Rola zawodów przyszłości w wyborze ścieżki kariery młodych ludzi

Autor: Alicja Maszk; Ostatnia aktualizacja: 01.12.2025

Wyobraź sobie rzeczywistość, w której do pracy lub na spotkanie z przyjaciółmi docierasz latającym pojazdem… Brzmi jak science fiction? Przypomnij sobie, gdy jako dziecko oglądałeś/aś bajkę Jetsonowie, w której to postacie zamiast tradycyjnych wówczas rozmów telefonicznych, komunikowały się poprzez ekran telewizora… brzmi znajomo? Przyszłość jest bliżej niż nam się wydaje, a kluczowe znaczenie odgrywają w niej również zawody przyszłości. Czy tego chcemy czy nie – mają one wpływ na kształtowanie się pokolenia przyszłych pracowników.

Zawody przyszłości – czyli jakie?

Żeby choć po części przybliżyć się do potwierdzenia powyższej tezy odpowiedzi na nurtującą nas kwestie, warto najpierw doprecyzować, czym konkretnie są zawody przyszłości. Odpowiedź nie jest skomplikowana, co potwierdzają także liczne źródła – zawody przyszłości to takie, na które w ciągu najbliższych kilku lat będzie największe zapotrzebowanie na rynku pracy. Co istotne – takie profesje często powiązane są z technologią, energią odnawialną oraz zdrowiem. Warto dodać, że branże przyszłości przeważnie wymagają też posiadania nowoczesnych umiejętności, a w szczególności kompetencji miękkich, o czym przeczytacie w dalszej części artykułu.

Obecnie zauważalny jest trend dotyczący tworzenia swego rodzaju rankingów i zestawień uwzględniających przykłady konkretnych zawodów przyszłości. Choć w tym artykule postaram się uniknąć subiektywnego prognozowania, zwłaszcza biorąc pod uwagę dynamikę zmian zachodzącą w tej sferze, to jednak nie sposób nie wymienić choć kilku profesji, uznawanych powszechnie za „przyszłościowe”. Wśród najczęściej wymienianych przez liczne źródła zawodów przyszłości znajdziemy m.in.:

Data Scientist
Biotechnolożka
Specjalista ds. sztucznej inteligencji (programista, trener)
Inżynierka energetyki odnawialnej
Cyber Security Specialist (analityk cyberbezpieczeństwa)
Logistyk
Inżynierka elektrotechnologii
Zawody medyczne i związane z ochroną zdrowia.

W Mapie Karier na kwestię zawodów przyszłości patrzymy z nieco odmiennej perspektywy, kategoryzując je jako profesje, które dopiero powstaną lub pojawiły się na rynku pracy stosunkowo niedawno. W naszych zasobach znajdziesz opisy ponad 50 zawodów przyszłości. Sprawdź, co szykuje dla nas nadchodzący rynek pracy!

Warto mieć świadomość, jakie branże już dziś kształtują przyszłość rynku pracy. Jeden z najważniejszych obszarów dotyczy profesji związanych z zieloną transformacją, czyli przejściem na gospodarkę przyjazną środowisku. Obejmuje to m.in. odnawialne źródła energii, gospodarkę obiegu zamkniętego, ekologiczną produkcję, elektromobilność czy nowoczesne technologie wspierające efektywność energetyczną. Coraz więcej firm i instytucji inwestuje w rozwiązania, które pomagają ograniczyć emisję CO₂ i chronić zasoby naturalne.

Offshore – morska branża przyszłości!

Ogromny potencjał rozwoju ma obecnie również branża offshore, a więc przemysł związany z działalnością morską poza lądem – w tym szczególnie morska energetyka wiatrowa. Dzięki dostępowi do Morza Bałtyckiego, Polska staje się jednym z liderów w tym obszarze. Budowa i obsługa farm wiatrowych na morzu to nie tylko inwestycje w czystą energię, ale także tysiące nowych, dobrze płatnych miejsc pracy w takich dziedzinach jak inżynieria, logistyka, automatyka, informatyka czy serwis nowoczesnych technologii.

