WSDZ– jak zaplanować i ewaluować doradztwo zawodowe w szkole

Jak napisać Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego? Kiedy go przygotować? Czym WSDZ różni się od programu doradztwa zawodowego w szkole, a czym od programu realizacji doradztwa w klasach VII i VIII? Skąd czerpać materiały do treści doradczych w klasach I-III? Nasz webinar pomoże Ci opracować WSDZ i zaplanować ewaluację doradztwa zawodowego w trakcie roku szkolnego.

Podstawowym aktem prawnym regulującym organizację doradztwa zawodowego w szkole jest [Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego](http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000325/O/D20190325.pdf) (Dz.U. 2019 poz. 325). Zgodnie z zapisami § 4 Rozporządzenia:

„Na każdy rok szkolny w szkole opracowuje się program realizacji doradztwa zawodowego, uwzględniający wewnątrzszkolny system doradztwa zawodowego.”


Także  w § 4  znajdziecie informację, że za przygotowanie programu odpowiada „doradca zawodowy albo inny nauczyciel lub nauczyciele odpowiedzialni za realizację doradztwa zawodowego w szkole, wyznaczeni przez dyrektora szkoły.”

Wielu z Was zastanawia się, do kiedy należy przygotować dokumenty. Rozporządzenie MEN reguluje także datę, do której program doradztwa zawodowego powinien zostać zaakceptowany: „Dyrektor szkoły, w terminie do dnia 30 września każdego roku szkolnego, po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej, zatwierdza program”(§ 4. ust. 4 Rozporządzenia).

Jak zatem przełożyć wytyczne Rozporządzenia na szkolną rzeczywistość i gdzie szukać dobrych praktyk? Podczas webinaru [Czas na WSDZ – jak zaplanować i ewaluować doradztwo zawodowe](https://youtu.be/qrLIycg9pi8) prof. UAM dr hab. Małgorzata Rosalska, pedagog i doradca zawodowy w Szkole Podstawowej nr 25 w Poznaniu, wyjaśniła różnice pomiędzy dokumentami, za które odpowiedzialny jest szkolny koordynator doradztwa zawodowego, oraz  podzieliła się praktycznymi wskazówkami przydatnymi przy ich tworzeniu. 

Zachęcamy Cię do obejrzenia całego nagrania, a poniżej prezentujemy spis dobrych praktyk, na które powołuje się prowadząca. 

Webinar <a data-md="link" href="https://youtu.be/qrLIycg9pi8">Czas na WSDZ – jak zaplanować i ewaluować doradztwo zawodowe</a>:

https://www.youtube.com/embed/qrLIycg9pi8

Szukasz pomysłów na wzbogacenie WSDZ-u  i programu realizacji doradztwa zawodowego? 

Masz pytania dotyczące webinaru? A może chcesz podzielić się doświadczeniem z tworzenia WSDZ i programu doradztwa zawodowego w Twojej szkole? Napisz do nas: [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org) 

Doradztwo zawodowe w klasach 7-8 - garść inspiracji!

Czy zajęcia z doradztwa zawodowego mogą być dla uczniów interesujące? W jaki sposób zaangażować młodzież do aktywnego uczestnictwa w przedmiocie, który - w ich odczuciu - obciąża jedynie przeładowany szkolny grafik? Mamy sprawdzoną receptę! Zapraszamy po garść inspiracji, które pomogą obudzić zaangażowanie Twoich uczniów. 

Wolisz słuchać i oglądać? Treści poruszane w tym wpisie znajdziesz też w naszym webinarze "Doradztwo zawodowe w klasach 7-8: sprawdzone pomysły na zajęcia" - kliknij [tutaj>>](https://subscribepage.io/PJ0Q6S) żeby uzyskać link do darmowego nagrania. 

Zanim przejdziemy do planowania i realizacji zajęć z doradztwa zawodowego, warto zadać sobie pytanie: **„Jaki jest cel tego przedmiotu?”**. Jeśli bowiem sami wahamy się nad odpowiedzią, to nie powinniśmy oczekiwać, że nasi podopieczni zjawią się na zajęciach pełni entuzjazmu i zaangażowania w planowanie własnej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Realizowanie jakichkolwiek lekcji bez przekonania, że są one ważne i potrzebne, może przynieść więcej obustronnych szkód niż pożytku. 

Nasza postawa i zaangażowanie w realizację zajęć mają zatem szansę korzystnie wpłynąć na ich przebieg, a co za tym idzie - **efektywnie wesprzeć pokolenie przyszłych pracowników i pracodawców**. 

Kim jest uczeń klas 7-8 szkoły podstawowej?

Planując działania z zakresu doradztwa zawodowego, warto zastanowić się do kogo  właściwie są one skierowane. Uczniowie klas 7 i 8 szkoły podstawowej to zróżnicowani indywidualiści - wrażliwi lub pewni siebie, wycofani lub towarzyscy, zainteresowani pochłanianiem wiedzy lub obojętni na nowe doświadczenia edukacyjne. Przeważnie jednak łączy ich jedno – **obawa wobec przyszłości, która w świetle dynamicznych zmian klaruje się jako nieprzewidywalna, złożona i niepewna.** 

Warto najpierw poznać uczniów, ich opinie, wątpliwości i potrzeby, zamiast skupiać się na konieczności zrealizowania materiału za wszelką cenę. Przeznaczmy chociaż część pierwszych zajęć na **dyskusję lub burzę mózgów, aby zweryfikować zarówno wiedzę młodych ludzi na temat samej istoty doradztwa zawodowego, jak i ich oczekiwania i wyobrażenia z nim związane.** Zdecydowanie łatwiej pracuje się w zespole, który nie jest dla nas jedynie anonimową grupą odbiorców.

