Doradztwo zawodowe w szkole ponadpodstawowej  cz. I – jak to ogarnąć organizacyjnie?

Doradztwo zawodowe stało się nareszcie trwałym elementem systemu edukacji. W szkołach ponadpodstawowych doradcy dysponują niewielką liczbą godzin na lekcje w klasach, a także próbują organizować i prowadzić różne działania wspierające pierwsze dorosłe wybory swoich uczniów. Jak ogarnąć realizację wszystkich działań z zakresu doradztwa i kto za co odpowiada? 


**Zrób sobie studia z doradztwa – mówili…**  

**Niedługo to będzie bardzo poszukiwany zawód – mówili…**

**No i stało się! Sekretariat przeanalizował teczki nauczycieli i wezwano Cię na rozmowę przed oblicze dyrekcji. Padła prośba, czasem polecenie służbowe… dość, że wiesz już, że od tego roku będziesz, nauczycielu, prowadził w swojej szkole doradztwo zawodowe.**

KROK 1. Zorientuj się, na jakim stanowisku i w jakiej dokładnie roli będziesz realizował obowiązki doradcy

Szkolnym doradcą zawodowym w liceum może być:

- **pedagog lub psycholog szkolny** **w ramach swoich etatów realizują działania z zakresu doradztwa zawodowego** (np. udzielają konsultacji indywidualnych dla chętnych uczniów), a dodatkowo w ramach godzin ponadwymiarowych prowadzą lekcje z przedmiotu „doradztwo zawodowe”;

- **nauczyciel przedmiotowy** (np. biologii, historii czy innych przedmiotów) dodatkowo w ramach godzin ponadwymiarowych prowadzi lekcje z przedmiotu „doradztwo zawodowe”;

- **doradca zawodowy zatrudniony w szkole na etacie specjalisty** (22h zegarowe) realizuje działania z zakresu doradztwa zawodowego (np. konsultacje indywidualne dla uczniów, zebrania dla rodziców, spotkania z przedstawicielami uczelni lub zawodów, działalność informacyjną) oraz dodatkowo w ramach godzin ponadwymiarowych prowadzi lekcje z przedmiotu „doradztwo zawodowe”. Ta opcja to rzadkość, ponieważ etatów dla specjalistów jest mało, więc z reguły dyrektorzy szkół wolą zatrudniać psychologów i pedagogów, którzy stanowią wsparcie dla uczniów w kryzysach bądź ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi;

- **nauczyciel zatrudniony wyłącznie do realizacji przedmiotu „doradztwo zawodowe”** –  w szkołach ponadpodstawowych na te lekcje przeznaczona jest tak niewielka liczba godzin (10 godzin lekcyjnych na wszystkie lata nauki w danej szkole), że bardzo rzadko zatrudnia się nauczyciela tylko w tym celu;

- **nauczyciel przedmiotowy, który prowadzi lekcje z przedmiotu „doradztwo zawodowe**”, dodatkowomoże dostać kilka godzin z etatu specjalisty na realizację konsultacji indywidualnych (taka sytuacja prawie nie występuje, ponieważ etaty dla specjalistów są bardzo ograniczone i zależne od liczby uczniów, ale jest to możliwe, więc jeśli jesteś w takiej sytuacji, warto o to zapytać dyrektora szkoły). Częściej spotykamy się z sytuacją, kiedy taki nauczyciel i tak spotyka się z uczniami indywidualnie – z poczucia misji i życzliwości wobec uczniów, których zna od wielu lat, więc chce pomóc im w wyborach edukacyjno-zawodowych.

**Ważne!** Na realizację przedmiotu „doradztwo zawodowe” powinieneś dostać osobną umowę. Nie są to fakultatywne warsztaty, więc nikt nie może Cię prosić o ich realizację w ramach godzin pracy specjalisty. Inaczej mówiąc – za prowadzenie lekcji przedmiotu „doradztwo zawodowe” musisz mieć dodatkowo zapłacone. 

**Biorąc pod uwagę ogół działań nazywanych doradztwem zawodowym w szkole ponadpodstawowej, trzeba wyróżnić dwa zbiory zadań:**

Osobną rolą jest **szkolny koordynator doradztwa zawodowego**.

Dość powszechne, naturalne i uzasadnione jest, że rola ta zostaje przydzielona szkolnemu doradcy zawodowemu, ale nie musi tak być. Czasem koordynatorem zostaje jeden z wicedyrektorów, doświadczony specjalista szkolny lub inna osoba.

Z roli koordynatora wynikają dodatkowe obowiązki m. in. nadzór nad tworzeniem dokumentacji (szczegóły w rozdziale 4. artykułu).

KROK 2. Zapoznaj się z aktualnymi aktami prawnymi

Z przepisów prawa oświatowego wynika, jakie treści i w jakim wymiarze godzin będziesz musiał zrealizować z uczniami.

**W obecnej chwili najważniejszym aktem prawnym dotyczącym doradztwa zawodowego w szkołach jest** *[Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz. U. poz. 325)](http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000325/O/D20190325.pdf).*

 Wymiar godzin do realizacji określa natomiast *[Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 3 kwietnia 2019 r. w sprawie ramowych planów nauczania dla publicznych szkół (Dz.U. z 2019 r., poz. 639](http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000639/O/D20190639.pdf))*.

W szkołach ponadpodstawowych przedmiot „doradztwo zawodowe” realizowany jest w jeszcze mniejszym wymiarze godzin niż w klasach VII i VIII szkół podstawowych. Dyrektor ma do dyspozycji tylko 10 godzin lekcyjnych na wszystkie lata nauki. Każda szkoła organizuje to inaczej – można przeprowadzić wszystkie te lekcje w jednym roku nauki (np. w ostatniej klasie, czyli bezpośrednio przed wyborem kierunku studiów lub wyjściem na rynek pracy), można też organizować po 2-3 lekcje w każdym roku nauki. Decyzję o sposobie organizacji tych zajęć podejmuje dyrektor, natomiast warto podzielić się z przełożonym swoją ekspercką opinią. 

Bardzo dobry i na bieżąco aktualizowany wykaz obowiązujących  [aktów prawnych](https://doradztwo.ore.edu.pl/akty-prawne/)  publikuje Ośrodek Rozwoju Edukacji na podstronie dotyczącej  [doradztwa zawodowego](https://doradztwo.ore.edu.pl/).


**Przemyśl, co chcesz robić w ramach doradztwa zawodowego w swojej szkole.** Po zapoznaniu się z obowiązującymi przepisami prawa wiesz już, do czego jesteś zobowiązany, i na pewno wiesz już też, że masz ogromną dowolność w doborze tematów, metod i narzędzi pracy. **Zastanów się, co Ty chcesz przekazać swoim uczniom, w jakich tematach się specjalizujesz i masz ciekawą wiedzę do przekazania, interesujących gości do zaproszenia.**

Poszukaj materiałów i inspiracji. Służymy Ci w tym pomocą! Zapoznaj się z drugą częścią artykułu [Doradztwo zawodowe w szkole ponadpodstawowej – bank pomysłów dla Ciebie i Twoich uczniów](https://mapakarier.org/blog/article/58/doradztwo-zawodowe-w-liceum-cz-ii-bank-pomyslow-dla-ciebie-i-twoich-uczniow), w którym znajdziesz szczegółowo rozpisane treści programowe obowiązkowe do realizacji w szkole ponadpodstawowej i metody pracy, formy realizacji z odniesieniem do konkretnych narzędzi i/lub materiałów [Mapy Karier](https://mapakarier.org/).

