W pracy polegającej w dużej mierze na analizowaniu dokumentów, nieraz pisanych językiem staropolskim lub dialektem, muszę znać język polski na wskroś pod każdym względem. Sporządzam też liczne ekspertyzy i opracowania na wysokim poziomie specjalistycznym.

Przedmiot *j. polski* muszę mieć opanowany na poziomie eksperckim. Jest to ekspercki poziom wiedzy i umiejętności, umożliwiający realizację najbardziej specjalistycznych zadań z danej dziedziny. Obejmuje formułowanie (w mowie i piśmie) wypowiedzi o szczególnych walorach językowych, z wykorzystaniem bogatych odniesień kulturowych, alegorii, figur retorycznych, dogłębna analiza utworów literackich.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość poprawnej polszczyzny oraz polskiej literatury i kultury jest ważna w każdym zawodzie, ponieważ pomaga rozumieć konteksty kulturowe i klarownie formułować myśli, ułatwiając tym samym komunikację ze współpracownikami i klientami, a zatem pomagając w awansie zawodowym lub prowadzeniu własnej firmy.


j. polski

Muszę znać historię Polski, Europy i świata oraz bardzo dobrze orientować się w wybranej epoce lub zagadnieniu, w którym się specjalizuję, np. historii osadnictwa słowiańskiego na ziemiach Polski, przebiegu II Wojny Światowej, historii kulinariów, wydarzeniach najnowszych...; umieć badać fakty dotyczące przeszłości, analizować je i kojarzyć w ciągi przyczynowo-skutkowe; posługiwać się naukami pomocniczymi historii, takimi jak: archeologia, archiwistyka, bibliologia, genealogia, Geografia historyczna, heraldyka, paleografia, oraz dorobkiem innych naukowców badających przeszłość i zachowane dziedzictwo materialne z różnych epok.

Przedmiot *historia* muszę mieć opanowany na poziomie eksperckim. Jest to ekspercki poziom wiedzy i umiejętności, umożliwiający realizację najbardziej specjalistycznych zadań z danej dziedziny. Obejmuje szczegółową znajomość historii ludzkości i przemian zachodzących w poszczególnych erach i epokach, a także umiejętność rozpoznawania, z jakiej epoki i kultury pochodzą konkretne przedmioty; posługiwanie się zaawansowaną terminologią historyczną.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Amerykański filozof George Santayana słusznie powiedział: „ten, kto nie pamięta przeszłości, będzie skazany na to, że ją przeżyje powtórnie” – znajomość historii przydaje się w każdym zawodzie, bo pomaga zrozumieć sposób myślenia przedstawicieli różnych narodów i motywy ich działania.


historia

Muszę rozumieć wpływ prawodawstwa, ustrojów państwa i umów międzypaństwowych na dzieje ludzkości, a także współczesne aspekty prawne dotyczące zabytków kultury i sztuki oraz dokumentów i archiwów.

Przedmiot *WOS* muszę mieć opanowany na poziomie eksperckim. Jest to ekspercki poziom wiedzy i umiejętności, umożliwiający realizację najbardziej specjalistycznych zadań z danej dziedziny. Obejmuje pogłębioną wiedzę o sytuacji politycznej w Polsce i na świecie, znajomość norm prawnych regulujących działanie państwa i/lub konkretnej instytucji państwowej, znajomość międzynarodowych aktów prawnych, umiejętność analizy i interpretacji aktów prawnych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Bez znajomości zasad funkcjonowania państwa nie można być w pełni świadomym członkiem żadnego społeczeństwa – zwłaszcza społeczeństwa demokratycznego, które opiera się na pośrednim udziale obywateli w kierowaniu państwem; wiedza z tej dziedziny jest też niezbędna do podjęcia jakiejkolwiek pracy (kodeks pracy) i prowadzenia własnej działalności gospodarczej.


Przedmiot *matematyka* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje arytmetykę, algebrę, geometrię i stereometrię, podstawy geometrii analitycznej, trygonometrii, statystyki.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość matematyki przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ uczy logicznego myślenia, a także daje narzędzia pozwalające modelować i przewidywać przebieg większości zjawisk i procesów – pomaga zatem obiektywnie oceniać rzeczywistość i unikać błędnych decyzji.


matematyka

Często pracuję z mapami – zwłaszcza te stare są trudne do interpretacji, dlatego muszę umieć analizować je w połączeniu ze współczesnymi. Geografia fizyczna też mi się przydaje, bo o losie wielu bitew zdecydowała pogoda lub ukształtowanie terenu. Znajomość realiów gospodarczo-politycznych – współczesnych i dawnych – przydaje mi się do lepszego zrozumienia przyczyn wydarzeń historycznych.

Przedmiot *geografia* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje rozumienie podstawowych procesów kształtujących ziemię, klimat, atmosferę i oceany, dobrą znajomość rozmieszczenia bogactw naturalnych na świecie, umiejętność tworzenia i analizowania map, zwłaszcza przy użyciu systemów informacji geograficznej (GIS).