Pomimo tego, że potrzeby uczniów stanowią dla nas priorytet, to nie możemy działać poza obowiązującym nas prawem. **Treści programowe, sposób ich realizacji, a także terminy i zadania doradcy zawodowego są określone w** [Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego](https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000325/O/D20190325.pdf). Zgodnie z tym dokumentem, tematyka zajęć realizowanych w klasach 7 i 8 powinna obejmować m.in.: **poznawanie własnych zasobów, świat zawodów i rynek pracy, ścieżki edukacyjne i idea uczenia się przez całe życie, a także planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych.** Więcej szczegółów na ten temat pod linkiem [Rozporządzenie o doradztwie zawodowym.](https://mapakarier.org/rozporzadzenie-doradztwo-zawodowe/)

Siódma klasa to idealny moment na zabawę w obszarze doradztwa zawodowego. **To czas dla uczniów na poznawanie i odkrywanie własnych zasobów - umiejętności, talentów, pasji, a także mocnych i słabych stron. Siódma klasa to również dobry moment na eksplorowanie świata zawodów oraz poznawanie systemu edukacji.**

Ten przedostatni rok szkoły podstawowej to okres pozbawiony presji związanej ze zbliżającymi się egzaminami i co za tym idzie – koniecznością podejmowania decyzji i wyzwań edukacyjno-zawodowych. Warto zatem poświęcić ten czas na wdrażanie działań doradczych w różnorodnej formie – zabaw, gier, dyskusji, ćwiczeń w grupach, czy też pracy indywidualnej.

Doradztwo zawodowe w klasie 7 – czas na praktykę!

**Angażują, rozwijają koncentrację i kompetencje językowe, są łatwe i przyjemne w odbiorze – krzyżówki!** A skoro o doradztwie zawodowym mowa, to stworzyliśmy [krzyżówki zawodoznawcze](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/146/krzyzowki-z-zawodami/). Warto wykorzystać je m.in. jako **wstęp do poznawania świata zawodów**, ale posłużą również w ramach utrwalenia bądź wstępnego zweryfikowania wiedzy uczniów. 

Proponujemy trzy wersje krzyżówek, zarówno [w formie interaktywnej](https://crosswordlabs.com/view/krzyzowka-2-118), jak i [do wydruku w pdf](https://mapakarier.org/assets/uploads/096a28f3dcda29f0b49aa65e67c4b4ce.pdf?v=1727785670). Wybierając opcję drugą polecamy podzielić klasę na mniejsze zespoły (3-5 osób). Każda drużyna otrzymuje po jednej krzyżówce. Po ustaleniu czasu pracy (ok. 15 minut) uczniowie odgadują hasła, pod którymi kryją się nazwy przedstawicieli zawodów. Litery z pól oznaczonych cyframi utworzą hasło główne – zawodoznawstwo.

Szczegółowy opis pomysłu na lekcję „Krzyżówki z zawodami” i materiały do pobrania znajdziesz [tutaj >>](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/146/krzyzowki-z-zawodami/).

Zastanawiasz się, w jaki sposób zachęcić uczniów do **refleksji nad ich talentami, umiejętnościami i predyspozycjami**? Być może łatwiej będzie im podjąć to wyzwanie, konfrontując się z doświadczeniami innych rówieśników? [Historie kwitnących talentów](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/147/historie-kwitnacych-talentow/) to opisy pięciu młodych osób, które posiadają różne zdolności i pasje. Odpowiadając na zawarte pod historiami pytania, **uczniowie uczą się rozpoznawać i nazywać umiejętności oraz mocne strony rówieśników, jednocześnie określając ich przydatność w kontekście pracy w różnych zawodach.**

Kolejne wartościowe **ćwiczenie do indywidualnej autorefleksji**, które warto zaproponować uczniom klasy siódmej, to “Co lubię, czego nie lubię” (scenariusz zajęć z wykorzystaniem tabeli do samodzielnego wypełnienia znajdziesz w publikacji [Szkoła, praca, przyszłość](https://mapakarier.org/assets/uploads/a4ff4fa1daf8efdfe4229d505daf3f3f.pdf?v=1718973700) na str. 10). Zanim przekażemy podopiecznym ćwiczenie, porozmawiajmy z nimi o sensie tego zadania. Zasygnalizujmy, że tabelę wypełniają sami dla siebie i nie mają obowiązku dzielenia się z nikim wynikami. Warto, aby uczniowie wykonali ćwiczenie w skupieniu oraz zgodzie ze sobą. Tabela może być też traktowana jako element portfolio, które uczniowie systematycznie uzupełniają przez cały rok szkolny. 

