Wychowanie dla przyszłości, czyli dlaczego i w jaki sposób wychowawcy klas IV-VIII powinni realizować doradztwo zawodowe?

Autor: Klaudia Stano, Marta Wrzosek; Ostatnia aktualizacja: 05.11.2024

Czy wiesz, że zgodnie z prawem oświatowym każdy nauczyciel i wychowawca ma obowiązek realizować treści programowe z doradztwa zawodowego? Z pomocą w realizacji tych zapisów przychodzi Mapa Karier oraz zasoby FitEdukacji. Sprawdź, jak możesz w ciekawy i inspirujący sposób zadbać o kształtowanie w swoich uczniach umiejętności autorefleksji, pracy nad sobą i planowania własnego rozwoju oraz przygotować ich do procesu doradztwa zawodowego.

Artykuł stanowi podsumowanie webinaru „Wychowanie dla przyszłości. Webinar dla wychowawców klas IV-VIII”, który odbył się w 2021 roku . Jego pełne nagranie możesz obejrzeć na kanale YouTube Mapy Karier. W poniższym tekście znajdziesz opisane poruszane podczas webinaru treści oraz wszystkie linki i polecane przez nas materiały.

Geneza idei „wychowania dla przyszłości”

Polska pedagogika od dawna dostrzegała konieczność tego, by wychowanie dzieci i młodzieży nadążało za cywilizacyjnym postępem.

Pierwsze postulaty w tym zakresie zaczęto formułować tuż po zakończeniu II wojny światowej, choć ówczesna rzeczywistość w Polsce była bardzo trudna, również ze względów politycznych. Już wtedy polscy uczeni podkreślali jednak. jak ważne jest to, by w wychowaniu brać pod uwagę wyzwania, które stawia przed nami współczesny świat i globalizacja. Stawiano wówczas tezę, że edukacja i wychowanie powinny sprzyjać budowaniu cywilizacji humanistycznej, co współcześnie jest może istotniejsze niż kiedykolwiek – jako odpowiedź na postępującą w XXI w. technologizację życia.

W Mapie Karier chcemy korzystać z dobrodziejstw technologicznego postępu, oferując otwarte, cyfrowe narzędzia edukacyjne, by umożliwić wszystkim uczniom równe szanse na starcie w przyszłość.

Dostrzegamy i doceniamy jak ważna jest postawa nauczycieli pedagogów – humanistów, którzy, prowadząc swoich wychowanków przez świadomy rozwój, wychowują ich dla przyszłości.

Dlaczego każdy wychowawca w szkole podstawowej powinien wprowadzać elementy doradztwa zawodowego podczas swoich lekcji?

1. Jest to obowiązek wynikający z prawa oświatowego i rozporządzenia MEN

Działania z zakresu doradztwa zawodowego w polskim systemie oświaty odbywają się systemowo i są zapisane jako obowiązkowe do realizacji w prawie oświatowym.

W każdej szkole takie działania powinny być opisane w Wewnątrzszkolnym Systemie Doradztwa Zawodowego, do którego w każdym roku szkolnym opracowuje się Program Realizacji Doradztwa Zawodowego. Za organizację tych działań odpowiada szkolny koordynator doradztwa zawodowego – szkoły mają obowiązek wyznaczyć osobę, która pełni tę funkcję. Oznacza to, że wychowawcy nie są osamotnieni w realizacji elementów doradztwa zawodowego, powinni być bowiem częścią pewnego systemu – zgodnie z Ustawą z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe szkoły prowadzą zaplanowane i systematyczne działania w zakresie doradztwa zawodowego.

Zgodnie z prawem oświatowym doradztwo zawodowe w klasach IV-VI ma mieć charakter orientacji zawodowej, zatem ma na celu zapoznanie uczniów z wybranymi zawodami, kształtowanie pozytywnych postaw wobec pracy i edukacji oraz pobudzanie, rozpoznawanie i rozwijanie ich zainteresowań i uzdolnień. W klasach VII-VIII natomiast działania te powinny mieć już charakter właściwego doradztwa zawodowego, czyli (parafrazując zapisy z art. 1. ustawy Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r.) przygotowywać uczniów do wyboru zawodu i kierunku kształcenia.

Więcej o tym, w jaki sposób realizować zajęcia z zakresu orientacji zawodowej dla najmłodszych uczniów napisaliśmy w artykule „Orientacja zawodowa w klasach I-III. Podstawy prawne, teorie rozwojowe i pomysły na zajęcia”, podsumowującym webinar „Świat zawodów w klasach I-III. Pomysły na zajęcia dla najmłodszych uczniów”, który możesz obejrzeć obejrzeć na kanale YouTube Mapy Karier.

Bardziej konkretne zapisy dotyczące zasad realizacji doradztwa znajdują się w rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego.

W klasach I-VI doradztwo zawodowe (w postaci orientacji zawodowej) powinno być realizowane na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, natomiast w klasach VII i VIII szkół podstawowych doradztwo realizowane jest na dwa sposoby: 1) na obowiązkowych zajęciach edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego; 2) na zajęciach z zakresu doradztwa zawodowego.

