele praktycy.** Coraz częściej występujemy do Kuratorium Oświaty z prośbą o wyrażenie zgody na zatrudnienie w szkołach branżowych i w technikach osób, które pracują na co dzień w zawodzie w prywatnych przedsiębiorstwach. **Namawiamy specjalistów, nierzadko absolwentów naszych szkół kształcących w zawodach, by na rok czy dwa lata weszli w rolę nauczycieli**. Często decydującym argumentem jest sentyment, bo jeśli chodzi o kwestie finansowe to trzeba przyznać, że dla specjalistów z rynku to rodzaj wolontariatu. Udaje nam się to również dzięki dobrym stosunkom z lokalnymi pracodawcami. Od kilku lat realizujemy z nimi program klas patronackich. I włączamy w niego także nasz Powiatowy Urząd Pracy, który jest bardzo ważnym elementem całego systemu. Cały czas monitorujemy potrzeby pracodawców, którzy działają na naszym starachowickim rynku. I dzięki takim działaniom w ubiegłym roku została utworzona klasa kształcąca kadrę dla branży wodociągowo-kanalizacyjnej. Okazało się, że w naszych miejskich wodociągach przez następne trzy-cztery lata odejdzie na emeryturę znaczna grupa kluczowych ekspertów od utrzymania sieci wodociągowej, a na lokalnym rynku pracy brakuje specjalistów, którzy mogliby ich zastąpić. Młodych ludzi uczą m.in. pracownicy wodociągów, a sama firma umożliwia uczniom pracę w terenie, a tym samym naukę zawodu od podstaw. To ogromnie ważne, bo poznanie jakiejkolwiek branży od elementów pierwszych jest niezbędne, by uczeń w przyszłości stał się fachowcem.

**MK:** *Jakie jeszcze lokalne wyzwania chcą Państwo rozwiązać przy wsparciu doradztwa zawodowego?*

**PA:** Wierzymy w sens takich działań, które są odpowiedzią na konkretne problemy w naszym powiecie. Kilka lat temu Starachowice przeprowadziły kompleksowy program rewitalizacji, którego częścią była diagnoza środowiskowa. To wspaniała analiza miasta, która dała nam możliwość reagowania, z chirurgiczną precyzją, na potrzeby mieszkańców. Ogromnym wyzwaniem jest dla nas depopulacja. Każdego roku Starachowice kurczą się o 300, a nawet 500 osób. I są to przede wszystkim młodzi ludzie, którzy decydują się na wyjazd do metropolii lub dalej – w świat. I choć wiemy, że do pewnego stopnia jest to nieunikniony proces, to **chcemy na poważnie zagospodarować młodzież, która nie decyduje się na podjęcie studiów wyższych, która świadomie kończy edukację na szkole średniej czy na szkolnictwie zawodowym.** I to właśnie z myślą o tych młodych ludziach chcemy stworzyć jak najlepsze miejsca pracy, żeby powiat starachowicki był dla nich na tyle atrakcyjny, żeby nie myśleli o wyjeździe do większych ośrodków miejskich. Dużo robimy, by zatrzymać ich u nas. W tym wyzwaniu **doradztwo zawodowe ma ogromną rolę, nie tylko na poziomie polityki edukacyjnej, ale również społecznej. Bo to, co chcemy, by działo się na poziomie szkół, w ciągu kilku lat będzie miało pozytywne skutki na rynku pracy.** Szczęśliwie Starachowice są dość dużym ośrodkiem przemysłowym – mamy pracodawców m.in. z branży motoryzacyjnej, ceramicznej, zbrojeniowej, metalurgicznej, poligraficznej. Lokalny rynek pracy jest stabilny i daje sporo możliwości rozwoju.

**MK:** *A co z tymi uczniami, którzy decydują się na kształcenie ogólnokształcące? Czy dla nich również mają Państwo propozycje?*

**PA:** Zrealizowaliśmy pilotaż programu, który obecnie chcemy wprowadzić systemowo do wszystkich liceów. Jego pomysłodawcą jest Mirosław Niewczas, dyrektor III LO w Starachowicach. W jego szkole funkcjonuje klasa o profilu informatyczno-językowym. Dyrektor, również informatyk, we współpracy ze wspomnianym wcześniej CKZ zainicjował możliwość uzyskania przez uczniów kwalifikacji w zawodzie technik informatyk. Jednym słowem **pełnoletni uczeń liceum ogólnokształcącego równolegle z cyklem kształcenia w szkole odbywa Kwalifikacyjny Kurs Zawodowy i otrzymując świadectwo maturalne ma w ręku również dyplom uprawniający do wykonywania nowoczesnego i poszukiwanego na rynku zawodu**. Oczywiście jest to dodatkowe obciążenia dla ucznia w roku szkolnym poprzedzającym egzamin dojrzałości, ale obecni już absolwenci III LO udowodnili, że gra jest warta świeczki. Jest to też dobra alternatywa dla mniej zamożnych uczniów, którzy ze względów finansowych nie decydują się na kontynuowanie nauki po maturze. Ale również dla tych, którzy od pierwszych semestrów studiów chcą podjąć pracę zarobkową w zawodzie. Po pierwszych sukcesach uwzględnimy ten pomysł w strategii rozwoju edukacji jako innowację pedagogiczną. **Systemowe wdrożenie tego projektu pozwoli na objęcie wsparciem większej liczby młodych ludzi. I tu chciałbym zaznaczyć, że tworzona przez nas strategia będzie strategią możliwości, a nie przymusu.** Będą w niej zarówno elementy obligatoryjne, które szkoła musi realizować, ale także takie, które może rozwijać fakultatywnie – i zachęta do udziału w KKZ będzie dla ucznia właśnie wyborem, a nie obowiązkiem.