Pamiętaj też o naszej zakładce [Rozporządzenie o doradztwie zawodowym a Mapa Karier](https://mapakarier.org/rozporzadzenie-doradztwo-zawodowe/), w której znajdziesz **dopasowane do każdego etapu edukacyjnego szczegółowe treści z rozporządzenia,** a następnie praktyczne wskazówki wraz z linkami odsyłającymi do konkretnych materiałów i zasobów Mapy Karier, dzięki którym zrealizujesz wszystkie treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego.

**Nie zapomnij dopasować swoich pomysłów do wymiaru Twojego etatu!** Doradztwo to bardzo szeroka dziedzina, można realizować w ramach tego przedmiotu niezwykle kreatywne działania i projekty, ale pamiętaj – w trosce o siebie – że obowiązuje Cię określony wymiar czasu pracy.


Jeśli masz poczucie, że pracujesz za dużo i spada Ci motywacja oraz satysfakcja z wykonywanych obowiązków zawodowych, być może warto obejrzeć nasz webinar: [Wypalenie zawodowe nauczyciela -  czy mnie to dotyczy?](https://www.youtube.com/watch?v=2jkOhfGTEsM&t=13s)

**Mnóstwo wartościowych i ciekawych inspiracji znajdziesz w naszym webinarze [Doradztwo zawodowe w liceum](https://youtu.be/IDpKqyBbeQk) (poruszane w nim tematy dotyczą również innych typów szkół ponadpodstawowych).** Naszym gościem była Ewa Rostańska-Ciach – psycholog i doradca zawodowy jednego z warszawskich liceów – która podzieliła się swoim doświadczeniem i dała wiele praktycznych wskazówek dotyczących realizacji działań z zakresu doradztwa.


https://www.youtube.com/embed/IDpKqyBbeQk

W webinarze przedstawiliśmy również dwa scenariusze zajęć [Warto mieć wartości czyli co jest dla mnie ważne w pracy?](https://mapakarier.org/inspirations/idea/26/warto-miec-wartosci-czyli-co-jest-dla-mnie-wazne-w-pracy-scenariusz-zajec-online) oraz [Taką mamy umowę!](https://mapakarier.org/inspirations/idea/27/taka-mamy-umowe-scenariusz-zajec-online), stworzonych specjalnie z myślą o realizacji treści programowych, które są wymienione w rozporządzeniu. Obydwa scenariusze są przygotowane do przeprowadzenia zarówno w wersji lekcji tradycyjnej, jak i zdalnej.

**To może być dla Ciebie wyzwaniem!** **Doradztwo zawodowe (jako dziedzina oraz jako przedmiot lekcyjny) wciąż jeszcze kształtuje się jako element systemu edukacji.** W obecnej chwili system ma wiele niedoskonałości - lekcje z doradztwa są z jednej strony obowiązkowe dla uczniów, ale jednocześnie uczniowie nie ponoszą żadnych konsekwencji za ich opuszczanie; lekcji jest mało, więc nauczyciel doradztwa zatrudniony jest na cząstkę etatu, **a obowiązków z zakresu doradztwa w szkole jest bardzo wiele.** **To zrozumiałe, że jeśli jesteś zatrudniony jako doradca na kilka godzin w miesiącu, nie masz czasu czy motywacji na dodatkowe działania**, np. konsultacje indywidualne z uczniami, ciekawe wycieczki (szczególnie, jeśli łączysz etat w kilku szkołach) czy regularne prowadzenie działalności informacyjnej na stronie lub w mediach społecznościowych szkoły. **Wielu doradców boryka się z takimi trudnościami.** Dyrektor szkoły ma prawo poprosić Cię o dodatkowe czynności poza prowadzeniem lekcji - w ramach pensum. Jeśli czujesz, że obowiązków jest zbyt wiele - **pamiętaj, że jesteś częścią systemu (po to w szkole istnieje WSDZ!)**. Na konsultacje indywidualne możesz zaprosić uczniów do rejonowej Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej lub do specjalistów szkolnych; w diagnozie potrzeb możesz skorzystać z pomocy szkolnego zespołu ds. ewaluacji wewnętrznej (lub innego); w organizacji wycieczek możesz skorzystać ze wsparcia wychowawców (przedstaw im katalog Twoich rekomendacji jako doradcy). **Do zorganizowania wsparcia Twoich działań ważne może się okazać powołanie szkolnego zespołu ds. doradztwa zawodowego** (szczegóły w następnym rozdziale).

**W każdym roku szkolnym w szkole powinny istnieć dwa obowiązkowe dokumenty dotyczące doradztwa zawodowego:**

1. **WSDZ - Wewnątrzszkolny System Doradztwa Zawodowego** to dokument, który opisuje wszystkie działania szkoły mające na celu prawidłowe przygotowanie uczniów do podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych. Powinien być regularnie aktualizowany.

2. **Program realizacji doradztwa zawodowego** to dokument, który tworzymy na dany rok szkolny. Program powinien uwzględniać:

Program musi być zatwierdzony przez dyrektora szkoły (po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej) w terminie do dnia 30. września każdego roku szkolnego.

Więcej na temat tworzenia tych dokumentów dowiesz się z webinaru [Czas na WSDZ – jak zaplanować i ewaluować doradztwo zawodowe w szkole](https://mapakarier.org/blog/article/46/wsdz-jak-zaplanowac-i-ewaluowac-doradztwo-zawodowe-w-szkole), który poprowadziła dla Mapy Karier prof. UAM dr hab. Małgorzata Rosalska, doświadczony pedagog i doradca zawodowy.


https://www.youtube.com/embed/qrLIycg9pi8

Dodatkowo **zasadne jest przygotowanie następujących dokumentów**:

1. **Program nauczania doradztwa zawodowego**

2. **Plan pracy doradcy zawodowego** - jeśli doradca jest zatrudniony na etacie specjalisty, powinien, tak jak inni specjaliści szkolni, opracować plan pracy na dany rok szkolny. Plan pracy to dokument zawierający cele, zadania i sposoby realizacji. Zaplanowane działania powinny uwzględniać zapisy WSDZ i Programu realizacji doradztwa zawodowego.

