Muszę wiedzieć, jakie substancje powodują skażenie środowiska, znać badania, dzięki którym można je wykrywać, oraz umieć szukać sposobów przeciwdziałania ich skutkom. Muszę wiedzieć, jak chronić rośliny i zwierzęta przed różnymi typami zanieczyszczeń. Potrzebuję także wiedzy o ekologicznych sposobach hodowli roślin i zwierząt, aby móc prowadzić badania nad jej ulepszaniem, czyli np. nad wprowadzaniem nowych, bardziej efektywnych pasz albo nawozów, które są lepiej dopasowane do potrzeb uprawianych roślin.

ekologia i ochrona środowiska

Muszę orientować się w budowie i działaniu genów ludzi, roślin i zwierząt, a także znać ich położenie w obrębie genomu, żeby móc prowadzić badania nad dziedzicznością, pochodzeniem i wzajemnym pokrewieństwem gatunków, itp.

genetyka

Inżynierka reaktorowa

Biolożka starzenia

Biolożka molekularna

Mikrobiolożka

Fizyczka

Nanotechnolożka

Muszę znać się na gatunkach roślin i zwierząt, które zamieszkują naszą planetę; wiedzieć, gdzie najczęściej występują, czym się żywią, jak się zachowują w środowisku naturalnym; muszę umieć rozpoznawać gatunki roślin i zwierząt na podstawie ich cech zewnętrznych i zachowania w środowisku naturalnym; potrafić określać ich przynależność do konkretnej grupy, rodziny; badać pokrewieństwo i pochodzenie gatunków oraz wpływ, jaki wywierają na siebie rośliny, zwierzęta i ludzie.

Przedmiot *biologia* muszę mieć opanowany na poziomie eksperckim. Jest to ekspercki poziom wiedzy i umiejętności, umożliwiający realizację najbardziej specjalistycznych zadań z danej dziedziny. Obejmuje diagnozowanie i leczenie organizmów żywych, rozumienie złożonych procesów komórkowych, genetycznych, biegłe posługiwanie się zaawansowaną terminologią, zwłaszcza taksonomiczną.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza biologiczna przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pomaga zachować zdrowie fizyczne i psychiczne.


biologia

Muszę znać matematykę, żeby móc obliczać ilość przedstawicieli konkretnego gatunku fauny lub flory na określonym obszarze, określać stężenie procentowe różnych substancji (np. zanieczyszczeń, składników pokarmowych) w badanych próbkach.

Przedmiot *matematyka* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje arytmetykę, algebrę, geometrię i stereometrię, podstawy geometrii analitycznej, trygonometrii, statystyki.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość matematyki przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ uczy logicznego myślenia, a także daje narzędzia pozwalające modelować i przewidywać przebieg większości zjawisk i procesów – pomaga zatem obiektywnie oceniać rzeczywistość i unikać błędnych decyzji.


matematyka

Muszę dobrze znać język angielski, żeby móc czytać anglojęzyczną literaturę fachową i uczestniczyć w zagranicznych badaniach terenowych.

Przedmiot *j. angielski* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje swobodne porozumiewanie się w języku angielskim w prostych sytuacjach, pisanie prostych tekstów (odpowiednik poziomu B w systemie CEFR).

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Posługiwanie się językiem angielskim znacznie polepsza perspektywy w każdym zawodzie, bo umożliwia podjęcie pracy za granicą lub w międzynarodowej firmie w Polsce, a także dokształcanie się ze źródeł anglojęzycznych, które w wielu dziedzinach są najłatwiej dostępne i najbardziej aktualne.


j. angielski

Muszę znać występowanie geograficzne roślin i zwierząt, a także uwarunkowania geograficzne rozwoju określonych ekosystemów; często korzystam też z map.

Przedmiot *geografia* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje rozumienie podstawowych procesów kształtujących ziemię, klimat, atmosferę i oceany, dobrą znajomość rozmieszczenia bogactw naturalnych na świecie, umiejętność tworzenia i analizowania map, zwłaszcza przy użyciu systemów informacji geograficznej (GIS).

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza geograficzna przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pozwala zrozumieć kluczowe czynniki rządzące światową gospodarką.


geografia

Muszę znać chemię, a zwłaszcza biochemię organizmów żywych (chodzi o budowę ludzkich, roślinnych i zwierzęcych białek, aminokwasów, lipidów, hormonów), muszę też umieć badać skład chemiczny np. pasz dla zwierząt albo nawozów dla roślin i określać, czy są one bezpieczne np. dla ludzi, którzy będą potem zjadać wytworzone w ten sposób pożywienie.

Przedmiot *chemia* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje umiejętność zapisywania równań reakcji chemicznych, przewidywania rezultatów tych reakcji i separowania ich produktów, rozpoznawania niektórych substancji na podstawie ich właściwości chemicznych, uzyskiwanie roztworów o określonych stężeniach.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość chemii przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pomaga zrozumieć, jak można wykorzystywać i przekształcać otaczające nas substancje dla swojej wygody, korzyści i bezpieczeństwa.


chemia

Muszę sprawnie posługiwać się komputerem, żeby móc używać specjalistycznego, elektronicznego sprzętu (np. do badań DNA, składu chemicznego pasz, czy zanieczyszczeń środowiska) oraz wyszukiwać w sieci nowinki z mojej dziedziny.

