Wiedza szkolna i rynek pracy - to się łączy

Autor: Klaudia Stano; Ostatnia aktualizacja: 06.09.2023

Które przedmioty szkolne najbardziej lubią Twoi uczniowie? I czy zdają sobie sprawę, jakie przełożenie na ich przyszłe życie zawodowe mają wiedza i umiejętności zdobywane w szkole? 

Ten pomysł na lekcję w formacie PDF znajdziesz tutaj.

Zajęcia krok po kroku

Rozgrzewka: Po co się uczę?

Na początku lekcji zadaj uczniom kilka luźnych pytań o ich stosunek do wiedzy zdobywanej w szkole:

• Czy to, czego uczycie się w szkole, przydaje Wam się w życiu codziennym? Które przedmioty są dla Was najbardziej użyteczne?
• Jak sądzicie, w jaki sposób wiedza z konkretnych przedmiotów przyda Wam się w przyszłości? Jak wpłynie na waszą ścieżkę edukacyjną i zawodową?
• Jakie kompetencje, oprócz twardej wiedzy i umiejętności, przydadzą Wam się w wykonywaniu różnych zawodów w przyszłości? Dlaczego? (naprowadź uczniów na temat kompetencji miękkich)

Ćwiczenie pierwsze: Najważniejsze dla mnie przedmioty szkolne

Zapisz na tablicy nazwy wszystkich przedmiotów szkolnych (np. w formie matrycy z kilkunastoma polami, tak jak na obrazku poniżej). 

Poproś uczniów, aby podeszli i postawili kropki przy przedmiotach, z których wiedza i umiejętności – ich zdaniem – szczególnie im się przydadzą w przyszłym życiu zawodowym (maksymalnie 3-5 kropek na osobę).

Po wykonaniu ćwiczenia zachęć uczniów do podzielenia się na forum klasy informacją, które przedmioty wybrali i dlaczego.

Sprawdźcie, które przedmioty otrzymały w Waszej klasie najwyższą liczbę głosów.

Możecie poruszyć również poniższe tematy:

• Wiedza z których przedmiotów szkolnych wydaje Wam się uniwersalna i możliwa do zastosowania w większości profesji?
• Czy istnieją dziedziny wiedzy, których Wam brakuje w szkole, a sądzicie, że byłyby dla Was przydatne?
• Czy uważacie, że warto inwestować tyle samo czasu w naukę wszystkich przedmiotów szkolnych czy lepiej skupić się na wybranych dziedzinach wiedzy? Dlaczego?

Wskazówka: ćwiczenie dotyczące preferencji uczniów wobec przedmiotów szkolnych możesz przeprowadzić również na wiele innych sposobów, np. wykorzystując narzędzie Mentimeter do tego, aby uczniowie:

• anonimowo zagłosowali na najważniejsze dla nich przedmioty szkolne (opcja Multiple choice);
• ustawili przedmioty szkolne w kolejności od najważniejszego do najmniej ważnego (opcja Ranking);
• ocenili każdy z przedmiotów szkolnych według przydatności, np. na skali od 1 do 10 (opcja Scales). 

Jeśli chcesz wiedzieć, w jaki sposób tworzyć atrakcyjne, interaktywne ćwiczenia w Mentimeter, nasze darmowe wideo-szkolenie znajdziesz tutaj.

Ćwiczenie drugie: Wiedza przedmiotowa a rynek pracy

W kolejnym ćwiczeniu uczniowie (indywidualnie lub w parach) zastanowią się, które przedmioty szkolne najbardziej się przydają w konkretnych zawodach. 

Proponujemy przeprowadzić to ćwiczenie w narzędziu Padlet. Przygotowaliśmy szablon, który możesz skopiować na swoje konto, zmienić ustawienia prywatności i udostępnić uczniom.

Krok 1: Przygotuj edytowalny padlet

Aby utworzyć padlet dla Twoich uczniów, wejdź w przygotowany przez nas szablon, a następnie zaloguj się na swoje konto (jeśli nie jesteś automatycznie zalogowana/zalogowany). Jeśli nie masz jeszcze konta, załóż je na stronie (zajmuje to kilka minut). Po zalogowaniu sklonuj nasz szablon (przycisk „Sklonuj” w prawym górnym rogu) i zaznacz opcję „Kopiuj projekt” i „Kopiuj wpisy”. W bezpłatnej wersji padletu możesz utworzyć 3 aktywne tablice. Pamiętaj, aby w sekcji Udostępnianie zmienić Twój padlet na „Publiczny” lub „Ukryty” oraz umożliwić uczniom pisanie po tablicy (Udostępnij -> Zmień ustawienia prywatności -> Uprawnienia odwiedzających: Może pisać). Koniecznie przetestuj tablicę przed zajęciami, np. korzystając z okna prywatnego / incognito w Twojej przeglądarce, aby mieć pewność, że na lekcji wszystko zadziała prawidłowo.