**Eksplorowanie świata zawodów** może odbywać się w różnorodnej formie – poprzez zabawę, quizy, czy prezentacje. **Szczegółowe opisy ponad 800 zawodów wraz ze ścieżką edukacyjną i statystykami znajdziecie w** [Mapie Karier](https://mapakarier.org/) w zakładce [Ścieżki kariery.](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/)

Łączymy przyjemne z pożytecznym, dzięki czemu stworzyliśmy nową, wciągającą grę karcianą  [Zgadnij zawód](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/143/gra-zgadnij-zawod/). Poprzez zabawę **uczniowie utrwalają znajomość poszczególnych zawodów oraz systematyzują wiedzę na temat tego, czym zajmują się ich przedstawiciele.** Uwaga –  gra wciągająca nie tylko dla młodzieży!

Wskazówki, jak przeprowadzić w klasie grę [„Zgadnij zawód”](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/143/gra-zgadnij-zawod/) i karteczki do pobrania w PDF znajdziesz [tutaj >>](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/143/gra-zgadnij-zawod/).

Oczekiwania uczniów klas ósmych wobec doradztwa zawodowego są inne niż u młodszych koleżanek i kolegów. Być może część z nich odczuwa niechęć w stosunku do zajęć, które nie przygotowują ich do egzaminu w ósmoklasisty. Jest to całkowicie naturalne i wymaga od nas, doradców zawodowych, większej wyrozumiałości i wyjścia naprzeciw oczekiwaniom podopiecznych. Nie oznacza to jednak, że mamy modyfikować program zajęć. Warto natomiast wykazać się pewną elastycznością w planowaniu działań doradczych na tym etapie. 

**Ósma klasa to bowiem czas na podejmowanie ważnych decyzji edukacyjno-zawodowych,** zatem paradoksalnie, nasza rola może się tu okazać nieoceniona! Ten ostatni etap szkoły podstawowej to moment, w którym młodzi ludzie liczą w szczególności na nasze wsparcie, ale również oczekują **konkretnych informacji i wskazówek dotyczących możliwości dalszej edukacji.**

Doradztwo zawodowe w klasie 8 – czas na praktykę!

Pamiętajmy, że zadanie to leży nie tylko w gestii wychowawcy. Również doradcy zawodowi powinni stanowić kompendium wiedzy na temat rekrutacji do szkół ponadpodstawowych. Ważne, aby poświęcić przynajmniej część zajęć na omówienie zagadnień związanych m.in. z **terminami rekrutacji, punktacją oraz wymaganymi dokumentami.** Po szczegółowe informacje z tego zakresu zapraszamy do artykułu Mapy Karier [Jak wybrać szkołę ponadpodstawową cz. 3 - zasady rekrutacji - etapy, terminy, punktacja](https://mapakarier.org/blog/133/jak-wybrac-szkole-ponadpodstawowa-cz-3-zasady-rekrutacji-etapy-terminy-punktacja/).

Do eksplorowania szkół w okolicy polecamy strony: [Wasza Edukacja](https://waszaedukacja.pl/) i [rspo.gov.pl](http://rspo.gov.pl/). Dzięki możliwości filtrowania według różnych kategorii (lokalizacja, typ placówki, oferowane języki obce) uczniowie w przystępny sposób mogą poszukiwać szkół, które spełnią ich oczekiwania i kryteria. Dodatkowym atutem proponowanych portali, jest możliwość bezpośredniego wejścia na stronę każdej placówki. 

Realizując wyłącznie obowiązkowe zajęcia z doradztwa zawodowego, bez dodatkowych godzin przeznaczonych na indywidualne spotkania z uczniami, nasze możliwości pełnego wsparcia młodych osób są ograniczone. 

Wychodząc naprzeciw potrzebom szkolnych doradców zawodowych, ale przede wszystkim naszych podopiecznych, stworzyliśmy **bezpłatny cykl mailowy** **“Co po podstawówce? Wybierz szkołę w tydzień”** (zapisy pod tym linkiem: [Wybierz szkołę w tydzień).](https://mapakarier.org/kontakt/wybierz-szkole-w-tydzien/) Po zarejestrowaniu się, przez kolejne 7 dni uczeń otrzymuje maile z informacjami, wskazówkami oraz niezobowiązującymi ćwiczeniami do wykonania. Treści obejmują  m.in. **kryteria wyboru szkół, profile i kierunki kształcenia, a także różnice między poszczególnymi typami placówek (branżowa, liceum, technikum).**

Zapewne niektórzy z nas – doradców zawodowych – zastanawiają się, na ile nasze kompetencje i wiedza pozwalają na przeprowadzanie wśród uczniów indywidualnej diagnozy w postaci testów. Decydując się na wykorzystanie kwestionariuszy, **warto pamiętać o rzetelnym wstępie – rozmowie z podopiecznymi.** W ramach zajęć grupowych testy powinny być traktowane wyłącznie jako dodatkowy, niezobowiązujący element pracy doradczej. **Młodzi ludzie mają bowiem tendencję do przywiązywania się do wyników kwestionariuszy dotyczących autoanalizy.** Naszą rolą jest uświadomienie im, że wszelkiego rodzaju testy stanowią jedynie wskazówkę, nie zaś ostateczną diagnozę w kontekście wyboru kierunku kształcenia. W tym artykule skupimy się na ćwiczeniach, które – idąc z duchem czasu – uczniowie mogą wykonać online. **Testy**, które polecamy wykorzystać przy diagnozie i autodiagnozie to:

Sprawdzą się one zarówno w pracy z uczniami klas ósmych, jak i starszą młodzieżą, a nawet osobami dorosłymi. 