**NASZA REKOMENDACJA - zadbaj o powołanie w szkole zespołu ds. doradztwa zawodowego!**


**Poniżej zamieściliśmy odpowiedzi na najczęściej spotykane wątpliwości. Jeżeli masz jeszcze jakieś pytanie, napisz do nas kontakt@mapakarier.org - chętnie uzupełnimy ten dział!**

1. Czy treści z doradztwa musi realizować każdy nauczyciel?

Tak. Wynika to z *[Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe](http://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20170000059/U/D20170059Lj.pdf), art. 26a ust. 2*, którego treść jest następująca:

*Doradztwo zawodowe jest realizowane na:* 

*1. zajęciach edukacyjnych wychowania przedszkolnego;*
*2. obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego lub kształcenia w zawodzie;*
*3. zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego;*
*4. zajęciach związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu prowadzonych w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej;*
*5. zajęciach z wychowawcą.*

**W szkole właściwie każdy pracownik pedagogiczny ma obowiązek realizować zadania z zakresu doradztwa zawodowego. Powinno być to opisane w WSDZ i podkreślone wyraźnie podczas Rady Pedagogicznej.**  

Jest wiele ciekawych sposobów, by realizować treści z doradztwa również na lekcjach przedmiotowych. Mnóstwo inspiracji znajdziesz tu: [Doradztwo zawodowe na lekcjach przedmiotowych? Z nami to proste!](https://mapakarier.org/blog/article/21/doradztwo-zawodowe-na-lekcjach-przedmiotowych-z-nami-to-proste)

2. Czy szkolny doradca może udzielać uczniom indywidualnych konsultacji?

**Młodzi ludzie bardzo często mają wiele pytań dotyczących swojego dalszego rozwoju, poszukują porady, jaki wybrać kierunek studiów, kim zostać w przyszłości.** Podczas lekcji czy warsztatów grupowych taka rozmowa nie jest możliwa, bo często dotyczy spraw osobistych ucznia. Możliwość udzielenia takiego mentorskiego wsparcia podczas indywidualnej konsultacji jest bardzo ważna, jednak organizacja doradztwa zawodowego w szkole nie zawsze to umożliwia.

Jeżeli jesteś zatrudniony wyłącznie na etacie nauczyciela przedmiotu “doradztwo zawodowe”, to co do zasady takich godzin na dodatkowe działania, jak konsultacje indywidualne z uczniami, nie ma.

Pomyśl i/lub porozmawiaj z dyrekcją szkoły o możliwościach finansowania takich konsultacji. Być może dyrektor zawnioskuje do organu prowadzącego szkołę o przydzielenie Ci kilku godzin, które będziesz mógł przeznaczyć na konsultacje, w ramach etatu specjalisty szkolnego? Czasem dodatkowe środki finansowe można pozyskać w ramach uczestnictwa w różnych projektach np. unijnych. Spotkaliśmy się z sytuacją, kiedy to Rada Rodziców finansowała realizowane przez nauczycieli danej szkoły zajęcia fakultatywne dla uczniów.

Zatem odpowiedź na zadane pytanie brzmi: **TAK, może, ale nie w każdym przypadku będzie miał za to zapłacone.**

Jeśli zastanawiasz się, jak pomóc swoim uczniom przejść przez proces decyzji dotyczącej dalszej ścieżki rozwoju, przeczytaj, w jaki sposób i za pomocą jakich narzędzi poprowadzić indywidualne konsultacje z zakresu doradztwa zawodowego: [Praktyczny Poradnik „Indywidualne doradztwo zawodowe – ROZMOWA DORADCZA”](https://mapakarier.org/blog/article/62/jak-poprowadzic-indywidualna-rozmowe-doradcza).


3. Czy lekcje doradztwa muszą być wpisane do planu lekcji czy mogą być zrealizowane w formie kilkugodzinnych warsztatów lub podczas zastępstw?

W związku z napiętymi planami lekcji, **powszechną praktyką stała się realizacja lekcji doradztwa zawodowego podczas zastępstw. Odradzamy jednak organizację lekcji doradztwa w taki sposób.** Zastępstwa są często przyznawane w ostatniej chwili, zatem uczniowie nie mają jak do takich lekcji się przygotować, mogą pojawić się problemy z frekwencją, ponadto takie działanie może sprawiać, że lekcje te będą traktowane mniej poważnie niż inne przedmioty.

Dobrym pomysłem może okazać się zorganizowanie takich lekcji w formule warsztatowej w blokach np. po 2 lub 3 godziny lekcyjne, ponieważ daje to większą swobodę zarówno nauczycielowi, jak i uczniom - jest wtedy czas zarówno na przekazanie wiedzy, jak i na rozmowę, dyskusję, odpowiedzi na pytania i wątpliwości uczniów.

Jeśli chcesz, możesz przed zajęciami z uczniami zebrać ich oczekiwania i pytania, na które chcą uzyskać odpowiedź podczas warsztatów. My używamy do tego narzędzia Mentimeter. Poniżej znajdziesz instruktaż, w jaki sposób to zrobić: [Jak wykorzystać Mentimeter do tworzenia interaktywnych ćwiczeń?](https://www.youtube.com/watch?v=evf3CsYN0mg&ab_channel=MapaKarier)

4. Czy mogę prowadzić lekcje doradztwa zawodowego, jeśli nie ukończyłem studiów z tej dziedziny?

Nie. **Obecnie lekcje doradztwa może prowadzić być tylko nauczyciel z odpowiednimi kwalifikacjami.** By prowadzić lekcje z tego przedmiotu w szkole ponadpodstawowej, należy:

Doradztwo zawodowe w klasach 7-8 - garść inspiracji!

Czy zajęcia z doradztwa zawodowego mogą być dla uczniów interesujące? W jaki sposób zaangażować młodzież do aktywnego uczestnictwa w przedmiocie, który - w ich odczuciu - obciąża jedynie przeładowany szkolny grafik? Mamy sprawdzoną receptę! Zapraszamy po garść inspiracji, które pomogą obudzić zaangażowanie Twoich uczniów. 

Zanim przejdziemy do planowania i realizacji zajęć z doradztwa zawodowego, warto zadać sobie pytanie: **„Jaki jest cel tego przedmiotu?”**. Jeśli bowiem sami wahamy się nad odpowiedzią, to nie powinniśmy oczekiwać, że nasi podopieczni zjawią się na zajęciach pełni entuzjazmu i zaangażowania w planowanie własnej ścieżki edukacyjno-zawodowej. Realizowanie jakichkolwiek lekcji bez przekonania, że są one ważne i potrzebne, może przynieść więcej obustronnych szkód niż pożytku. 

Nasza postawa i zaangażowanie w realizację zajęć mają zatem szansę korzystnie wpłynąć na ich przebieg, a co za tym idzie - **efektywnie wesprzeć pokolenie przyszłych pracowników i pracodawców**. 

Kim jest uczeń klas 7-8 szkoły podstawowej?

Planując działania z zakresu doradztwa zawodowego, warto zastanowić się do kogo  właściwie są one skierowane. Uczniowie klas 7 i 8 szkoły podstawowej to zróżnicowani indywidualiści - wrażliwi lub pewni siebie, wycofani lub towarzyscy, zainteresowani pochłanianiem wiedzy lub obojętni na nowe doświadczenia edukacyjne. Przeważnie jednak łączy ich jedno – **obawa wobec przyszłości, która w świetle dynamicznych zmian klaruje się jako nieprzewidywalna, złożona i niepewna.** 

Warto najpierw poznać uczniów, ich opinie, wątpliwości i potrzeby, zamiast skupiać się na konieczności zrealizowania materiału za wszelką cenę. Przeznaczmy chociaż część pierwszych zajęć na **dyskusję lub burzę mózgów, aby zweryfikować zarówno wiedzę młodych ludzi na temat samej istoty doradztwa zawodowego, jak i ich oczekiwania i wyobrażenia z nim związane.** Zdecydowanie łatwiej pracuje się w zespole, który nie jest dla nas jedynie anonimową grupą odbiorców.