**MK:** *Z jakimi wyzwaniami musi mierzyć się samorząd, który realizuje tego typu wsparcie dla uczniów?*

**PA:** Oczywiście pieniądze, pieniądze i jeszcze raz pieniądze, których nie ma. Subwencja oświatowa jest totalnie niedoszacowana. Dlatego też zachęcam powiat do aktywnego pozyskiwania środków zewnętrznych. Mam nadzieję, że w przyszłym roku, gdy zostaną uruchomione mechanizmy finansowania ze środków unijnych, uda nam się pozyskać pieniądze na innowacje edukacyjne, na wsparcie szkolnictwa zawodowego, na doradztwo zawodowe, a przede wszystkim na praktyki dla szkół podstawowych, żeby gminy nie musiały ponosić wydatków związanych z wizytami uczniów w CKZ. Wtedy będziemy mieli pewność, że wszystkie szkoły zapewnią wsparcie uczniom w podejmowaniu świadomych wyborów zawodowych. **To dla nas priorytet – by skutecznie wspierać młodzież na jej życiowym starcie.**

**MK:** *Na co jeszcze warto zwrócić uwagę definiując rolę doradztwa zawodowego w danej szkole czy na poziomie samorządu?*

**PA:** Zdecydowanie na to, by w temat doradztwa zawodowego zaangażować rodziców. Choć wydaje się to oczywiste – nie zawsze jest realizowane. **Środowisko domowe i rozmowa z rodzicem może dać doradcy zawodowemu dużo szerszy kontekst niż samo narzędzie diagnostyczne, które zastosuje w klasie.** Warto też zadbać o przestrzeń na indywidualne poradnictwo zawodowe. Z doświadczenia wiem, że uczeń często otwiera się dopiero podczas bezpośredniej rozmowy z doradcą i takie spotkanie ma dla niego dużą wartość. I oczywiście nie zapominajmy o współpracy, na każdym szczeblu – samorządowym i prywatnym, tak, by umożliwić młodym ludziom poznanie świata zawodów od podszewki.

**MK:** *Bardzo dziękuję za rozmowę!*


  Kompendium wiedzy na temat tego, jak planować i realizować systemowe działania z zakresu doradztwa zawodowego we współpracy z całym otoczeniem szkoły znajdziesz w *Rekomendacjach PowerED* „*[Doradztwo zawodowe w wyrównywaniu szans edukacyjnych](https://backend-preview.mapakarier.org/blog/form/add)*”.


- [Rekomendacje PowerED: jak zapobiegać niepowodzeniom karierowym](https://mapakarier.org/blog/article/65/rekomendacje-powered-jak-zapobiegac-niepowodzeniom-karierowym)

- [Doradztwo zawodowe w szkole ponadpodstawowej cz. I – jak to ogarnąć organizacyjnie?](https://backend-preview.mapakarier.org/blog/form/add)

- [Doradztwo zawodowe w szkole ponadpodstawowej cz. II – bank pomysłów dla Ciebie i Twoich uczniów](https://mapakarier.org/blog/article/58/doradztwo-zawodowe-w-szkole-ponadpodstawowej-cz-ii-bank-pomyslow-dla-ciebie-i-twoich-uczniow)

Masz pytania dotyczące artykułu? A może chcesz podzielić się własnym doświadczeniem z realizacji doradztwa zawodowego w szkole we współpracy z organem prowadzącym lub władzami lokalnymi? Napisz do nas: [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org)

Wszystko dla nauczyciela i doradcy: pomysły na lekcje, blog, webinary, publikacje, kursy online. Zrealizuj doradztwo zawodowe od przedszkola do matury z Mapą Karier.

Strefanauczyciela

Blog dla nauczycieli i doradców

Najnowsze artykuły

Temat miesiąca

Pomysły na lekcje

Nasze produkty

Coaching kariery na miarę XXI wieku

Strefa Młodzieży

Zasoby dla Twoich uczniów

Narzędziownik

Zaangażuj się