Jeśli szukasz bardziej szczegółowych informacji na temat **diagnozy,** zapraszamy do obejrzenia webinaru dostępnego na kanale YouTube Mapy Karier „[Diagnostyka w doradztwie zawodowym”,](https://www.youtube.com/watch?v=-WObl0cffJc&t=2642s) zorganizowanego we współpracy z prof. Małgorzatą Rosalską.

Jednym z najpopularniejszych narzędzi [Mapy Karier](https://mapakarier.org/) jest innowacyjny nie-test czyli [Filtr preferencji Mapy Karier](https://mapakarier.org/filtr-preferencji/) (tutaj znajdziesz instrukcję, [jak korzystać z Filtra](https://mapakarier.org/blog/54/filtr-preferencji-w-pytaniach-i-odpowiedziach/)). Po odznaczeniu wariantów, które nas nie dotyczą, kompas wyświetla informacje o zawodach, które są w 100% dostosowane do naszych preferencji. Podsumowaniem korzystania z Filtra zawsze powinna być rozmowa z uczniami i wspólne przeanalizowanie wyników.

W obliczu dynamicznie rozwijającego się rynku pracy, powszechnie mówi się o **kompetencjach przyszłości.** Umożliwiają one między innymi sprawne dostosowywanie się do bieżących zmian warunków i miejsca pracy. W tym kontekście szczególną rolę odgrywają **kompetencje miękkie, takie jak kreatywność, elastyczność, otwartość na nowe doświadczenia oraz umiejętność pracy zespołowej.** Doskonałym narzędziem do pracy w obszarze wzmacniania i rozwijania u uczniów kompetencji miękkich są [Karty kompetencji miękkich](https://mapakarier.org/assets/ideas/downloads/kartykompetencjimiekkich_mapakarier.pdf). Scenariusz zajęć z ich wykorzystaniem znajdziecie w pomyśle na lekcję „[Miękkie lądowanie Twoich uczniów? Kompetencje miękkie!](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/87/miekkie-ladowanie-twoich-uczniow-kompetencje-miekkie/)”.

Droga do podjęcia decyzji związanej z wyborem ścieżki kształcenia może stanowić intensywny proces. Warto zatem dać uczniom chwilę na oddech. Gry i zabawy są mile widziane w każdej grupie wiekowej. Proponujemy zmodyfikowaną wersję popularnej gry „**Wymień 3 zawody”, czyli** „Wymień trzy”, np. „Wymień trzy sposoby poszukiwania pracy”, „Wymień swoje 3 mocne strony”, „Wymień 3 powody, dla których ktoś może zmieniać pracę” itp. Taka alternatywa może okazać się znakomitym urozmaiceniem zajęć i z pewnością zaangażuje uczniów.

**Materiały do wydrukowania lub wersję interaktywną gry znajdziesz** [tutaj >>](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/82/gra-wymien-trzy-zawody/#bonus-wymien-trzy)**.**

Poszukujesz kreatywnego narzędzia, które zainteresuje uczniów i które możesz wykorzystać do pracy w niemal każdej grupie wiekowej? Zapraszamy do zakupu **innowacyjnego produktu Mapy Karier –** **[zawodoznawczej gry edukacyjnej net.WORK](https://sklep.katalysteducation.org/Zawodoznawcza-gra-edukacyjna-netWORK-Trzy-poziomy-kart).** Dzięki trzem poziomom kart gra sprawdzi się zarówno w pracy z uczniami klas 1-3 oraz 4-6 szkoły podstawowej, jak i w klasach 7-8, a także w szkołach ponadpodstawowych. Dodatkowym atutem są zamieszczone na kartach zawodów kody QR, które po zeskanowaniu przenoszą odbiorcę do [Ścieżek kariery Mapy Karier](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/).

Inne artykuły na blogu, które mogą Ci się spodobać:

Masz pytania dotyczące artykułu? A może chcesz podzielić się własnym doświadczeniem i wskazówkami, dotyczącymi realizacji zajęć z doradztwa zawodowego? Napisz do nas: [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org)**.**

Zagrajmy – 5 sprawdzonych gier i zabaw na doradztwo zawodowe

Szukasz sposobów na zainteresowanie uczniów światem zawodów i rynkiem pracy? Zastanawiasz się, jak skłonić młodych ludzi do karierowych refleksji? Wypróbuj nasze gry i zabawy aktywizujące. We wpisie znajdziesz propozycje dla uczniów w różnym wieku (od edukacji wczesnoszkolnej do matury).

*Proszę pani, kiedy znów zagramy w tę grę?*

Prowadząc standardowe zajęcia trudno wywołać u uczniów podobną reakcję. Jeśli jednak zaproponujesz ciekawą grę, spodziewaj się pytań o powtórkę.

**I chociaż gry i zabawy nie powinny stanowić filaru zajęć doradztwa zawodowego, mogą być angażującym wprowadzeniem do poważnych tematów lub ich dopełnieniem.**

Gry uczą poprzez zabawę, integrują klasę, wywołują emocje i refleksje. Wzbudzają ciekawość, a ta jest pierwszym krokiem do zdobywania wiedzy.