Pomimo tego, że potrzeby uczniów stanowią dla nas priorytet, to nie możemy działać poza obowiązującym nas prawem. **Treści programowe, sposób ich realizacji, a także terminy i zadania doradcy zawodowego są określone w** [Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego](https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20190000325/O/D20190325.pdf). Zgodnie z tym dokumentem, tematyka zajęć realizowanych w klasach 7 i 8 powinna obejmować m.in.: **poznawanie własnych zasobów, świat zawodów i rynek pracy, ścieżki edukacyjne i idea uczenia się przez całe życie, a także planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych.** Więcej szczegółów na ten temat pod linkiem [Rozporządzenie o doradztwie zawodowym.](https://mapakarier.org/rozporzadzenie-doradztwo-zawodowe/)

Siódma klasa to idealny moment na zabawę w obszarze doradztwa zawodowego. **To czas dla uczniów na poznawanie i odkrywanie własnych zasobów - umiejętności, talentów, pasji, a także mocnych i słabych stron. Siódma klasa to również dobry moment na eksplorowanie świata zawodów oraz poznawanie systemu edukacji.**

Ten przedostatni rok szkoły podstawowej to okres pozbawiony presji związanej ze zbliżającymi się egzaminami i co za tym idzie – koniecznością podejmowania decyzji i wyzwań edukacyjno-zawodowych. Warto zatem poświęcić ten czas na wdrażanie działań doradczych w różnorodnej formie – zabaw, gier, dyskusji, ćwiczeń w grupach, czy też pracy indywidualnej.

Doradztwo zawodowe w klasie 7 – czas na praktykę!

**Angażują, rozwijają koncentrację i kompetencje językowe, są łatwe i przyjemne w odbiorze – krzyżówki!** A skoro o doradztwie zawodowym mowa, to stworzyliśmy [krzyżówki zawodoznawcze](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/146/krzyzowki-z-zawodami/). Warto wykorzystać je m.in. jako **wstęp do poznawania świata zawodów**, ale posłużą również w ramach utrwalenia bądź wstępnego zweryfikowania wiedzy uczniów. 

Proponujemy trzy wersje krzyżówek, zarówno [w formie interaktywnej](https://crosswordlabs.com/view/krzyzowka-2-118), jak i [do wydruku w pdf](https://mapakarier.org/assets/uploads/096a28f3dcda29f0b49aa65e67c4b4ce.pdf?v=1727785670). Wybierając opcję drugą polecamy podzielić klasę na mniejsze zespoły (3-5 osób). Każda drużyna otrzymuje po jednej krzyżówce. Po ustaleniu czasu pracy (ok. 15 minut) uczniowie odgadują hasła, pod którymi kryją się nazwy przedstawicieli zawodów. Litery z pól oznaczonych cyframi utworzą hasło główne – zawodoznawstwo.

Szczegółowy opis pomysłu na lekcję „Krzyżówki z zawodami” i materiały do pobrania znajdziesz [tutaj >>](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/146/krzyzowki-z-zawodami/).

Zastanawiasz się, w jaki sposób zachęcić uczniów do **refleksji nad ich talentami, umiejętnościami i predyspozycjami**? Być może łatwiej będzie im podjąć to wyzwanie, konfrontując się z doświadczeniami innych rówieśników? [Historie kwitnących talentów](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/147/historie-kwitnacych-talentow/) to opisy pięciu młodych osób, które posiadają różne zdolności i pasje. Odpowiadając na zawarte pod historiami pytania, **uczniowie uczą się rozpoznawać i nazywać umiejętności oraz mocne strony rówieśników, jednocześnie określając ich przydatność w kontekście pracy w różnych zawodach.**

Kolejne wartościowe **ćwiczenie do indywidualnej autorefleksji**, które warto zaproponować uczniom klasy siódmej, to “Co lubię, czego nie lubię” (scenariusz zajęć z wykorzystaniem tabeli do samodzielnego wypełnienia znajdziesz w publikacji [Szkoła, praca, przyszłość](https://mapakarier.org/assets/uploads/a4ff4fa1daf8efdfe4229d505daf3f3f.pdf?v=1718973700) na str. 10). Zanim przekażemy podopiecznym ćwiczenie, porozmawiajmy z nimi o sensie tego zadania. Zasygnalizujmy, że tabelę wypełniają sami dla siebie i nie mają obowiązku dzielenia się z nikim wynikami. Warto, aby uczniowie wykonali ćwiczenie w skupieniu oraz zgodzie ze sobą. Tabela może być też traktowana jako element portfolio, które uczniowie systematycznie uzupełniają przez cały rok szkolny. 

**Eksplorowanie świata zawodów** może odbywać się w różnorodnej formie – poprzez zabawę, quizy, czy prezentacje. **Szczegółowe opisy ponad 800 zawodów wraz ze ścieżką edukacyjną i statystykami znajdziecie w** [Mapie Karier](https://mapakarier.org/) w zakładce [Ścieżki kariery.](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/)

Łączymy przyjemne z pożytecznym, dzięki czemu stworzyliśmy nową, wciągającą grę karcianą  [Zgadnij zawód](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/143/gra-zgadnij-zawod/). Poprzez zabawę **uczniowie utrwalają znajomość poszczególnych zawodów oraz systematyzują wiedzę na temat tego, czym zajmują się ich przedstawiciele.** Uwaga –  gra wciągająca nie tylko dla młodzieży!

Wskazówki, jak przeprowadzić w klasie grę [„Zgadnij zawód”](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/143/gra-zgadnij-zawod/) i karteczki do pobrania w PDF znajdziesz [tutaj >>](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/143/gra-zgadnij-zawod/).

Oczekiwania uczniów klas ósmych wobec doradztwa zawodowego są inne niż u młodszych koleżanek i kolegów. Być może część z nich odczuwa niechęć w stosunku do zajęć, które nie przygotowują ich do egzaminu w ósmoklasisty. Jest to całkowicie naturalne i wymaga od nas, doradców zawodowych, większej wyrozumiałości i wyjścia naprzeciw oczekiwaniom podopiecznych. Nie oznacza to jednak, że mamy modyfikować program zajęć. Warto natomiast wykazać się pewną elastycznością w planowaniu działań doradczych na tym etapie. 

**Ósma klasa to bowiem czas na podejmowanie ważnych decyzji edukacyjno-zawodowych,** zatem paradoksalnie, nasza rola może się tu okazać nieoceniona! Ten ostatni etap szkoły podstawowej to moment, w którym młodzi ludzie liczą w szczególności na nasze wsparcie, ale również oczekują **konkretnych informacji i wskazówek dotyczących możliwości dalszej edukacji.**

Doradztwo zawodowe w klasie 8 – czas na praktykę!

Pamiętajmy, że zadanie to leży nie tylko w gestii wychowawcy. Również doradcy zawodowi powinni stanowić kompendium wiedzy na temat rekrutacji do szkół ponadpodstawowych. Ważne, aby poświęcić przynajmniej część zajęć na omówienie zagadnień związanych m.in. z **terminami rekrutacji, punktacją oraz wymaganymi dokumentami.** Po szczegółowe informacje z tego zakresu zapraszamy do artykułu Mapy Karier [Jak wybrać szkołę ponadpodstawową cz. 3 - zasady rekrutacji - etapy, terminy, punktacja](https://mapakarier.org/blog/133/jak-wybrac-szkole-ponadpodstawowa-cz-3-zasady-rekrutacji-etapy-terminy-punktacja/).