Opis zawodu Technik turbin wiatrowych w Mapie Karier

Szczególnie specyfika regionu Województwa Zachodniopomorskiego sprzyja rozwojowi nowoczesnych technologii związanych z branżą offshore oraz wzrostowi zapotrzebowania na specjalistów związanych z tą branżą, takich jak:

Dlatego warto już dziś zachęcać młodzież do rozwijania zainteresowań w kierunku nauk ścisłych, technicznych i przyrodniczych. Kompetencje w zakresie matematyki, fizyki, informatyki, a także umiejętność pracy zespołowej, znajomość języków obcych i otwartość na nowe technologie będą w przyszłości kluczem do sukcesu zawodowego.

Kompetencje przyszłości – dlaczego są ważne?

Obecnie sporo mówi się na temat kompetencji, które w bliższej lub dalszej przyszłości będą pożądane i oczekiwane przez pracodawców. Do najczęściej wymienianych kompetencji przyszłości można zaliczyć kreatywność, umiejętność korzystania z technologii cyfrowych, zdolność zarządzania danymi, a także szeroko pojęte kompetencje miękkie. Może zastanawiasz się, dlaczego w dobie dynamicznie postępującej cyfryzacji to akurat umiejętności miękkie mogą okazać się dominujące w stosunku do kompetencji twardych? Być może dlatego, że to właśnie one dają nam przewagę nad sztuczną inteligencją. Choć modele AI mają szeroką wiedzę z zakresu psychologii człowieka, bo dużo przeczytały o tym w internecie, to nigdy nie były i nie będą człowiekiem. Nie potrafią spojrzeć współczująco na drugą osobę lub też zrezygnować z polemiki, gdy dostrzegą, że rozmówca ma już dość. Empatia, zdolność aktywnego słuchania, czy też umiejętność zarządzania zespołem, nadal są – i będą – atutem istoty ludzkiej.

Co istotne – wysoko rozwinięte kompetencje miękkie ułatwiają również zdolność adaptacji do zmiany, która w obecnych realiach jest nieunikniona zarówno w kontekście społecznym, ekonomicznym, jak i zawodowym.

Według raportu Future „Rynek pracy i zawody przyszłości” 2025, do najbardziej pożądanych kompetencji w 2027 roku będą należeć: myślenie kreatywne, znajomość technologii, ciekawość i lifelong learning, myślenie analityczne, odporność, elastyczność, zwinność, myślenie systemowe, AI i big data, motywacja i samoświadomość, zarządzanie talentami, zorientowanie na usługi i obsługę klienta. Jasno wynika z tego, że większość pożądanych kompetencji stanowią właśnie umiejętności społeczne.

„Podstawową kwestią jest nieustanny rozwój kompetencji niezbędnych do kooperacji z nowoczesnymi technologiami oraz otwartość na nieustanne poszerzanie wachlarza kompetencji i umiejętności. Wbrew pozorom, wraz z rozwojem sztucznej inteligencji nie zabraknie nowych umiejętności, które my – jako pracownicy – powinniśmy przyswoić. Rozwój AI to także ewolucja, jeśli nie rewolucja, kompetencji pracowników” (Raport Future „Rynek pracy i zawody przyszłości” 2025, by syrowka.com, s. 10).

Jakie to ma znaczenie przy wyborze przyszłości?

Wybierając swoją drogę edukacyjno-zawodową młodzi ludzie powinni przede wszystkim uwzględniać własne zasoby, ale również brać pod uwagę oczekiwania przyszłych potencjalnych pracodawców. Nie oczekujmy, że każdy człowiek będzie posiadać nad wyraz rozwiniętą empatię, czy zdolność radzenia sobie w sytuacji stresu. Warto jednak w miarę możliwości pielęgnować te cechy, z poczuciem, że przydadzą się one nie tylko na ewoluującym rynku pracy, ale z pewnością ułatwią także funkcjonowanie w realiach życia codziennego.