**W tym artykule poznasz 5 gier przygotowanych przez** [Mapę Karier](https://mapakarier.org/)**, które warto wykorzystać na zajęciach doradztwa zawodowego, ale również godzinie wychowawczej lub zastępstwie.**

Zanim przejdziemy do omówienia gier, chcemy dać jedno ważne zastrzeżenie: **Podczas zajęć doradztwa zawodowego zabawa nie powinna być celem samym w sobie** (chyba że realizujesz lekcję integracyjną lub zapoznawczą). Każda przeprowadzona z uczniami gra powinna być obudowana metodycznie, omówiona i skoncentrowana na realizacji założonego przez Ciebie celu lekcji. 

Gry w doradztwie zawodowym – 5 propozycji

Jak opisać zawód, nie używając słów, które jako pierwsze przychodzą na myśl? „Zgadnij zawód!” to gra, która pobudzi wyobraźnię Twoich uczniów i pozwoli im poznać nowe branże.

**Dla kogo?** VI-VIII klasa szkoły podstawowej, szkoła ponadpodstawowa

Wytnij karteczki z [--załącznika--](https://cms.mapakarier.org/content/teachers/zagrajmy-5-sprawdzonych-gier-i-zabaw-na-doradztwo-zawodowe#), przygotuj stoper i otwórz się na dobrą zabawę:

Dokładny opis gry znajdziesz w pomyśle na lekcję "Zgadnij zawód!">>

Udzielenie trzech odpowiedzi na jedno pytanie, w dodatku pod presją czasu, nie jest proste. „Wymień trzy” to jednak bardzo edukacyjna i wciągająca zabawa, dzięki której  sprawdzisz wiedzę uczniów i zapoczątkujesz wartościowe w klasie.

Uczniowie wskazują trzy ścieżki kariery, które spełniają określone kryteria, np.:

Polecenia do wydrukowania pobierzesz [tutaj](https://mapakarier.org/assets/uploads/5e16735e29e692807e16d19d85c50956.pdf?v=1718974157) lub klikając w poniższą grafikę:

Polecenia do gry w wersji online znajdziesz również [na platformie Wordwall](https://wordwall.net/pl/resource/6029738/doradztwo-zawodowe/wymie%c5%84-3-zawody-mapa-karier) (skorzystaj z tej opcji, jeśli nie chcesz drukować materiałów).

Tym razem uczniowie udzielają trzech odpowiedzi na ogólne pytania związane z rynkiem pracy i edukacji i wymieniają np.:

Karteczki do wycięcia znajdziesz [tutaj](https://mapakarier.org/assets/uploads/64266d61374830fc12b9bcb78d0139f8.pdf?v=1718974157):

Polecenia w interaktywnej wersji znajdziesz [tutaj](https://wordwall.net/pl/resource/6196254/wymie%c5%84-trzy-mapa-karier).

Scenariusz gry (w obydwu wariantach) jest dostępny w pomyśle na lekcję "Wymień trzy zawody"

Jak przybliżyć uczniom różnorodne ścieżki kariery i pobudzić ich do karierowych refleksji, a jednocześnie realizować treści zgodne z *Rozporządzeniem o doradztwie zawodowym*? 

Zagraj z uczniami w [net.WORK, zawodoznawczą grę karcianą Mapy Karier](https://sklep.katalysteducation.org/Zawodoznawcza-gra-edukacyjna-netWORK-Trzy-poziomy-kart), którą możesz wykorzystać na kilkanaście sposobów (realizując różne cele dydaktyczne) i dostosować do wieku uczniów. net.WORK zaprojektowaliśmy z myślą o uczniach od 7 do 19 lat.

Grę możesz kupić w [sklepie naszej fundacji](https://sklep.katalysteducation.org/), np. korzystając ze szkolnego budżetu na pomoce dydaktyczne. 

W skład net.WORK wchodzi 300 kart zawodów podzielonych na trzy poziomy trudności (w oddzielnych opakowaniach): 

W zestawie znajdziesz również instrukcję z opisem 17 wariantów gry (możesz wymyślić również własne warianty):

Dowolnie – ogranicza Cię tylko wyobraźnia (i cel lekcji :-)). Przykładowe warianty:

Poznaj opinie nauczycieli, którzy wykorzystują net.WORK na co dzień:

Kup grę net.WORK dla Twojej szkoły w sklepie naszej fundacji >>

Czy na podstawie kilku zdań Twoi uczniowie będą w stanie odgadnąć, o jaki zawód chodzi? Poznajcie nowe zawody poprzez zabawę.

**Dla kogo?** klasy I-VIII szkoły podstawowej

Opcja 1: Skorzystaj z [interaktywnej wersji ćwiczenia](https://h5p.pistacja.tv/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=584):

Opcja 2: Wytnij przed zajęciami fragmenty opisów zawodów (jest ich aż 36):

Pełen opis gry znajdziesz w pomyśle na lekcję „Kto to powiedział?” >>

Mowa ciała, rysowanie na tablicy lub słowne opisywanie – jaki wariant kalamburów wybiorą Twoi uczniowie? Zdobywajcie punkty, poszerzając jednocześnie wiedzę o świecie zawodów. 