Obejrzyj nasz mini-przewodnik o tym, jak sklonować i udostępnić padlet uczniom do edycji:

Krok 2: Wylosuj, dopasuj i uzasadnij

Każdy uczeń (lub para uczniów) losuje 5-10 ścieżek kariery, używając kostki do losowania na stronie Mapy Karier. Po każdorazowym wylosowaniu zawodu zadaniem ucznia/uczniów w padlecie jest przypisanie wylosowanego zawodu do maksymalnie 3 przedmiotów szkolnych, które są – według niej/niego – szczególnie ważne w danym zawodzie, oraz napisanie krótkiego uzasadnienia własnymi słowami. Poproś uczniów, aby kierowali się intuicją oraz pełnym opisem zawodu, ale starali się, w miarę możliwości, nie zaglądać do zakładki „Przedmioty szkolne” w Mapie Karier.

Wasza tablica po kilku minutach zapełni się odpowiedziami uczniów:

Krok 3: Czas na refleksję

Gdy uczniowie zakończą pracę, poświęćcie kilka minut na globalne spojrzenie na zapełnioną tablicę i analizę wpisów. 

Następnie wymieńcie się refleksjami:

• Czy przyporządkowywanie zawodów do przedmiotów szkolnych okazało się łatwe czy trudne?
• Czy zgadzacie się z uzasadnieniami wpisanymi przez inne osoby? Czy coś byście zmienili lub dodali?
• Czy dzięki ćwiczeniu poznaliście nowe ścieżki kariery? Jeśli tak, jakie? Czy któreś z nich szczególnie Was zainteresowały?

Jeśli chcesz, poproś uczniów, aby sprawdzili w zakładce „Przedmioty szkolne” w profilach opracowywanych wcześniej zawodów, czy uzasadnienia, które samodzielnie wpisali, da się uszczegółowić. Jeśli tak – zróbcie to, aby wasza tablica była jeszcze bogatsza w informacje.

Krok 4: Ważne, ważniejsze, najważniejsze

Następnie wspólnie uporządkujcie zawody w każdej kolumnie zaczynając od tych, w których dany przedmiot najbardziej się przydaje, a kończąc na tych, w których przydaje się najmniej (np. tłumacz symultaniczny musi znać język angielski lepiej niż astrofizyk, a astrofizyk zazwyczaj lepiej niż hydraulik). 

Pamiętaj, że w tym ćwiczeniu nie ma jednej dobrej odpowiedzi. Chodzi o zachęcenie uczniów do refleksji.

Krok 5: Podstawowa wiedza - dlaczego jest istotna?

W ostatnim kroku zastanówcie się nad ogólnymi powodami, dla których warto mieć podstawową wiedzę z poszczególnych przedmiotów szkolnych. Spróbujcie sami sformułować taki uniwersalny powód dla każdego przedmiotu. Zapiszcie go jako pierwszy wpis każdej kolumny. 

Przykłady:

• język polski: “umiejętność przejrzystego wysławiania się jest ważna w każdej branży, ponieważ pomaga zdobyć zaufanie klientów”
• matematyka: “rozwija logiczne myślenie, jest gimnastyką dla umysłu i punktem wyjścia dla wielu dziedzin nauki”.

Podsumowanie zajęć

Porozmawiaj z uczniami:

• Czy dzisiejsze zajęcia wpłynęły na Waszą chęć do nauki poszczególnych przedmiotów? Jeśli tak, w jaki sposób? Jak zamierzacie wykorzystać tę wiedzę?
• Gdybyście mieli zachęcić młodsze rodzeństwo lub kolegów do nauki poszczególnych przedmiotów, jakich argumentów byście użyli?
• Jak sądzicie, które przedmioty szkolne będą zyskiwały na znaczeniu w porównaniu do innych i będą potrzebne na rynku pracy w przyszłości?

Jeżeli powyższy pomysł na lekcję Ci się spodobał, polecamy Ci scenariusz zajęć „Czy to, czego uczę się w szkole, przyda mi się w przyszłości?” (dla klas VII i VIII), który znajdziesz w darmowej publikacji ”Szkoła, praca, przyszłość” na str. 15. 

I co dalej? BONUS: Interaktywne quizy na lekcje przedmiotowe

Powyższa lekcja to świetny wstęp do pogłębienia dyskusji o przepięciach między rynkiem pracy a szkołą na lekcjach przedmiotowych. 

Zachęć nauczycieli w Twojej szkole do skorzystania z quizów i inspiracji zawodoznawczych od Mapy Karier. Wystarczy, że przekażesz link do pomysłu na lekcję „Quizy zawodoznawcze na każdą lekcję przedmiotową”.

Dzięki kilkunastu interaktywnym quizom (po jednym dla każdego przedmiotu) uczniowie przekonają się na bardzo konkretnych przykładach, do czego w przyszłym życiu zawodowym może im się przydać specjalistyczna wiedza.

Quizy będą świetnym dopełnieniem i kontynuacją scenariusza zajęć, który zaproponowaliśmy w tym wpisie. 

Przykładowy quiz wygląda tak:

Jeśli przeprowadziłaś/eś zajęcia na podstawie tego pomysłu na lekcję, będziemy wdzięczni za wypełnienie anonimowego formularza feedbacku. Dzięki Twojej opinii będziemy mogli ulepszać nasze obecne i kolejne scenariusze zajęć. Dziękujemy!

Jeśli chcesz się z nami skontaktować, napisz do nas na adres kontakt@mapakarier.org.

Inne pomysły na lekcje, które mogą Ci się spodobać:

• Kompetencje miękkie okiem pracodawców 
• Warto mieć wartości, czyli co jest dla mnie ważne w pracy? 
• Zamień mocne strony w szanse rozwoju