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza geograficzna przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pozwala zrozumieć kluczowe czynniki rządzące światową gospodarką.


geografia

Znajomość języka angielskiego pozwala mi czytać anglojęzyczną literaturę fachową, uczestniczyć w zagranicznych konferencjach naukowych oraz szukać informacji w zagranicznych archiwach, bibliotekach i innych źródłach dotyczących interesującej mnie epoki historycznej.

Przedmiot *j. angielski* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje rozumienie prostych wypowiedzi w języku angielskim oraz prowadzenie prostych rozmów (odpowiednik poziomu A w systemie CEFR).

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Posługiwanie się językiem angielskim znacznie polepsza perspektywy w każdym zawodzie, bo umożliwia podjęcie pracy za granicą lub w międzynarodowej firmie w Polsce, a także dokształcanie się ze źródeł anglojęzycznych, które w wielu dziedzinach są najłatwiej dostępne i najbardziej aktualne.


j. angielski

Muszę potrafić przeszukiwać elektroniczne katalogi archiwów i bibliotek; korzystać ze skanów, zdjęć, cyfrowych rekonstrukcji zabytkowych dokumentów.

Przedmiot *informatyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje standardowe kompetencje cyfrowe, zwłaszcza obsługę oprogramowania biurowego i/lub prostych programów specjalistycznych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Ze względu na wzrost użycia nowych technologii kompetencje cyfrowe szybko stają się niezbędną umiejętnością w każdym zawodzie (kto nie będzie ich miał, nie dostanie pracy), a także pozwalają korzystać z technologii bez narażania się na nieprzyjemne niespodzianki, takie jak wirusy, oszustwa czy fake newsy.


informatyka

Historia to również Historia sztuk plastycznych. Muszę orientować się w dziejach tej sztuki.

Przedmiot *plastyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje znajomość różnych technik malarskich i rzeźbiarskich, umiejętność tworzenia prac plastycznych przy użyciu różnych materiałów, posługiwania się kołem barw oraz prowadzenia zajęć plastycznych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza z tego przedmiotu przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ wyrabia zmysł estetyczny, dzięki któremu potrafimy tworzyć rzeczy spójne wizualnie, a także dostrzegać piękno i harmonię w dziełach innych ludzi i natury.


plastyka

Historia to również Historia muzyki. Muszę orientować się w dziejach tej sztuki.

Przedmiot *muzyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje znajomość różnych gatunków muzycznych, umiejętność dobierania muzyki pasującej do konkretnego wydarzenia np. zabaw tanecznych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Doświadczenie muzyczne przydaje się w życiu każdego człowieka, ponieważ muzyka poprawia samopoczucie – najbardziej, jeśli ktoś umie poprawić samopoczucie innych osób muzyką wykonywaną samodzielnie.


muzyka

Przedmiot *biologia* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje najbardziej podstawową wiedzę, pozwalającą unikać typowych chorób wynikających z niewłaściwego użycia produktów, zwłaszcza zatruć.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza biologiczna przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pomaga zachować zdrowie fizyczne i psychiczne.


biologia

Przedmiot *chemia* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje podstawową wiedzę o powszechnie używanych substancjach chemicznych i związanych z nimi zagrożeniach.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość chemii przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pomaga zrozumieć, jak można wykorzystywać i przekształcać otaczające nas substancje dla swojej wygody, korzyści i bezpieczeństwa.


chemia

Przedmiot *fizyka* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje intuicyjne rozumienie mechaniki i dynamiki, świadomość zagrożeń związanych z prądem elektrycznym oraz ciepłem i zimnem.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza fizyczna jest przydatna bez względu na wykonywany zawód, ponieważ pomaga rozumieć sposób działania maszyn i urządzeń, a także przyczyny procesów naturalnych, co pozwala unikać zagrożeń i kosztownych błędów.


fizyka

Przedmiot *technika* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje wykonywanie najprostszych napraw, np. wymiana żarówki lub baterii, odkręcenie lub przyklejenie czegoś.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Posiadając umiejętności techniczne często możemy sami dokonać prostych napraw lub zamontować potrzebne nam urządzenia.


technika

Specjalistka przetwarzania odpadów promieniotwórczych

Asystentka badań klinicznych

Etnografka

Autorka tekstów medycznych

Muzealniczka

Stenografka-protokolantka

Badam, analizuję i interpretuję źródła historyczne, żeby odkryć i zrozumieć przeszłość człowieka.

Specjaliści z dziedzin społecznych i religijnych

Historyczka

Jakich przedmiotów warto się uczyć, aby pracować w tym zawodzie? Sprawdź, w jaki sposób i dlaczego przydaje mi się wiedza szkolna.

Historyczka

Historyczka

j. polskiekspert

historiaekspert

WOSekspert

matematykawysoki

geografiawysoki

j. angielskiśredni

informatykaśredni

plastykaśredni

muzykaśredni

biologiapodstawowy

chemiapodstawowy

fizykapodstawowy

technikapodstawowy