Dokładną instrukcję gry znajdziesz we wpisie: „Gra: Zawodowe kalambury” >>

Gry na zajęciach doradztwa zawodowego – podsumowanie

**Pamiętaj, aby po każdej grze podsumować z uczniami rozgrywkę. Nawiąż do wyzwań i pytań, które pojawiły się w czasie rozgrywek. Warto omówić efekty zabawy, ale również wątpliwości i refleksje, które pojawiły się w trakcie.**

Mamy nadzieję, że gry Mapy Karier spełnią oczekiwania zarówno Twoje, jak i Twoich uczniów. Jeśli chcesz  podzielić się z nami wrażeniami po rozgrywkach z młodzieżą lub zaproponować inne zabawy, napisz do nas: [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org). 

Gry, które opisaliśmy w artykule, sprawdzą się też na godzinie wychowawczej, wycieczce czy zastępstwie. Jeśli podobają Ci się nasze propozycje, prześlij ten artykuł innemu nauczycielowi.

 Artykuły na blogu, które mogą Ci się spodobać:

Współpraca doradcy zawodowego i rodziców – praktyczne wskazówki 

Wpływ rodziny na decyzje edukacyjno-zawodowe młodych ludzi jest bardzo duży. Dlatego szkolne doradztwo zawodowe powinno być realizowane we współpracy z rodzicami. W jaki sposób to robić i na co zwrócić uwagę? Inspiracje znajdziesz w artykule.

Dlaczego współpraca z rodzicami jest ważna?&nbsp;

Jako doradcy zawodowi, nauczyciele i wychowawcy, **mamy na celu przede wszystkim dobro dzieci**. Uczymy ich, wychowujemy, wspieramy ich rozwój, poszerzamy horyzonty, a czasem po prostu **towarzyszymy im w podróży do dorosłości**. Podobnie możemy opisać rodzicielstwo. To nie przypadek – zgodnie z prawem oświatowym, **szkoła wspomaga wychowawczą rolę rodziny.**

Doradztwo zawodowe w szkołach jest prowadzone *w celu wspierania dzieci i uczniów w procesie rozpoznawania zainteresowań i predyspozycji zawodowych oraz podejmowania świadomych decyzji edukacyjnych i zawodowych, w tym przygotowania do wyboru kolejnego etapu kształcenia i zawodu* (art. 26a. p. 1. Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe). Również rodzice pragną dla swoich dzieci dobrych decyzji edukacyjno-zawodowych, prowadzących do samodzielnego, szczęśliwego i satysfakcjonującego dorosłego życia.

I choć motywacja rodziców do wspierania swoich dzieci jest ogromna, to nie zawsze posiadają oni wystarczającą wiedzę o ofercie edukacyjnej i rynku pracy. Dlatego system oświaty zapewnia wsparcie ekspertów – [szkolnych doradców zawodowych](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/1646/k/szkolna-doradczyni-zawodowa/k/szkolna-doradczyni-zawodowa/). To my, dzięki naszej wiedzy i doświadczeniu zawodowemu, **możemy nie tylko bezpośrednio wspierać uczniów, ale również współpracować z rodzicami i w ten sposób dodatkowo wspierać naszych młodzież** (pośrednio). 

**W prowadzonych przez szkołę działaniach z zakresu doradztwa zawodowego rodzice występują w podwójnej roli – zarówno beneficjentów, jak i realizatorów**. Oznacza to, że jako doradcy powinniśmy w [Wewnątrzszkolnym Systemie Doradztwa Zawodowego](https://mapakarier.org/blog/46/wsdz-jak-zaplanowac-i-ewaluowac-doradztwo-zawodowe-w-szkole/) zaplanować dwie formy działań - uwzględniające wsparcie dla rodziców, jak i takie, w których to rodzice będą mogli wesprzeć w działaniach doradczych szkołę.

Rodzice jako wsparcie doradców szkolnych

**Rodzice mogą wspierać działania doradcy szkolnego na wiele sposobów.** Poniżej opisałam dwa rodzaje wsparcia: programowe i finansowe, ale po uważnej analizie potrzeb i zasobów swojego środowiska szkolnego być może znajdziesz jeszcze inne możliwości. 

W szkołach często brakuje czasu na doradztwo zawodowe. Lekcje odbywają się tylko w klasach VII-VIII i szkołach ponadpodstawowych (i to w bardzo ograniczonym wymiarze godzin), a przestrzeni na indywidualne doradztwo zawodowe najczęściej nie ma. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak organizowane jest doradztwo zawodowe w szkołach i czym różni się etat specjalisty-doradcy zawodowego od nauczyciela przedmiotu „doradztwo zawodowe”, przeczytaj artykuł: [Doradztwo zawodowe w szkole cz. I – jak to ogarnąć organizacyjnie?](https://mapakarier.org/blog/53/doradztwo-zawodowe-w-szkole-ponadpodstawowej-cz-i--jak-to-ogarnac-organizacyjnie/#krok-1-zorientuj-sie-na-jakim-stanowisku-i-w-jakiej-dokladnie-roli-bedziesz-realizowal-obowiazki-doradcy)

To właśnie **rodzice i bliscy członkowie rodziny będą więc najczęściej prowadzili tzw. „indywidualne doradztwo zawodowe”** dla swoich dzieci. Dlatego warto dostarczać rodzicom bieżące informacje na temat rynku pracy, rekrutacji, sposobów określania swoich predyspozycji, preferencji, celów i oczekiwań. 