Do eksplorowania szkół w okolicy polecamy strony: [Wasza Edukacja](https://waszaedukacja.pl/) i [rspo.gov.pl](http://rspo.gov.pl/). Dzięki możliwości filtrowania według różnych kategorii (lokalizacja, typ placówki, oferowane języki obce) uczniowie w przystępny sposób mogą poszukiwać szkół, które spełnią ich oczekiwania i kryteria. Dodatkowym atutem proponowanych portali, jest możliwość bezpośredniego wejścia na stronę każdej placówki. 

Realizując wyłącznie obowiązkowe zajęcia z doradztwa zawodowego, bez dodatkowych godzin przeznaczonych na indywidualne spotkania z uczniami, nasze możliwości pełnego wsparcia młodych osób są ograniczone. 

Wychodząc naprzeciw potrzebom szkolnych doradców zawodowych, ale przede wszystkim naszych podopiecznych, stworzyliśmy **bezpłatny cykl mailowy** **“Co po podstawówce? Wybierz szkołę w tydzień”** (zapisy pod tym linkiem: [Wybierz szkołę w tydzień).](https://mapakarier.org/kontakt/wybierz-szkole-w-tydzien/) Po zarejestrowaniu się, przez kolejne 7 dni uczeń otrzymuje maile z informacjami, wskazówkami oraz niezobowiązującymi ćwiczeniami do wykonania. Treści obejmują  m.in. **kryteria wyboru szkół, profile i kierunki kształcenia, a także różnice między poszczególnymi typami placówek (branżowa, liceum, technikum).**

Zapewne niektórzy z nas – doradców zawodowych – zastanawiają się, na ile nasze kompetencje i wiedza pozwalają na przeprowadzanie wśród uczniów indywidualnej diagnozy w postaci testów. Decydując się na wykorzystanie kwestionariuszy, **warto pamiętać o rzetelnym wstępie – rozmowie z podopiecznymi.** W ramach zajęć grupowych testy powinny być traktowane wyłącznie jako dodatkowy, niezobowiązujący element pracy doradczej. **Młodzi ludzie mają bowiem tendencję do przywiązywania się do wyników kwestionariuszy dotyczących autoanalizy.** Naszą rolą jest uświadomienie im, że wszelkiego rodzaju testy stanowią jedynie wskazówkę, nie zaś ostateczną diagnozę w kontekście wyboru kierunku kształcenia. W tym artykule skupimy się na ćwiczeniach, które – idąc z duchem czasu – uczniowie mogą wykonać online. **Testy**, które polecamy wykorzystać przy diagnozie i autodiagnozie to:

Sprawdzą się one zarówno w pracy z uczniami klas ósmych, jak i starszą młodzieżą, a nawet osobami dorosłymi. 

Jeśli szukasz bardziej szczegółowych informacji na temat **diagnozy,** zapraszamy do obejrzenia webinaru dostępnego na kanale YouTube Mapy Karier „[Diagnostyka w doradztwie zawodowym”,](https://www.youtube.com/watch?v=-WObl0cffJc&t=2642s) zorganizowanego we współpracy z prof. Małgorzatą Rosalską.

Jednym z najpopularniejszych narzędzi [Mapy Karier](https://mapakarier.org/) jest innowacyjny nie-test czyli [Filtr preferencji Mapy Karier](https://mapakarier.org/filtr-preferencji/) (tutaj znajdziesz instrukcję, [jak korzystać z Filtra](https://mapakarier.org/blog/54/filtr-preferencji-w-pytaniach-i-odpowiedziach/)). Po odznaczeniu wariantów, które nas nie dotyczą, kompas wyświetla informacje o zawodach, które są w 100% dostosowane do naszych preferencji. Podsumowaniem korzystania z Filtra zawsze powinna być rozmowa z uczniami i wspólne przeanalizowanie wyników.

W obliczu dynamicznie rozwijającego się rynku pracy, powszechnie mówi się o **kompetencjach przyszłości.** Umożliwiają one między innymi sprawne dostosowywanie się do bieżących zmian warunków i miejsca pracy. W tym kontekście szczególną rolę odgrywają **kompetencje miękkie, takie jak kreatywność, elastyczność, otwartość na nowe doświadczenia oraz umiejętność pracy zespołowej.** Doskonałym narzędziem do pracy w obszarze wzmacniania i rozwijania u uczniów kompetencji miękkich są [Karty kompetencji miękkich](https://mapakarier.org/assets/ideas/downloads/kartykompetencjimiekkich_mapakarier.pdf). Scenariusz zajęć z ich wykorzystaniem znajdziecie w pomyśle na lekcję „[Miękkie lądowanie Twoich uczniów? Kompetencje miękkie!](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/87/miekkie-ladowanie-twoich-uczniow-kompetencje-miekkie/)”.

Droga do podjęcia decyzji związanej z wyborem ścieżki kształcenia może stanowić intensywny proces. Warto zatem dać uczniom chwilę na oddech. Gry i zabawy są mile widziane w każdej grupie wiekowej. Proponujemy zmodyfikowaną wersję popularnej gry „**Wymień 3 zawody”, czyli** „Wymień trzy”, np. „Wymień trzy sposoby poszukiwania pracy”, „Wymień swoje 3 mocne strony”, „Wymień 3 powody, dla których ktoś może zmieniać pracę” itp. Taka alternatywa może okazać się znakomitym urozmaiceniem zajęć i z pewnością zaangażuje uczniów.

**Materiały do wydrukowania lub wersję interaktywną gry znajdziesz** [tutaj >>](https://mapakarier.org/scenariusze-lekcji/82/gra-wymien-trzy-zawody/#bonus-wymien-trzy)**.**

Poszukujesz kreatywnego narzędzia, które zainteresuje uczniów i które możesz wykorzystać do pracy w niemal każdej grupie wiekowej? Zapraszamy do zakupu **innowacyjnego produktu Mapy Karier –** **[zawodoznawczej gry edukacyjnej net.WORK](https://sklep.katalysteducation.org/Zawodoznawcza-gra-edukacyjna-netWORK-Trzy-poziomy-kart).** Dzięki trzem poziomom kart gra sprawdzi się zarówno w pracy z uczniami klas 1-3 oraz 4-6 szkoły podstawowej, jak i w klasach 7-8, a także w szkołach ponadpodstawowych. Dodatkowym atutem są zamieszczone na kartach zawodów kody QR, które po zeskanowaniu przenoszą odbiorcę do [Ścieżek kariery Mapy Karier](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/).

Inne artykuły na blogu, które mogą Ci się spodobać:

Masz pytania dotyczące artykułu? A może chcesz podzielić się własnym doświadczeniem i wskazówkami, dotyczącymi realizacji zajęć z doradztwa zawodowego? Napisz do nas: [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org)**.**

Zagrajmy – 5 sprawdzonych gier i zabaw na doradztwo zawodowe

Szukasz sposobów na zainteresowanie uczniów światem zawodów i rynkiem pracy? Zastanawiasz się, jak skłonić młodych ludzi do karierowych refleksji? Wypróbuj nasze gry i zabawy aktywizujące. We wpisie znajdziesz propozycje dla uczniów w różnym wieku (od edukacji wczesnoszkolnej do matury).

*Proszę pani, kiedy znów zagramy w tę grę?*

Prowadząc standardowe zajęcia trudno wywołać u uczniów podobną reakcję. Jeśli jednak zaproponujesz ciekawą grę, spodziewaj się pytań o powtórkę.