Świadomość własnych zasobów to również refleksja na temat indywidualnych barier i słabych stron. I choć zgodnie z ideą growth mindset, każdą umiejętność jesteśmy w stanie rozwinąć do satysfakcjonującego dla nas poziomu, pod warunkiem, że ją pielęgnujemy, to jednak należy pamiętać, że nie zawsze „gra jest warta świeczki” (po więcej informacji na temat idei growth mindset zapraszam do artykułu Czym jest nastawienie na rozwój i jak je pielęgnować u młodych ludzi?). Jeśli np. z natury jesteśmy osobami nieśmiałymi i introwertycznymi, nie czujemy się komfortowo występując przed większą grupą odbiorców, a wręcz zwyczajnie tego nie lubimy, to oferta pracy, wskazująca jako jeden z obowiązków właśnie wystąpienia publiczne, niekoniecznie musi być przeznaczona dla nas. Warto stawiać sobie ambitne cele, jednocześnie szanując własną osobowość i strukturę emocjonalną.

Co na to młodzi ludzie?

Stojąc u progu podejmowania decyzji dotyczących przyszłości, młody człowiek bierze (w każdym razie powinien) pod uwagę różne aspekty. Według raportu Młodzi na rynku pracy z 2021 roku, jako impulsy motywujące do rozwoju zawodowego, młodzi ludzie na pierwszym miejscu wskazali czynniki materialne (85%), na drugim wiedzę i doświadczenie (70%), na trzecim z kolei atmosferę w pracy (60%). Pozycja zawodowa znalazła się dopiero na miejscu czwartym (35%), zaś benefity takie jak karta multisport czy dodatkowa opieka medyczna pojawiły się na pozycji piątej (27%). (Raport „Młodzi na rynku pracy”, Biznes w Kobiecych Rękach, 2021, s.10). Warto jednak nadmienić, że badanie zostało przeprowadzone w grupie osób w wieku 19-26 lat w okresie pandemii. Mamy świadomość jak specyficzny i trudny był to czas, i jak wiele znaczących zmian wniósł do naszego życia.

Co Cię motywuje w rozwoju zawodowym? Raport "Młodzi na rynku pracy", 2021

Jednakże kwestie znaczenia wagi zarobków wśród młodych osób potwierdza również wynik raportu „A po studiach idziemy do pracy 2025” przeprowadzonego przez Grupę MBE na próbie 1065 studentów wszystkich kierunków z całej Polski. Wysokość wynagrodzenia zajęła pierwsze miejsce zarówno wśród ankietowanych kobiet (59%), jak i mężczyzn (52%). Na drugiej pozycji znalazła się lokalizacja firmy (53% kobiety, 47% mężczyźni), na trzeciej z kolei możliwość pogodzenia pracy ze studiami (52% kobiety, 34% mężczyźni). Czynniki takie, jak perspektywa zdobycia doświadczenia zawodowego, jasna ścieżka rozwoju czy możliwość pracy zdalnej uplasowały się na dalszych miejscach w rankingu (Raport „A po studiach idziemy do pracy 2025”, s. 18).

Jakie czynniki bierzesz pod uwagę podczas wyboru pracodawcy? Raport „A po studiach idziemy do pracy 2025”

Co z młodszą grupą wiekową?

W przypadku osób poniżej 19-tego roku życia możemy sugerować się wynikami z raportu The State of Global Teenage Career Preparation z 2025 roku, według którego plany edukacyjne uczniów są bardziej determinowane przez ich pochodzenie społeczno-ekonomiczne, niż przez wyniki w nauce. Jedynie jedno na pięcioro dzieci planuje w przyszłości wykonywać zawód wymagający wyższego wykształcenia. Pomimo istotnych zmian na rynku pracy, aspiracje młodych ludzi nie zmieniły się znacząco od roku 2000, kiedy to został opublikowany raport Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) „Praca marzeń? Aspiracje zawodowe nastolatków i przyszłość rynku pracy”, który analizuje i porównuje oczekiwania 15-latków z całego świata wobec przyszłej kariery zawodowej (szczegóły tego raportu opisujemy w artykule Mapy Karier Plany zawodowe młodzieży - gdzie będą pracować dzisiejsi 15-latkowie?).