Doradztwo zawodowe w szkole powinno być realizowane nie tylko podczas obowiązkowych lekcji tego przedmiotu. Niejednokrotnie **rodzice chcą podzielić się swoją wiedzą czy doświadczeniem i wspólnie realizować ciekawe i wartościowe działania edukacyjne**. Przy ich wsparciu i zaangażowaniu można zrobić znacznie więcej!

**Rodzice są często ekspertami w dziedzinach, które mogą być niezwykle ważne z punktu widzenia realizacji WSDZ**. Jeśli wśród rodziców znajdziemy [specjalistów z działów HR](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/678/k/specjalistka-hr/k/specjalistka-hr/), być może pomogą nam przybliżyć uczniom kwestie związane z prawem pracy lub zasadami rekrutacji nowych pracowników; jeśli mamy przedsiębiorców, mogą opowiedzieć uczniom o prowadzeniu własnej firmy. A może któryś z rodziców jest doradcą edukacyjnym specjalizującym się w rekrutacji na uczelnie zagraniczne? Lub pracuje w dziekanacie uczelni wyższej i ma w małym palcu wiedzę o procedurach rekrutacji? **A może rodzice będą mogli zorganizować w swojej firmie interesujący staż, praktyki lub** [job-shadowing](https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-job-shadowing-na-czym-polega-i-dlaczego-warto)**?**

Każdy rodzic, który zechce przyjść do szkoły i opowiedzieć o swojej pracy, przeprowadzić prezentacje, pokaz czy trening, albo też (to nawet lepiej! :-)) zaprosi dzieci do firmy, w której pracuje, aby „od kuchni” mogły odkryć tajniki jego zawodu, będzie stanowił ogromne **wsparcie realizacji programu doradztwa zawodowego.**

Jeśli do realizacji ciekawych i angażujących zajęć lub działań z doradztwa zawodowego brakuje Ci środków finansowych, **pomyśl o tym, by zawnioskować o fundusze do Rady Rodziców.**

Dzięki dofinansowaniu **możesz zakupić wartościowe publikacje, narzędzia diagnostyczne lub dydaktyczne** (zwróć uwagę na [net.WORK](https://sklep.katalysteducation.org/Zawodoznawcza-gra-edukacyjna-netWORK-Trzy-poziomy-kart) – zawodoznawczą grę edukacyjną [Mapy Karier](https://mapakarier.org/)), a może nagrody w konkursie na np. najciekawszy wywiad z przedstawicielem wybranego zawodu? A może Rada Rodziców w Twojej szkole dysponuje wystarczającymi finansami bądź innymi zasobami, które pomogą zorganizować w szkole dodatkowe konsultacje indywidualne? 

**Warto rozmawiać z rodzicami, pytać ich o możliwości wsparcia w różnym zakresie**, ponieważ – powtarzając myśl przewodnią artykułu – nasz cel jest wspólny!

Edukowanie, informowanie i inspirowanie rodziców&nbsp;

W poprzedniej części artykułu pisałam o tym, jak rodzice mogą wspierać szkołę w realizacji ciekawego i atrakcyjnego doradztwa zawodowego. Jednak rodzice są też beneficjentami działań doradczych. **Wspierając i edukując rodziców, pomagamy naszym uczniom.**

1. Transparentna informacja o realizowanym doradztwie zawodowym

Ze względów etycznych i pragmatycznych rodzice muszą wiedzieć, jakie działania z zakresu doradztwa zawodowego realizuje szkoła i kto za nie odpowiada. Jednak **samo umieszczenie WSDZ na stronie internetowej szkoły nie wystarczy.** Warto wykorzystać wszelkie dostępne kanały informacji, np. dziennik elektroniczny czy szkolne profile w mediach społecznościowych. Informacje dla rodziców przygotujmy w sposób, który umożliwi im zrozumienie, jakie aktywności podejmujemy i czemu one służą. **Opisywanie naszych działań ułatwi również nawiązanie współpracy z rodzicami i innymi sojusznikami.**

Aby ułatwić Ci informowanie i edukowanie rodziców o tym, czym jest szkolne doradztwo zawodowe przygotowaliśmy w [Strefie Rodzica Mapy Karier](https://mapakarier.org/strefa-rodzica) wiele materiałów, z których możesz korzystać! Polecamy m.in.:

Zachęcamy Cię do regularnego zaglądania do [Strefy Rodzica](https://mapakarier.org/strefa-rodzica) i udostępniania naszych materiałów.  

2. Regularne informowanie o bieżących sprawach

Rodzice mają prawo nie mieć wiedzy o terminach związanych np. z rekrutacją do dalszego etapu edukacyjnego. **Doradca zawodowy powinien regularnie udzielać informacji o ważnych sprawach bieżących.** Takie informacje warto przekazywać różnymi kanałami, a przede wszystkim poprzez korespondencję w dzienniku elektronicznym (szczególnie polecam bezpośrednie wiadomości, ponieważ widzimy, kto z rodziców je przeczytał, więc możemy orientacyjnie określić zasięg przekazywanych treści). 

Jeśli jesteś doradcą w szkole podstawowej, polecamy Ci artykuł opublikowany w Strefie Młodzieży Mapy Karier: [Jak wybrać szkołę ponadpodstawową cz. 3: Zasady rekrutacji – etapy, terminy, punktacja](https://mapakarier.org/blog/133/jak-wybrac-szkole-ponadpodstawowa-cz-3-zasady-rekrutacji-etapy-terminy-punktacja/), stanowiący **minikompendium wiedzy o tym, jak wygląda proces rekrutacji**. Fragmenty artykułu możesz skopiować i (z podaniem źródła) przesłać rodzicom swoich uczniów.