**I chociaż gry i zabawy nie powinny stanowić filaru zajęć doradztwa zawodowego, mogą być angażującym wprowadzeniem do poważnych tematów lub ich dopełnieniem.**

Gry uczą poprzez zabawę, integrują klasę, wywołują emocje i refleksje. Wzbudzają ciekawość, a ta jest pierwszym krokiem do zdobywania wiedzy.

**W tym artykule poznasz 5 gier przygotowanych przez** [Mapę Karier](https://mapakarier.org/)**, które warto wykorzystać na zajęciach doradztwa zawodowego, ale również godzinie wychowawczej lub zastępstwie.**

Zanim przejdziemy do omówienia gier, chcemy dać jedno ważne zastrzeżenie: **Podczas zajęć doradztwa zawodowego zabawa nie powinna być celem samym w sobie** (chyba że realizujesz lekcję integracyjną lub zapoznawczą). Każda przeprowadzona z uczniami gra powinna być obudowana metodycznie, omówiona i skoncentrowana na realizacji założonego przez Ciebie celu lekcji. 

Gry w doradztwie zawodowym – 5 propozycji

Jak opisać zawód, nie używając słów, które jako pierwsze przychodzą na myśl? „Zgadnij zawód!” to gra, która pobudzi wyobraźnię Twoich uczniów i pozwoli im poznać nowe branże.

**Dla kogo?** VI-VIII klasa szkoły podstawowej, szkoła ponadpodstawowa

Wytnij karteczki z [--załącznika--](https://cms.mapakarier.org/content/teachers/zagrajmy-5-sprawdzonych-gier-i-zabaw-na-doradztwo-zawodowe#), przygotuj stoper i otwórz się na dobrą zabawę:

Dokładny opis gry znajdziesz w pomyśle na lekcję "Zgadnij zawód!">>

Udzielenie trzech odpowiedzi na jedno pytanie, w dodatku pod presją czasu, nie jest proste. „Wymień trzy” to jednak bardzo edukacyjna i wciągająca zabawa, dzięki której  sprawdzisz wiedzę uczniów i zapoczątkujesz wartościowe w klasie.

Uczniowie wskazują trzy ścieżki kariery, które spełniają określone kryteria, np.:

Polecenia do wydrukowania pobierzesz [tutaj](https://mapakarier.org/assets/uploads/5e16735e29e692807e16d19d85c50956.pdf?v=1718974157) lub klikając w poniższą grafikę:

Polecenia do gry w wersji online znajdziesz również [na platformie Wordwall](https://wordwall.net/pl/resource/6029738/doradztwo-zawodowe/wymie%c5%84-3-zawody-mapa-karier) (skorzystaj z tej opcji, jeśli nie chcesz drukować materiałów).

Tym razem uczniowie udzielają trzech odpowiedzi na ogólne pytania związane z rynkiem pracy i edukacji i wymieniają np.:

Karteczki do wycięcia znajdziesz [tutaj](https://mapakarier.org/assets/uploads/64266d61374830fc12b9bcb78d0139f8.pdf?v=1718974157):

Polecenia w interaktywnej wersji znajdziesz [tutaj](https://wordwall.net/pl/resource/6196254/wymie%c5%84-trzy-mapa-karier).

Scenariusz gry (w obydwu wariantach) jest dostępny w pomyśle na lekcję "Wymień trzy zawody"

Jak przybliżyć uczniom różnorodne ścieżki kariery i pobudzić ich do karierowych refleksji, a jednocześnie realizować treści zgodne z *Rozporządzeniem o doradztwie zawodowym*? 

Zagraj z uczniami w [net.WORK, zawodoznawczą grę karcianą Mapy Karier](https://sklep.katalysteducation.org/Zawodoznawcza-gra-edukacyjna-netWORK-Trzy-poziomy-kart), którą możesz wykorzystać na kilkanaście sposobów (realizując różne cele dydaktyczne) i dostosować do wieku uczniów. net.WORK zaprojektowaliśmy z myślą o uczniach od 7 do 19 lat.

Grę możesz kupić w [sklepie naszej fundacji](https://sklep.katalysteducation.org/), np. korzystając ze szkolnego budżetu na pomoce dydaktyczne. 

W skład net.WORK wchodzi 300 kart zawodów podzielonych na trzy poziomy trudności (w oddzielnych opakowaniach): 

W zestawie znajdziesz również instrukcję z opisem 17 wariantów gry (możesz wymyślić również własne warianty):

Dowolnie – ogranicza Cię tylko wyobraźnia (i cel lekcji :-)). Przykładowe warianty:

Poznaj opinie nauczycieli, którzy wykorzystują net.WORK na co dzień:

Kup grę net.WORK dla Twojej szkoły w sklepie naszej fundacji >>

Czy na podstawie kilku zdań Twoi uczniowie będą w stanie odgadnąć, o jaki zawód chodzi? Poznajcie nowe zawody poprzez zabawę.

**Dla kogo?** klasy I-VIII szkoły podstawowej

Opcja 1: Skorzystaj z [interaktywnej wersji ćwiczenia](https://h5p.pistacja.tv/wp-admin/admin-ajax.php?action=h5p_embed&id=584):

Opcja 2: Wytnij przed zajęciami fragmenty opisów zawodów (jest ich aż 36):

Pełen opis gry znajdziesz w pomyśle na lekcję „Kto to powiedział?” >>

Mowa ciała, rysowanie na tablicy lub słowne opisywanie – jaki wariant kalamburów wybiorą Twoi uczniowie? Zdobywajcie punkty, poszerzając jednocześnie wiedzę o świecie zawodów. 

Dokładną instrukcję gry znajdziesz we wpisie: „Gra: Zawodowe kalambury” >>

Gry na zajęciach doradztwa zawodowego – podsumowanie

**Pamiętaj, aby po każdej grze podsumować z uczniami rozgrywkę. Nawiąż do wyzwań i pytań, które pojawiły się w czasie rozgrywek. Warto omówić efekty zabawy, ale również wątpliwości i refleksje, które pojawiły się w trakcie.**

Mamy nadzieję, że gry Mapy Karier spełnią oczekiwania zarówno Twoje, jak i Twoich uczniów. Jeśli chcesz  podzielić się z nami wrażeniami po rozgrywkach z młodzieżą lub zaproponować inne zabawy, napisz do nas: [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org). 

Gry, które opisaliśmy w artykule, sprawdzą się też na godzinie wychowawczej, wycieczce czy zastępstwie. Jeśli podobają Ci się nasze propozycje, prześlij ten artykuł innemu nauczycielowi.

 Artykuły na blogu, które mogą Ci się spodobać:

Współpraca doradcy zawodowego i rodziców – praktyczne wskazówki 

Wpływ rodziny na decyzje edukacyjno-zawodowe młodych ludzi jest bardzo duży. Dlatego szkolne doradztwo zawodowe powinno być realizowane we współpracy z rodzicami. W jaki sposób to robić i na co zwrócić uwagę? Inspiracje znajdziesz w artykule.