Przedmiot *informatyka* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje wysokie kompetencje cyfrowe, zwłaszcza zaawansowaną obsługę oprogramowania biurowego (zwłaszcza arkuszy kalkulacyjnych) i złożonych programów specjalistycznych (np. programów CAD, do edycji grafiki), a także podstawową znajomość HTML.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Ze względu na wzrost użycia nowych technologii kompetencje cyfrowe szybko stają się niezbędną umiejętnością w każdym zawodzie (kto nie będzie ich miał, nie dostanie pracy), a także pozwalają korzystać z technologii bez narażania się na nieprzyjemne niespodzianki, takie jak wirusy, oszustwa czy fake newsy.


informatyka

Znajomość poprawnej polszczyzny przydaje mi się podczas pisania raportów i sprawozdań z mojej pracy, artykułów naukowych.

Przedmiot *j. polski* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje czytanie, mówienie i pisanie po polsku bez popełniania błędów gramatycznych, ortograficznych i w wymowie, znajomość kanonu literatury polskiej.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość poprawnej polszczyzny oraz polskiej literatury i kultury jest ważna w każdym zawodzie, ponieważ pomaga rozumieć konteksty kulturowe i klarownie formułować myśli, ułatwiając tym samym komunikację ze współpracownikami i klientami, a zatem pomagając w awansie zawodowym lub prowadzeniu własnej firmy.


j. polski

Muszę znać przepisy BHP, przeciwpożarowe i ochrony środowiska, których mam przestrzegać podczas pracy.

Przedmiot *wiedza o społeczeństwie* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje znajomość norm prawnych regulujących pracę na konkretnym stanowisku, umiejętność sporządzania dokumentów służbowych i urzędowych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Bez znajomości zasad funkcjonowania państwa nie można być w pełni świadomym członkiem żadnego społeczeństwa – zwłaszcza społeczeństwa demokratycznego, które opiera się na pośrednim udziale obywateli w kierowaniu państwem; wiedza z tej dziedziny jest też niezbędna do podjęcia jakiejkolwiek pracy (kodeks pracy) i prowadzenia własnej działalności gospodarczej.


wiedza o społeczeństwie

Przedmiot *fizyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje podstawową znajomość takich zjawisk fizycznych, jak elektryczność, magnetyzm, grawitacja, fale, optyka, termodynamika oraz znajomość najważniejszych praw fizycznych, takich jak zasady dynamiki Newtona.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza fizyczna jest przydatna bez względu na wykonywany zawód, ponieważ pomaga rozumieć sposób działania maszyn i urządzeń, a także przyczyny procesów naturalnych, co pozwala unikać zagrożeń i kosztownych błędów.


fizyka

Znajomość techniki przydaje się podczas obsługi sprzętu, zarówno tego używanego w laboratorium (mikroskopy, mieszadła magnetyczne, wirówki, sekwensery), jak i podczas badań terenowych (siatki do łapania owadów lub ptaków, kamery termowizyjne, lornetki z noktowizorem, odbiorniki sygnału GPS ze specjalnych obroży zakładanych zwierzętom).

Przedmiot *technika* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje wykonywanie prostych napraw, np. wymiana wtyczki, zamka w drzwiach, bezpiecznika, syfonu, a także montowanie sprzętów i urządzeń korzystając z instrukcji pisanych dla laików.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Posiadając umiejętności techniczne często możemy sami dokonać prostych napraw lub zamontować potrzebne nam urządzenia.


technika

Znajomość historii odkryć biologicznych pozwala mi np. kontynuować badania moich poprzedników albo sprawdzać, czy ich teorie są słuszne i zgodne ze stanem współczesnej wiedzy.

Przedmiot *historia* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje minimum wiedzy z historii powszechnej: bitwa pod Grunwaldem i tym podobne.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Amerykański filozof George Santayana słusznie powiedział: „ten, kto nie pamięta przeszłości, będzie skazany na to, że ją przeżyje powtórnie” – znajomość historii przydaje się w każdym zawodzie, bo pomaga zrozumieć sposób myślenia przedstawicieli różnych narodów i motywy ich działania.


historia

Przedmiot *plastyka* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje umiejętność posługiwania się farbami plakatowymi, kredkami czy ołówkami do tworzenia bardzo prostych szkiców, nie spełniających żadnych kryteriów artystycznych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza z tego przedmiotu przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ wyrabia zmysł estetyczny, dzięki któremu potrafimy tworzyć rzeczy spójne wizualnie, a także dostrzegać piękno i harmonię w dziełach innych ludzi i natury.


plastyka

Przedmiot *muzyka* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje podstawową znajomość gatunków muzycznych i ich wykonawców.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Doświadczenie muzyczne przydaje się w życiu każdego człowieka, ponieważ muzyka poprawia samopoczucie – najbardziej, jeśli ktoś umie poprawić samopoczucie innych osób muzyką wykonywaną samodzielnie.


muzyka

Być naukowcem, czyli biologia u progu nieznanego

Specjaliści nauk biologicznych i dziedzin pokrewnych

Biolożka

Jakie kompetencje są potrzebne, aby pracować w tym zawodzie? Które umiejętności są najważniejsze i dlaczego? Sprawdź, co powinna umieć Biolożka.