3. Przekazywane rodzicom wiedzy o współczesnym i przyszłym rynku pracy

**Współczesny świat zmienia się bardzo dynamicznie i zmianom tym podlega również rynek pracy.** Rodzice uczniów mogą nie być na bieżąco z tą wiedzą. 

Dlatego warto nie tylko przesyłać rodzicom ciekawostki i informacje, ale być może raz w roku poprowadzić specjalne spotkanie szkoleniowe lub webinar. Jeśli nie czujesz się na siłach, by przeprowadzić takie szkolenie, możesz skorzystać z pomysłu zawnioskowania do Rady Rodziców o fundusze na zaproszenie eksperta. 

Wiele wartościowych informacji, raportów z badań i innych źródeł wiedzy znajdziesz w artykule (wciąż aktualnym!) [Rynek pracy i edukacji w 2021 roku – kompendium wiedzy](https://mapakarier.org/blog/50/rynek-pracy-i-edukacji-w-2021-roku-kompendium-wiedzy/). 

4. Tworzenie przestrzeni do otwartej rozmowy

Zadbaj o to, by rodzice mogli z Tobą porozmawiać bezpośrednio. **Podczas szkolnych zebrań czy dni otwartych powinny odbywać się dyżury szkolnego doradcy zawodowego**. Informuj regularnie o możliwości spotkania i rozmowy. 

5. Inspirowanie rodziców do różnych działań wspierających

W artykule opisałam kilka pomysłów na to, jak rodzice mogą stać się realizatorami WSDZ i wspierać szkolnego doradcę zawodowego. Jednak pomimo posiadania takich możliwości, rodzicom może zwyczajnie nie przyjść do głowy, że ich zasoby (wiedza, umiejętności, kontakty) mogą przydać się szkole. Dlatego, **zachęcając rodziców do współpracy, podawaj przykłady konkretnych form zaangażowania, którego potrzebujesz**, by wzbogacić realizowane przez siebie działania. 

Relacje pomiędzy nauczycielami a rodzicami mają duże znaczenie dla skuteczności oddziaływań edukacyjnych i wychowawczych szkoły. W doradztwie zawodowym odgrywają one szczególnie ważną rolę. **Warto traktować rodziców jako sojuszników i partnerów!**

W 2021 r. [fundacja Katalyst Education](https://katalysteducation.org/) (autor Mapy Karier) zorganizowała **wydarzenie PowerED**, podczas którego wysłuchała 90 ekspertek i ekspertów. Na podstawie dyskusji powstały [rekomendacje wskazujące, jak wprowadzać doradztwo zawodowe do szkół, aby wspierać rozwój i wyrównywać szanse wszystkich uczniów](https://power-ed.pl/). Zachęcam Cię do lektury tego dokumentu i przesłania całości lub wybranych fragmentów poszczególnym adresatom. **Rekomendacje są gotowym rozwiązaniem na to, jak realizować w szkołach kompleksowe i skuteczne programy doradztwa zawodowego** przy współpracy z różnymi podmiotami: rodzicami, przedsiębiorcami, pracownikami placówek edukacyjnych wyższego etapu, organizacjami pozarządowymi i innymi.

Jeśli chcesz skomentować artykuł lub pochwalić się swoimi sposobami na współpracę z rodzicami, napisz do nas na adres [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org). Zachęcamy Cię ponadto do zapoznania się z pozostałymi artykułami na [blogu w Strefie Nauczyciela](https://mapakarier.org/strefa-nauczyciela/blog/)!

**Marta Wrzosek** – pedagożka i doradczyni edukacyjno-zawodowa; ekspertka w zakresie systemowego doradztwa zawodowego w edukacji; od 2020 r. współtworzy [Mapę Karier](https://mapakarier.org/); autorka m.in. [Praktycznego Poradnika „Indywidualne doradztwo zawodowe – rozmowa doradcza”](https://mapakarier.org/blog/62/jak-poprowadzic-indywidualna-rozmowe-doradcza/), współautorka rekomendacji [„PowerED – doradztwo zawodowe w wyrównywaniu szans edukacyjnych”](https://power-ed.pl/dokumenty/Rekomendacje_PowerED_2021_Doradztwo_zawodowe_w_wyrownywaniu_szans_edukacyjnych.pdf) oraz kursu e-learningowego [„Coaching kariery na miarę XXI wieku"](https://careerguidancecourse.eu/pl/); od 2023 r. prowadzi badania naukowe na temat koncepcji „zielonego doradztwa zawodowego” w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu SWPS.

**Inne artykuły, które mogą Ci się spodobać:**

Wszystko dla nauczyciela i doradcy: pomysły na lekcje, blog, webinary, publikacje, kursy online. Zrealizuj doradztwo zawodowe od przedszkola do matury z Mapą Karier.

Strefanauczyciela

Blog dla nauczycieli i doradców

Najnowsze artykuły

Temat miesiąca

Pomysły na lekcje

Nasze produkty

Coaching kariery na miarę XXI wieku

Strefa Młodzieży

Zasoby dla Twoich uczniów

Narzędziownik

Zaangażuj się