Co ciekawe wśród najpopularniejszych zawodów, które młodzi ludzie planują w przyszłości wykonywać, pojawiają się w większości profesje nie mające bezpośredniego związku z typowymi branżami przyszłości. Zwłaszcza wśród dziewczynek największym zainteresowaniem cieszą się zawody takie jak lekarka, nauczycielka czy prawniczka. Chłopcy z kolei widzą siebie głównie w profesjach związanych z technologiami informacyjno-komunikacyjnymi, ale również spora część planuje karierę sportowca czy inżyniera (Raport The State of Global Teenage Career Preparation, 2025, s. 22).

Dziesięć najpopularniejszych zawodów, jakie prawdopodobnie będą wykonywać dziewczęta. Średnia dla wszystkich krajów OECD, PISA 2000 i PISA 2022

Dziesięć najpopularniejszych zawodów, jakie prawdopodobnie będą wykonywać chłopcy. Średnia dla wszystkich krajów OECD, PISA 2000 i PISA 2022

Biorąc pod uwagę wyniki wszystkich wspomnianych powyżej badań, klarują nam się spore rozbieżności dotyczące motywacji poszczególnych grup wiekowych. Znacząca część osób powyżej 19-tego roku życia, w swoich wyborach karierowych sugeruje się wynagrodzeniem. Można zatem pokusić się tutaj o hipotezę, że skoro zarobki stanowią dla nich motywujący czynnik, to zawody przyszłości pośrednio również mają znaczenie przy wyborze drogi zawodowej. Przeważnie bowiem wynagrodzenie w tych branżach jest wysokie lub przynajmniej satysfakcjonujące dla osób zatrudnionych bądź potencjalnych przyszłych pracowników.

Według platformy Ifirma.pl w pierwszej 10-tce najlepiej opłacanych zawodów w Polsce w 2025 roku znalazły się między innymi: specjalista ds. sztucznej inteligencji, lekarz specjalista, menedżer ds. zrównoważonego rozwoju, czy też inżynier robotyki (źródło: Najlepiej Płatne Zawody-10 profesji z najwyższymi zarobkami w Polsce w 2025).

Z kolei młodsza grupa respondentów wyraźnie inaczej podchodzi do planowania swojej przyszłości zawodowej, co wynika zapewne z różnorodnych czynników (choć już sam wiek jest tu z pewnością nie bez znaczenia). Mimo, iż świat technologii niemalże zawładnął naszą codziennością, to jednak wśród aspiracji zawodowych nastolatków wciąż dominują bardziej „tradycyjne” profesje.

Wybór kariery – jak do tego podejść?

Istnieją pewne czynniki, którymi młodzi ludzie powinni kierować się przy wyborze przyszłej ścieżki kształcenia – o ile nie chcą, aby okazała się ona błędna lub nieprzemyślana. Żeby świadomie wejść w kolejny etap edukacji oraz rozwój zawodowy, warto uwzględnić swoje zasoby – zainteresowania, predyspozycje, umiejętności czy też wyznawane wartości. W tym procesie istotne jest również poznanie świata zawodów i systemu edukacji, a także kierunków dalszego kształcenia i rozwoju.

Gdzie w tym wszystkim jest rola rodzica?

Jeśli zastanawiasz się nad tym, co my – jako rodzice – możemy zrobić, aby wesprzeć nasze pociechy na drodze dokonywania rozsądnych, przemyślanych wyborów karierowych, to zachęcam do obejrzenia nagrania, które znajdziesz w artykule Jak wspierać nastolatka w wyborach karierowych.

Wbrew temu, co może nam się wydawać, wsparcie rodzicielskie bywa niezastąpionym drogowskazem dla młodego człowieka. Podejmując wyzwanie, jakim niewątpliwie jest rozmowa z dzieckiem na temat jego przyszłości, warto wykazać się otwartością i wyrozumiałością. Młody człowiek ma prawo do własnych wyborów i decyzji, nawet jeśli wydają się nam one irracjonalne. Choć rodzice stanowią dla dziecka niepodważalny autorytet, to należy pamiętać, że nadmierna krytyka i ocena aspiracji pociechy, może przynieść efekt odwrotny do zamierzonego. Zamiast okazywać jawną dezaprobatę wobec wyborów karierowych potomka, postaraj się poszerzyć swoją wiedzę na temat zawodu, który go ciekawi. Świat rynku pracy znacząco zmienił się od czasów, gdy my – rodzice – staliśmy u progu podejmowania własnych decyzji edukacyjno-zawodowych. Postaraj się poszerzyć swoją perspektywę i bądź na bieżąco z możliwościami, jakie oferują obecne realia branżowe.

