Zawody wczoraj, dziś, jutro i pojutrze

Autor: Zespół Mapy Karier; Ostatnia aktualizacja: 07.03.2023

Pracownicy jakich branż są poszukiwani na rynku pracy? Które zawody już niedługo odejdą w niepamięć? Jakie ścieżki kariery pojawią się w przyszłości? Poprowadź zajęcia, dzięki którym uczniowie dowiedzą się, jak sprawdzić zapotrzebowanie na wybrany przez nich zawód.

Ten pomysł na lekcję możesz także pobrać w formacie PDF tutaj.

Zajęcia krok po kroku

Co będziecie robić w przyszłości?

Zadaj uczniom pytania na rozgrzewkę:

• Czy macie już pomysł na to, co moglibyście robić w przyszłości?
• Czy myśląc o różnych alternatywach bierzecie pod uwagę zapotrzebowanie na poszczególne zawody? Jeśli tak, w jaki sposób je oceniacie?

Zawody wymierające, zawody przyszłości

Podziel klasę na dwu- lub trzyosobowe grupy. Każdy zespół otrzymuje trzy czyste kartki A4.

Zespoły mają za zadanie wymyślić (bez korzystania z Internetu) co najmniej po jednym przykładzie zawodu z każdej z poniższych kategorii (jeden zawód = jedna kartka). Poproś uczniów o zapisanie krótkiego uzasadnienia swoich wyborów.

- Zawody wymierające, czyli takie, które wykonuje coraz mniej osób i które mogą zaniknąć w przyszłości.

- Zawody poszukiwane, czyli takie, na które jest duże zapotrzebowanie i w których obecnie pracuje wiele osób.

- Zawody przyszłości, czyli takie, które prawdopodobnie będą poszukiwane w przyszłości (niezależnie od tego, czy dzisiaj już istnieją, czy jeszcze nie).

Po zakończeniu pracy grupowej stwórzcie galerię wszystkich kartek A4 w podziale na kategorie (np. wieszając je na ścianie lub kładąc je na trzech ławkach).

Przyjrzyjcie się propozycjom wszystkich grup i podyskutujcie:

• Co łączy zawody zidentyfikowane przez Was jako wymierające? Czym się kierowaliście przy ich wyborze?
• Co łączy zawody o dużym zapotrzebowaniu? Jakie zmiany społeczne/technologiczne umożliwiły rozwój niektórych popularnych obecnie zawodów? Jak sądzicie, czy te zawody utrzymają się na rynku, czy za jakiś czas znikną?
• Czy łatwo było Wam wymyślić zawody przyszłości? Dlaczego? Czy skupiliście się na niedalekiej czy dalekiej przyszłości?
• Jakie cechy mają wymyślone przez Was zawody przyszłości?

Jako drugi etap ćwiczenia, spróbujcie wzbogacić Wasze listy zawodów o inne ścieżki kariery z Mapy Karier. Wylosujcie (za pomocą kostki do losowania) zawód i na podstawie opisu zastanówcie się, czy można go przyporządkować do jednej z trzech kategorii (zawód wymierający, zawód poszukiwany, zawód przyszłości). Jeżeli tak, do której? Dlaczego tak? Dlaczego nie? Na czym opieracie swoje przypuszczenia?

Pamiętajcie, że w tym ćwiczeniu nie ma dobrych i złych odpowiedzi. W przypadku niektórych profesji zaklasyfikowanie do jednej kategorii może być niemożliwe. Powtarzajcie losowanie tak długo, jak będziecie mieli ochotę.

Skąd czerpać wiedzę o zapotrzebowaniu?

Przeczytajcie raz jeszcze nazwy „zawodów poszukiwanych”, czyli tych, które przyporządkowaliście do drugiej kategorii. Zadaj klasie pytanie:

W jaki sposób możemy się przekonać, jakie jest faktyczne zapotrzebowanie na specjalistów z określonych dziedzin?

Pomysły zapisujcie na tablicy, a następnie… przetestujcie je, aby sprawdzić, czy Wasze przypuszczenia były słuszne.

Aby zweryfikować faktyczne zapotrzebowanie na specjalistów z określonych dziedzin, możecie skorzystać również z naszych podpowiedzi:

1. Ogłoszenia o pracę w popularnych portalach

Sprawdźcie, w jakich branżach i na jakie stanowiska pojawia się aktualnie najwięcej ofert pracy. Przeanalizujcie portale łączące pracodawców z pracownikami. 

