Nauka przez całe życie? Zdecydowanie tak! 

Autor: Klaudia Stano; Ostatnia aktualizacja: 16.08.2024

W momencie, w którym przestajemy się uczyć i rozwijać, nasze notowania na rynku pracy drastycznie spadają. Lifelong learning, uzupełnianie własnych kompetencji, edukacja pozaformalna – nie bez powodu słyszymy te hasła na co dzień. W Mapie Karier wierzymy, że ciągły rozwój to przepustka do satysfakcjonującej kariery zawodowej. Zaproponuj uczniom zajęcia, które pomogą im odkryć moc uczenia się przez całe życie.  

Ten pomysł na lekcje w formacie PDF znajdziesz tutaj.

Zajęcia krok po kroku

Czy uczyć się można tylko w szkole?

Na początku zajęć spytaj uczniów, czy wiedzą, co oznaczają poniższe pojęcia:

• edukacja formalna
• edukacja pozaformalna
• edukacja nieformalna

Spróbujcie, korzystając z wiedzy i intuicji klasowej, utworzyć poprawne definicje (nie muszą to być oficjalne definicje; ważne, aby uczniowie wiedzieli, co oznaczają te pojęcia).

Poniżej znajdziesz krótkie definicje:

• edukacja formalna - kiedy uczę się na zajęciach w instytucji edukacyjnej, czyli w szkole czy na uczelni, i kiedy jestem świadoma/świadomy tego, że się uczę. Przykład: nauka matematyki na lekcji w szkole.
• edukacja pozaformalna - kiedy uczę się poprzez działanie, ale nie w szkole czy na uczelni, i kiedy jestem świadoma/świadomy tego, że się uczę. Przykład: nauka w klubie sportowym, na szkoleniu pracowników, w kole zainteresowań.
• edukacja nieformalna - kiedy uczę się, zwykle nieświadomie i bez intencji nauki, z każdej sytuacji życiowej, w której się znajduję. Przykład: dowiaduję się czegoś podczas rozmowy z kolegą, ćwiczę kompetencję przywództwa w zabawie z rodzeństwem.

Jeżeli chcesz poczytać więcej o różnicach między edukacją formalną, pozaformalną i nieformalną (w różnych aspektach, m.in. struktura, relacje, motywacja, ocenianie efektów), zachęcamy do zapoznania się z tabelą umieszczoną w publikacji FRSE „Uczyć się inaczej. Kompendium wiedzy o edukacji pozaformalnej.”na str. 17-18.

Następnie porozmawiajcie:

• Z których typów edukacji korzystacie Wy, Wasza rodzina, Wasi znajomi? Które są najczęstsze, które najrzadsze?
• Jakie możecie podać konkretne przykłady na naukę w każdej z tych kategorii z doświadczenia Waszego, Waszych znajomych, rodziny?

Biblioteka nieoczywistych kompetencji

Zaproś uczniów do ćwiczenia, w którym zadaniem każdego z Was będzie wyszukanie informacji na temat tego, w jaki sposób można zdobyć kompetencje z jednej, wybranej dziedziny. Uczniowie mogą pracować indywidualnie, w parach lub w trójkach.

To ćwiczenie możesz przeprowadzić online, na podstawie przygotowanego przez nas padletu (Wariant pierwszy), lub rozdając uczniom wydrukowane i wycięte karteczki z Załącznika 1 (Wariant drugi).

Wariant pierwszy

Skorzystaj z szablonu padletu, który dla Ciebie przygotowaliśmy. Znajdziesz w nim 20 kolumn z różnymi umiejętnościami. 

Przydziel uczniów do kolumn według ich zainteresowań lub w dowolny inny sposób. Możesz to zrobić losowo, np. na podstawie numeru w dzienniku lub korzystając z narzędzia List Randomizer, które znajdziesz tutaj. 

Jeśli Twoja klasa liczy 20 osób, wpisz do aktywnego okna imiona wszystkich uczniów, wpisz liczbę Twoich uczniów w polu Quantity (w moim przykładzie Quantity = 20) i naciśnij Rerun. Efektem działania programu będzie losowe przyporządkowanie imion uczniów do 20 numerów. Wyświetl uczniom wynik losowania i powiedz, że na zajęciach będą pracowali z wylosowanym numerem kolumny. Krótki instruktaż korzystania z Random List Generator znajdziesz tutaj.

Polecenie dla uczniów:

• Na początku napiszcie, dlaczego ktoś mógłby być zainteresowany zdobyciem tej kompetencji (pierwszy wpis w każdej kolumnie);
• Następnie, w kolejnych wpisach, dodajcie minimum 5-10 miejsc/zasobów online, gdzie można się nauczyć danej kompetencji. Pamiętajcie, że jeden kurs/ebook/kierunek studiów/kanał YouTube/itd. = jeden wpis. Napiszcie jedno-dwa zdania o każdym dodawanym zasobie. Dodajcie informację o cenie, grupie docelowej, czasie trwania itd.

Daj uczniom co najmniej 15 minut na znalezienie i wpisanie do padletu różnorodnych zasobów.

Aby ćwiczenie się powiodło, najpierw załóż swoje konto na stronie padlet.com (założenie konta jest bezpłatne i zajmuje kilka minut). Wejdź w przygotowany przez nas szablon padletu, który znajdziesz tutaj, a następnie zaloguj się na swoje konto (jeśli nie jesteś automatycznie zalogowana/zalogowany), sklonuj ten zasób (przycisk Sklonuj w prawym górnym rogu) i zaznacz opcje Kopiuj projekt i Kopiuj wpisy. W bezpłatnej wersji padletu możesz utworzyć 3 aktywne tablice. Pamiętaj, aby w sekcji Udostępnianie zmienić Twój padlet na „Publiczny” (lub chroniony hasłem) oraz umożliwić uczniom pisanie po tablicy, czyli zaznaczyć opcję „Może pisać" (domyślną opcją jest „Może czytać"). Koniecznie przetestuj tablicę przed zajęciami. Krótki instruktaż klonowania i udostępniania padletu znajdziesz tutaj.  W zależności od zainteresowań Twoich uczniów możesz zmodyfikować zaproponowane przez nas tematy lub dodać ich więcej, jeśli Twoja klasa liczy więcej niż 20 osób.

Wariant drugi

Wykorzystaj ten wariant ćwiczenia, jeśli nie chcesz używać narzędzia padlet.

Rozdaj uczniom wydrukowane i wycięte karteczki umiejętności z Załącznika 1 oraz puste plakaty.

Uczniowie, tak samo jak w wariancie pierwszym, mają 15 minut na odnalezienie różnorodych zasobów do nauki wylosowanej kompetencji, a wyniki poszukiwań zapisują na plakatach. 

Pod koniec czasu zorganizujcie w klasie sesję plakatową i pozwól uczniom na zapoznanie się z wynikami pracy innych osób/grup. 

Refleksja

Po zakończeniu ćwiczenia omówcie wyniki Waszej pracy i podsumujcie główne wnioski:

• Jakie formaty edukacyjne znaleźliście? Kursy wideo, e-booki, studia? Jak się one wpisują w podział na edukację formalną i pozaformalną?
• Czy znalezione przez Was propozycje pozwolą Wam zdobyć wiedzę, rozwinąć umiejętności czy wpłyną na Waszą postawę w danym temacie? A może wszystko naraz?
• Jak wygląda rozpiętość cen przy różnych tematach? Czy znaleźliście darmowe kursy? Kto je oferuje?
• Jakie są opinie na temat znalezionych przez Was materiałów edukacyjnych? Czy udało Wam się znaleźć recenzje osób, które już skorzystały z tych propozycji?
• Czy źródła, które znaleźliście, oferują zasoby edukacyjne dla konkretnych odbiorców (grupa wiekowa, grupa zawodowa)?
• Jak sądzicie, dlaczego jest tak wiele platform oferujących edukację osobom w każdym wieku?

Baza sprawdzonych miejsc edukacyjnych w sieci

Sprawdźcie, czy w padlecie/na plakatach widzicie strony internetowe/platformy edukacyjne, które się powtarzają. Zróbcie listę miejsc w sieci, które oferują wysokiej jakości kursy i szkolenia z różnych dziedzin (możecie w tym celu na przykład dodać dodatkową kolumnę na początku Waszego padletu).

Zachęcamy Was również do aktualizacji tej ogromnej bazy wiedzy, ponieważ możliwości nauki i rozwoju z każdym rokiem są coraz szersze!

Wartościowe zasoby do nauki znajdziecie również w naszym regularnie aktualizowanym Karierowym niezbędniku. Zajrzyjcie szczególnie do kolumn „Cyfrowe zasoby przydatne w szkole", „Pogłębienie wiedzy za darmo" oraz „Bezpłatne zasoby do języków obcych". 

Jedną z platform, które oferują różnorodne i bezpłatne kursy w języku polskim i angielskim, jest IBM Skills. Na stronie znajdziesz krótkie szkolenia z zakresu m. in. design thinking, data science i sztucznej inteligencji. W prawym, górnym rogu zmienisz wersję językową na polską.

Czy jest tam coś dla mnie?

Poproś uczniów o odniesienie wyników ćwiczenia do własnych zainteresowań i planów:

• Czy widzicie dla siebie coś interesującego w padlecie/na plakatach lub w ofercie stron internetowych, które zidentyfikowaliście w poprzednim punkcie?
• Czy planujecie wykorzystać któreś ze źródeł znalezionych przez Was albo przez Waszych kolegów i Wasze koleżanki? W jaki sposób?
• Jak sądzicie, które z opracowanych kompetencji mogą Wam się przydać w przyszłym życiu zawodowym?

Jeśli przeprowadziłaś/eś zajęcia na podstawie tego pomysłu na lekcję, będziemy wdzięczni za wypełnienia anonimowego formularza feedbacku. Dzięki Twojej opinii będziemy mogli ulepszać nasze obecne i kolejne scenariusze zajęć. Dziękujemy!

Jeśli chcesz się z nami skontaktować, napisz do nas na adres kontakt@mapakarier.org.

Inne pomysły na lekcje, które mogą Ci się spodobać:

- Miękkie lądowanie Twoich uczniów? Kompetencje miękkie!

- Zawody wczoraj, dziś, jutro i pojutrze

- 14 scenariuszy zajęć w ramach publikacji "Szkoła, praca, przyszłość"