Dlaczego współpraca z rodzicami jest ważna?&nbsp;

Jako doradcy zawodowi, nauczyciele i wychowawcy, **mamy na celu przede wszystkim dobro dzieci**. Uczymy ich, wychowujemy, wspieramy ich rozwój, poszerzamy horyzonty, a czasem po prostu **towarzyszymy im w podróży do dorosłości**. Podobnie możemy opisać rodzicielstwo. To nie przypadek – zgodnie z prawem oświatowym, **szkoła wspomaga wychowawczą rolę rodziny.**

Doradztwo zawodowe w szkołach jest prowadzone *w celu wspierania dzieci i uczniów w procesie rozpoznawania zainteresowań i predyspozycji zawodowych oraz podejmowania świadomych decyzji edukacyjnych i zawodowych, w tym przygotowania do wyboru kolejnego etapu kształcenia i zawodu* (art. 26a. p. 1. Ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe). Również rodzice pragną dla swoich dzieci dobrych decyzji edukacyjno-zawodowych, prowadzących do samodzielnego, szczęśliwego i satysfakcjonującego dorosłego życia.

I choć motywacja rodziców do wspierania swoich dzieci jest ogromna, to nie zawsze posiadają oni wystarczającą wiedzę o ofercie edukacyjnej i rynku pracy. Dlatego system oświaty zapewnia wsparcie ekspertów – [szkolnych doradców zawodowych](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/1646/k/szkolna-doradczyni-zawodowa/k/szkolna-doradczyni-zawodowa/). To my, dzięki naszej wiedzy i doświadczeniu zawodowemu, **możemy nie tylko bezpośrednio wspierać uczniów, ale również współpracować z rodzicami i w ten sposób dodatkowo wspierać naszych młodzież** (pośrednio). 

**W prowadzonych przez szkołę działaniach z zakresu doradztwa zawodowego rodzice występują w podwójnej roli – zarówno beneficjentów, jak i realizatorów**. Oznacza to, że jako doradcy powinniśmy w [Wewnątrzszkolnym Systemie Doradztwa Zawodowego](https://mapakarier.org/blog/46/wsdz-jak-zaplanowac-i-ewaluowac-doradztwo-zawodowe-w-szkole/) zaplanować dwie formy działań - uwzględniające wsparcie dla rodziców, jak i takie, w których to rodzice będą mogli wesprzeć w działaniach doradczych szkołę.

Rodzice jako wsparcie doradców szkolnych

**Rodzice mogą wspierać działania doradcy szkolnego na wiele sposobów.** Poniżej opisałam dwa rodzaje wsparcia: programowe i finansowe, ale po uważnej analizie potrzeb i zasobów swojego środowiska szkolnego być może znajdziesz jeszcze inne możliwości. 

W szkołach często brakuje czasu na doradztwo zawodowe. Lekcje odbywają się tylko w klasach VII-VIII i szkołach ponadpodstawowych (i to w bardzo ograniczonym wymiarze godzin), a przestrzeni na indywidualne doradztwo zawodowe najczęściej nie ma. 

Jeśli chcesz dowiedzieć się więcej o tym, jak organizowane jest doradztwo zawodowe w szkołach i czym różni się etat specjalisty-doradcy zawodowego od nauczyciela przedmiotu „doradztwo zawodowe”, przeczytaj artykuł: [Doradztwo zawodowe w szkole cz. I – jak to ogarnąć organizacyjnie?](https://mapakarier.org/blog/53/doradztwo-zawodowe-w-szkole-ponadpodstawowej-cz-i--jak-to-ogarnac-organizacyjnie/#krok-1-zorientuj-sie-na-jakim-stanowisku-i-w-jakiej-dokladnie-roli-bedziesz-realizowal-obowiazki-doradcy)

To właśnie **rodzice i bliscy członkowie rodziny będą więc najczęściej prowadzili tzw. „indywidualne doradztwo zawodowe”** dla swoich dzieci. Dlatego warto dostarczać rodzicom bieżące informacje na temat rynku pracy, rekrutacji, sposobów określania swoich predyspozycji, preferencji, celów i oczekiwań. 

Doradztwo zawodowe w szkole powinno być realizowane nie tylko podczas obowiązkowych lekcji tego przedmiotu. Niejednokrotnie **rodzice chcą podzielić się swoją wiedzą czy doświadczeniem i wspólnie realizować ciekawe i wartościowe działania edukacyjne**. Przy ich wsparciu i zaangażowaniu można zrobić znacznie więcej!

**Rodzice są często ekspertami w dziedzinach, które mogą być niezwykle ważne z punktu widzenia realizacji WSDZ**. Jeśli wśród rodziców znajdziemy [specjalistów z działów HR](https://mapakarier.org/sciezki-kariery/678/k/specjalistka-hr/k/specjalistka-hr/), być może pomogą nam przybliżyć uczniom kwestie związane z prawem pracy lub zasadami rekrutacji nowych pracowników; jeśli mamy przedsiębiorców, mogą opowiedzieć uczniom o prowadzeniu własnej firmy. A może któryś z rodziców jest doradcą edukacyjnym specjalizującym się w rekrutacji na uczelnie zagraniczne? Lub pracuje w dziekanacie uczelni wyższej i ma w małym palcu wiedzę o procedurach rekrutacji? **A może rodzice będą mogli zorganizować w swojej firmie interesujący staż, praktyki lub** [job-shadowing](https://poradnikprzedsiebiorcy.pl/-job-shadowing-na-czym-polega-i-dlaczego-warto)**?**

Każdy rodzic, który zechce przyjść do szkoły i opowiedzieć o swojej pracy, przeprowadzić prezentacje, pokaz czy trening, albo też (to nawet lepiej! :-)) zaprosi dzieci do firmy, w której pracuje, aby „od kuchni” mogły odkryć tajniki jego zawodu, będzie stanowił ogromne **wsparcie realizacji programu doradztwa zawodowego.**

Jeśli do realizacji ciekawych i angażujących zajęć lub działań z doradztwa zawodowego brakuje Ci środków finansowych, **pomyśl o tym, by zawnioskować o fundusze do Rady Rodziców.**

Dzięki dofinansowaniu **możesz zakupić wartościowe publikacje, narzędzia diagnostyczne lub dydaktyczne** (zwróć uwagę na [net.WORK](https://sklep.katalysteducation.org/Zawodoznawcza-gra-edukacyjna-netWORK-Trzy-poziomy-kart) – zawodoznawczą grę edukacyjną [Mapy Karier](https://mapakarier.org/)), a może nagrody w konkursie na np. najciekawszy wywiad z przedstawicielem wybranego zawodu? A może Rada Rodziców w Twojej szkole dysponuje wystarczającymi finansami bądź innymi zasobami, które pomogą zorganizować w szkole dodatkowe konsultacje indywidualne? 

**Warto rozmawiać z rodzicami, pytać ich o możliwości wsparcia w różnym zakresie**, ponieważ – powtarzając myśl przewodnią artykułu – nasz cel jest wspólny!