Co jeszcze warto uwzględnić, planując przyszłość zawodową?

Wiemy już, co mówią raporty i jakie wartości związane z podjęciem przyszłej kariery zawodowej są ważne dla obecnego młodego pokolenia. Niezależnie od wyników badań i ankiet, uważamy, że w kontekście decydowania o przyszłości zawodowej, zawsze warto patrzeć długofalowo i nie kierować się wyłącznie obecnymi trendami, które w każdej chwili mogą diametralnie się zmienić. Dynamika transformacji na rynku pracy związana m.in. z rozwojem cyfryzacji i sztucznej inteligencji powoduje, że niektóre branże lada moment mogą odejść do lamusa. Oczywiście nie oznacza to, że pokolenie przyszłych pracowników ucierpi z powodu braku zatrudnienia. Choć masowe wypieranie ludzi z rynku pracy nie jest całkiem wykluczone, to czynniki ekonomiczne mogą spowodować, że zatrudnienie człowieka będzie wciąż bardziej opłacalne. Jest jednak pewne, że na nadchodzącym rynku pracy nie unikniemy kooperacji z maszynami. Musimy się więc tego nauczyć. Co za tym idzie – jest to szansa na zdobywanie cennych doświadczeń, rozwój i możliwość podejmowania kolejnych wyzwań zawodowych.

Dlatego obecnie niezwykle ważnym aspektem branżowego życiorysu staje się idea lifelong learning – nauki przez całe życie. Brzmi frustrująco? Zupełnie niepotrzebnie. Wiedzę możemy zdobywać wszak w różnorodny sposób. Warto pamiętać, że młodzież ma dziś znacznie więcej możliwości rozwoju niż my – rodzice, gdy byliśmy w ich wieku. Nauka to nie tylko edukacja formalna (szkoła, studia), ale również cały wachlarz możliwości rozwoju na drodze pozaformalnej – kursy, szkolenia, webinary, e-learning.

Warto również zachęcać nasze pociechy do rozwijania kompetencji, a nie jedynie do odnalezienia siebie w konkretnym zawodzie. Żyjemy w czasach, w których praca w jednej organizacji na tym samym stanowisku przez wiele lat jest coraz rzadszym zjawiskiem. Elastyczność, chęć ciągłego poszerzania wiedzy oraz otwartość na zmiany stają się obecnie najbardziej pożądanymi cechami pracownika.

Próbując odnaleźć odpowiedź na pytanie, czy zawody przyszłości mają bezpośredni wpływ na podejmowane decyzje edukacyjno-zawodowe młodych ludzi, możemy jedynie kierować się hipotezami. Biorąc jednak pod uwagę dynamikę zmian na dzisiejszym rynku pracy, jest to temat wart głębszej dyskusji, a już sama znajomość nadchodzących trendów wydaje się być kluczowa, a wręcz obowiązkowa.

Inne artykuły na blogu, które mogą Ci się spodobać:

Masz pytania dotyczące artykułu? A może chcesz podzielić się własnymi refleksjami dotyczącymi znaczenia zawodów przyszłości w planowaniu kariery zawodowej młodych ludzi? Napisz do nas: kontakt@mapakarier.org

Źródła:

Materiał realizowany przez Województwo Zachodniopomorskie w ramach projektu pn. „Zbudowanie systemu koordynacji i monitorowania regionalnych działań na rzecz kształcenia zawodowego, szkolnictwa wyższego oraz uczenia się przez całe życie, w tym uczenia się dorosłych”, współfinansowanego ze środków Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności.