Pracuję z osobami w różnym wieku, które mają problemy ze wzrokiem albo są niewidome. Najczęściej prowadzę zajęcia z uczniami w szkołach, przedszkolach lub innych placówkach edukacyjnych. Pomagam w nauce przedmiotów szkolnych, ale także uczę czynności zwiększających samodzielność moich podopiecznych w codziennym życiu. Sposób prowadzenia zajęć zależy od wieku uczniów i od tego, jak duży jest u nich ubytek wzroku.
Osoby słabowidzące uczę, jak kontrolować ruchy gałek ocznych, poprawiać koordynację wzrokowo-ruchową i wzrokowo-słuchową oraz lepiej rozpoznawać przedmioty i orientować się w otoczeniu. Pomagam im także rozwijać pamięć wzrokową, wzrokowe metody kompensacyjne oraz dostosowywać otoczenie do swoich potrzeb. Dopasowuję rodzaj ćwiczeń i technik do możliwości i potrzeb każdego podopiecznego. Jednym najbardziej potrzebna jest umiejętność samodzielnego poruszania się w zamkniętych pomieszczeniach i na zewnątrz, innych trzeba na nowo nauczyć korzystania z rozmaitych przedmiotów codziennego użytku oraz sprzętów wspomagających zmysł wzroku, jak lupy i lunetki, podświetlane i elektroniczne oraz inne pomoce optyczne ułatwiające widzenie, jeszcze inni wymagają instruktażu obsługi komputera z wykorzystaniem technologii takich, jak audiodeskrypcja.
Całkowicie niewidomym pomagam odnaleźć się w otoczeniu dzięki rozwijaniu innych zmysłów: słuchu, dotyku, smaku i węchu. Pomagam im opanować takie czynności, jak nalewanie płynów z butelki do kubka, mycie twarzy, zakładanie ubrań. Uczę ich, jak należy to wykonywać poprawnie i bezpiecznie. Podczas zajęć rozwijam ich orientację przestrzenną, uczę bezpiecznego poruszania się przy pomocy sprzętów i urządzeń, takich jak laski, specjalne okulary z kamerami opisujące otoczenie i ostrzegające przed przeszkodami, wykonywania codziennych czynności z wykorzystaniem mówiącej wagi, czajnika z sygnałem dźwiękowym czy termometru z audiodeskrypcją. Z moją pomocą uczą się też współpracy z psem asystującym albo korzystania z pomocy widzącego przewodnika.
Dopasowuję pomoce naukowe do potrzeb i możliwości konkretnych osób niewidomych i słabowidzących. Jeśli chodzi o młodzież, uczę ich posługiwania się alfabetem Braille'a, zachęcam do korzystania z trójwymiarowych map i atlasów podczas lekcji geografii, uwrażliwiam na sztukę dzięki specjalnym modelom dzieł, przystosowanym do oglądania ich rękoma.
Co powinienem umieć?
Muszę wiedzieć, jak pracować z osobami niewidomymi, aby usprawnić ich zmysł dotyku, węchu, słuchu, smaku, orientację w przestrzeni, sprawność manualną. Muszę potrafić uczyć niewidomych posługiwania się alfabetem Braille'a, znać sposoby uwrażliwiania opuszek palców, techniki prawidłowego ułożenia rąk oraz obsługi urządzeń służących do pisania brajlem.
W odniesieniu do osób słabowidzących muszę potrafić przeprowadzać z podopiecznymi zajęcia poprawiające jakość widzenia oraz znać ćwiczenia i zabiegi wchodzące w skład terapii widzenia.
Muszę znać się na budowie narządu wzroku oraz na chorobach oczu i typach zaburzeń widzenia jakie mogą być ich skutkiem. Muszę wiedzieć, w jaki sposób funkcjonują osoby niewidome od urodzenia, a jak takie, u których problemy ze wzrokiem wynikły z przebycia urazów lub różnych chorób przewlekłych. Powinienem potrafić udzielać pomocy przedmedycznej w nagłych przypadkach.
Muszę znać rodzaje sprzętu elektronicznego i programów komputerowych pomagających osobom niewidomym i słabowidzącym w korzystaniu z internetu, zapisywaniu i odczytywaniu tekstów, odtwarzaniu audiobooków.
Muszę potrafić przeprowadzać diagnozę pedagogiczną, wypełniać niezbędną dokumentację, współpracować z pracownikami szkoły, poradni psychologiczno-pedagogicznych, rodzicami i opiekunami osób niewidomych i słabowidzących.
Jakie kompetencje miękkie są ważne w mojej pracy?
- cierpliwość,
- empatia,
- umiejętność łatwego nawiązywania kontaktów z innymi,
- odporność emocjonalna,
- umiejętność przekonywania innych do swoich racji,
- kreatywność.
Gdzie mogę pracować?
Mogę znaleźć zatrudnienie w przedszkolach, szkołach, domach dziecka, specjalistycznych ośrodkach szkolno-wychowawczych, poradniach specjalistycznych i psychologiczno-pedagogicznych. Wszędzie tam, gdzie uczą się niedowidzące i niewidome dzieci oraz młodzież. Mogę pracować także w placówkach zajmujących się dorosłymi osobami mającymi poważne problemy ze wzrokiem, jak również prowadzić nauczanie indywidualne.