Edukowanie, informowanie i inspirowanie rodziców&nbsp;

W poprzedniej części artykułu pisałam o tym, jak rodzice mogą wspierać szkołę w realizacji ciekawego i atrakcyjnego doradztwa zawodowego. Jednak rodzice są też beneficjentami działań doradczych. **Wspierając i edukując rodziców, pomagamy naszym uczniom.**

1. Transparentna informacja o realizowanym doradztwie zawodowym

Ze względów etycznych i pragmatycznych rodzice muszą wiedzieć, jakie działania z zakresu doradztwa zawodowego realizuje szkoła i kto za nie odpowiada. Jednak **samo umieszczenie WSDZ na stronie internetowej szkoły nie wystarczy.** Warto wykorzystać wszelkie dostępne kanały informacji, np. dziennik elektroniczny czy szkolne profile w mediach społecznościowych. Informacje dla rodziców przygotujmy w sposób, który umożliwi im zrozumienie, jakie aktywności podejmujemy i czemu one służą. **Opisywanie naszych działań ułatwi również nawiązanie współpracy z rodzicami i innymi sojusznikami.**

Aby ułatwić Ci informowanie i edukowanie rodziców o tym, czym jest szkolne doradztwo zawodowe przygotowaliśmy w [Strefie Rodzica Mapy Karier](https://mapakarier.org/strefa-rodzica) wiele materiałów, z których możesz korzystać! Polecamy m.in.:

Zachęcamy Cię do regularnego zaglądania do [Strefy Rodzica](https://mapakarier.org/strefa-rodzica) i udostępniania naszych materiałów.  

2. Regularne informowanie o bieżących sprawach

Rodzice mają prawo nie mieć wiedzy o terminach związanych np. z rekrutacją do dalszego etapu edukacyjnego. **Doradca zawodowy powinien regularnie udzielać informacji o ważnych sprawach bieżących.** Takie informacje warto przekazywać różnymi kanałami, a przede wszystkim poprzez korespondencję w dzienniku elektronicznym (szczególnie polecam bezpośrednie wiadomości, ponieważ widzimy, kto z rodziców je przeczytał, więc możemy orientacyjnie określić zasięg przekazywanych treści). 

Jeśli jesteś doradcą w szkole podstawowej, polecamy Ci artykuł opublikowany w Strefie Młodzieży Mapy Karier: [Jak wybrać szkołę ponadpodstawową cz. 3: Zasady rekrutacji – etapy, terminy, punktacja](https://mapakarier.org/blog/133/jak-wybrac-szkole-ponadpodstawowa-cz-3-zasady-rekrutacji-etapy-terminy-punktacja/), stanowiący **minikompendium wiedzy o tym, jak wygląda proces rekrutacji**. Fragmenty artykułu możesz skopiować i (z podaniem źródła) przesłać rodzicom swoich uczniów.

3. Przekazywane rodzicom wiedzy o współczesnym i przyszłym rynku pracy

**Współczesny świat zmienia się bardzo dynamicznie i zmianom tym podlega również rynek pracy.** Rodzice uczniów mogą nie być na bieżąco z tą wiedzą. 

Dlatego warto nie tylko przesyłać rodzicom ciekawostki i informacje, ale być może raz w roku poprowadzić specjalne spotkanie szkoleniowe lub webinar. Jeśli nie czujesz się na siłach, by przeprowadzić takie szkolenie, możesz skorzystać z pomysłu zawnioskowania do Rady Rodziców o fundusze na zaproszenie eksperta. 

Wiele wartościowych informacji, raportów z badań i innych źródeł wiedzy znajdziesz w artykule (wciąż aktualnym!) [Rynek pracy i edukacji w 2021 roku – kompendium wiedzy](https://mapakarier.org/blog/50/rynek-pracy-i-edukacji-w-2021-roku-kompendium-wiedzy/). 

4. Tworzenie przestrzeni do otwartej rozmowy

Zadbaj o to, by rodzice mogli z Tobą porozmawiać bezpośrednio. **Podczas szkolnych zebrań czy dni otwartych powinny odbywać się dyżury szkolnego doradcy zawodowego**. Informuj regularnie o możliwości spotkania i rozmowy. 

5. Inspirowanie rodziców do różnych działań wspierających

W artykule opisałam kilka pomysłów na to, jak rodzice mogą stać się realizatorami WSDZ i wspierać szkolnego doradcę zawodowego. Jednak pomimo posiadania takich możliwości, rodzicom może zwyczajnie nie przyjść do głowy, że ich zasoby (wiedza, umiejętności, kontakty) mogą przydać się szkole. Dlatego, **zachęcając rodziców do współpracy, podawaj przykłady konkretnych form zaangażowania, którego potrzebujesz**, by wzbogacić realizowane przez siebie działania. 

Relacje pomiędzy nauczycielami a rodzicami mają duże znaczenie dla skuteczności oddziaływań edukacyjnych i wychowawczych szkoły. W doradztwie zawodowym odgrywają one szczególnie ważną rolę. **Warto traktować rodziców jako sojuszników i partnerów!**

W 2021 r. [fundacja Katalyst Education](https://katalysteducation.org/) (autor Mapy Karier) zorganizowała **wydarzenie PowerED**, podczas którego wysłuchała 90 ekspertek i ekspertów. Na podstawie dyskusji powstały [rekomendacje wskazujące, jak wprowadzać doradztwo zawodowe do szkół, aby wspierać rozwój i wyrównywać szanse wszystkich uczniów](https://power-ed.pl/). Zachęcam Cię do lektury tego dokumentu i przesłania całości lub wybranych fragmentów poszczególnym adresatom. **Rekomendacje są gotowym rozwiązaniem na to, jak realizować w szkołach kompleksowe i skuteczne programy doradztwa zawodowego** przy współpracy z różnymi podmiotami: rodzicami, przedsiębiorcami, pracownikami placówek edukacyjnych wyższego etapu, organizacjami pozarządowymi i innymi.

Jeśli chcesz skomentować artykuł lub pochwalić się swoimi sposobami na współpracę z rodzicami, napisz do nas na adres [kontakt@mapakarier.org](mailto:kontakt@mapakarier.org). Zachęcamy Cię ponadto do zapoznania się z pozostałymi artykułami na [blogu w Strefie Nauczyciela](https://mapakarier.org/strefa-nauczyciela/blog/)!

**Marta Wrzosek** – pedagożka i doradczyni edukacyjno-zawodowa; ekspertka w zakresie systemowego doradztwa zawodowego w edukacji; od 2020 r. współtworzy [Mapę Karier](https://mapakarier.org/); autorka m.in. [Praktycznego Poradnika „Indywidualne doradztwo zawodowe – rozmowa doradcza”](https://mapakarier.org/blog/62/jak-poprowadzic-indywidualna-rozmowe-doradcza/), współautorka rekomendacji [„PowerED – doradztwo zawodowe w wyrównywaniu szans edukacyjnych”](https://power-ed.pl/dokumenty/Rekomendacje_PowerED_2021_Doradztwo_zawodowe_w_wyrownywaniu_szans_edukacyjnych.pdf) oraz kursu e-learningowego [„Coaching kariery na miarę XXI wieku"](https://careerguidancecourse.eu/pl/); od 2023 r. prowadzi badania naukowe na temat koncepcji „zielonego doradztwa zawodowego” w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu SWPS.

**Inne artykuły, które mogą Ci się spodobać:**

Wszystko dla nauczyciela i doradcy: pomysły na lekcje, blog, webinary, publikacje, kursy online. Zrealizuj doradztwo zawodowe od przedszkola do matury z Mapą Karier.

Strefanauczyciela

Blog dla nauczycieli i doradców

Najnowsze artykuły

Temat miesiąca

Pomysły na lekcje

Nasze produkty

Coaching kariery na miarę XXI wieku

Strefa Młodzieży

Zasoby dla Twoich uczniów

Narzędziownik

Zaangażuj się