Źródło: infopraca.pl, aktualne oferty pracy według branży i kategorii [dostęp: 24.07.2020]

2. Cykliczne raporty i zestawienia

W Internecie można znaleźć wiele opracowań dotyczących tego, jakie kompetencje są aktualnie najbardziej poszukiwane na rynku pracy.

Poniżej znajdziecie fragment raportu portalu pracuj.pl, podsumowujący działania rekrutacyjne pracodawców w I półroczu 2022 roku.

3. Barometr Zawodów

Barometr zawodów to publikowany co roku raport, przedstawiający regionalną prognozę zapotrzebowania na poszczególne zawody, opracowany na podstawie danych publicznych i przewidywań ekspertów.

Dla każdego zawodu możecie sprawdzić prognozy z dokładnością do powiatów. Na poniższym zdjęciu widzicie mapę Polski ukazującą perspektywy zawodowe dla cukierników w 2020 roku. Kolorem żółtym zaznaczone są powiaty, w których brakuje wykwalifikowanych pracowników. Kolor niebieski wskazuje na powiaty, w których jest nadwyżka cukierników względem potrzeb lokalnego rynku. Szarym kolorem oznaczono powiaty, w których występuje równowaga pomiędzy popytem a podażą.

Źródło: barmoterzawodow.pl, zapotrzebowanie na zawód cukiernik - prognoza na 2020 rok [dostęp: 24.07.2020]

Na stronie barometrzawodow.pl znajdziecie aktualne listy zawodów deficytowe, nadwyżkowych i w równowadze w skali całej Polski i dla poszczególnych regionów. 

Uwaga! Celowo przedstawiamy kilka różnych źródeł danych, ponieważ żadne z nich nie jest idealne. W danych publicznych często brakuje perspektywy sektora komercyjnego (np. programiści rzadko rejestrują się w urzędach pracy) i odwrotnie. Warto mieć również świadomość, że w przypadku niektórych profesji zdobycie rzetelnych danych o zapotrzebowaniu może być trudne. W takich wypadkach poszukajcie alternatywnych informacji, np. wywiadów z przedstawicielami danego zawodu, blogów branżowych itp.

Po zakończeniu pracy, podyskutujcie o Waszych odkryciach:

• Czy po przeanalizowaniu różnorodnych źródeł danych dodalibyście coś do Waszej listy zawodów poszukiwanych z pierwszego ćwiczenia?
• A może usunęlibyście jakiś zawód z tej listy?
• Jak może pomóc mi ta wiedza?

Inspiracja dla nauczyciela: obszerne zestawienie danych i raportów znajdziesz w naszym wpisie na blogu „Rynek pracy i edukacji w 2021 roku – kompendium wiedzy". Zachęcamy Cię do regularnej aktualizacji wiedzy i śledzenia nowinek.

Podsumowanie

Podsumujcie zajęcia:

• Czego się nauczyliście podczas dzisiejszej lekcji i w jaki sposób ta wiedza może Wam pomóc w podejmowaniu dalszych decyzji edukacyjno-zawodowych?
• Jak sądzicie, czy dzisiejsze dane będa wciąż aktualne, gdy Wy będziecie wchodzić na rynek pracy?
• Jak sądzicie, z jakiego powodu warto śledzić, co dzieje się na rynku pracy, będąc jeszcze w szkole? A może nie zgadzacie się z tą poradą?
• Jakie czynniki, oprócz zapotrzebowania na rynku pracy, warto brać pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o wyborze szkoły i ścieżki kariery?

Jeśli przeprowadziłaś/eś zajęcia na podstawie tego pomysłu na lekcję, będziemy wdzięczni za wypełnienia anonimowego formularza feedbacku. Dzięki Twojej opinii bedziemy mogli ulepszać nasze obecne i kolejne scenariusze zajęć. Dziękujemy!

Jeśli chcesz się z nami skontaktować, napisz do nas na adres kontakt@mapakarier.org.

Inne pomysły na lekcje, które mogą Ci się spodobać:

- Miękkie lądowanie Twoich uczniów? Kompetencje miękkie!

- Odkryj zawody przyszłości

- Kto może pracować z domu? (scenariusz zajęć online)