To ważne, bo mimo iż od VII klasy uczniowie zaczynają mieć w planie obowiązkowy przedmiot, czyli lekcje prowadzone przez nauczyciela doradztwa zawodowego, to nie zwalnia pozostałych nauczycieli, w tym oczywiście wychowawców, z realizacji treści programowych, określonych w rozporządzeniu w sprawie doradztwa zawodowego. Szczegółowe treści programowe do realizacji znajdziesz w załącznikach do rozporządzenia MEN w sprawie doradztwa zawodowego. Dla klas IV-VI oraz VII-VIII opracowane są różne treści programowe, które pogrupowano w 4 obszary:

(1) Poznawanie własnych zasobów;
(2) Świat zawodów i rynek pracy;
(3) Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie;
(4) Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych.

Do każdego obszaru dodano szczegółowe zamierzenia, które pozwalają bardzo dobrze zaplanować realizację treści podczas zajęć lekcyjnych i zweryfikować to, czy prowadzone przez Ciebie działania są skuteczne.

Na przykład dla klas IV-VI obszar 1. Poznawanie własnych zasobów ma dopisane zamierzenie „1.2. Uczeń wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia”. To znaczy, że już w tych klasach trzeba koniecznie zadbać o to, by dzieci dokonały pierwszej autoanalizy i refleksji na temat samych siebie. W klasach VII-VIII bowiem uczniowie powinni już uczyć się (obszar 1. Poznawanie własnych zasobów, zamierzenie 1.2.) „rozpoznawać własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe)” – a żeby robić to dobrze, we wcześniejszych latach powinni już być przygotowywani do świadomej refleksji na temat swojej osobowości.

Pamiętaj, że działania z dziedziny orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego są elementem Wewnątrzszkolnego Systemu Doradztwa Zawodowego. To znaczy, że treści te nie muszą być realizowane przez Ciebie osobiście – możesz zaplanować warsztaty na ten temat i poprosić o ich realizację np. szkolnego pedagoga lub doradcę zawodowego.

2. Działania z zakresu orientacji i doradztwa zawodowego zwiększają motywację do nauki poszerzają horyzonty

W Mapie Karier lubimy opierać się na danych. Jest dla nas ważne, by prezentowane przez nas treści miały swoje poparcie w teoriach i badaniach naukowych. Często korzystamy z raportów i źródeł sprawdzonych, policzalnych danych.

Takie podejście może sprawdzić się również w pracy z uczniami. Staraj się nie prezentować im swoich przekonań i opinii jako obiektywnych praw i zasad. To tak jak na przedmiotach szkolnych – przekazywaną uczniom wiedzę opieramy na podstawach naukowych.

Gdzie szukać danych, badań i raportów dotyczących rynku pracy? Na blogu Mapy Karier znajdziesz artykuł będący prawdziwym kompendium wiedzy: Rynek pracy i edukacji w 2021 roku.

Dzieci i nastolatkowie wybierają zawód spośród tych, które znają

Proces myślenia o własnej przyszłości zawodowej rozpoczyna się dużo wcześniej niż pierwsze obowiązkowe lekcje doradztwa zawodowego. Już w wieku przedszkolnym dzieci zaczynają zdawać sobie sprawę z tego, że w przyszłości, tak jak ich opiekunowie, również będą pracować.

Dlatego tak ważne jest, by od najwcześniejszych lat edukacji podejmować z uczniami tematy związane z ich rozwojem osobistym, a potem zawodowym – i jest to rola nauczycieli, a więc i wychowawców, którzy w tych latach mają na dzieci ogromny wpływ wychowawczy, tuż po rodzicach.

Największe, ogólnoświatowe badanie aspiracji zawodowych najmłodszych uczniów Drawing the Future z 2018 roku pokazuje, że większość dzieci w wieku 7-11 lat w swoich marzeniach widzi siebie jako przedstawiciela kilku najpopularniejszych profesji. Wyniki eksperymentu pokazały, że ponad 20% dzieci chciałoby zostać sportowcami, a 11% nauczycielami. Aż 5% badanych dzieci widzi się w pracy związanej z mediami społecznościowymi i grami.

Okazuje się, że w miarę dorastania myślenie o swoim przyszłym zawodzie wcale tak bardzo się nie zmienia. Globalne badanie OECD z 2020 r. „Praca marzeń? Aspiracje zawodowe nastolatków i przyszłość rynku pracy” wykazało, że ponad połowa 15-latków spodziewa się, że w wieku 30 lat będzie pracować w jednym z 10 najbardziej popularnych zawodów. Aspiracje zawodowe nastolatków są nieco bardziej dopasowane do rynku pracy niż wskazania młodszych uczniów, jednak wciąż niewiele mają wspólnego z rynkowymi realiami.

Jednocześnie wyniki badania Bilans Kapitału Ludzkiego, przeprowadzonego w 2019 r., pokazują, że aż 30% Polaków wybrałoby inny zawód, gdyby mogli jeszcze raz pokierować swoją ścieżką kariery, co oznacza, że nie czują się usatysfakcjonowani swoją obecną pracą.

Wyniki wszystkich wymienionych badań pokazują, jak ogromną wartość dla poszerzania perspektywy w myśleniu o możliwościach rozwoju zawodowego ma dobrze prowadzona orientacja zawodowa i doradztwo zawodowe.Działania te zwiększają wiedzę o rynku pracy i dostępnych ścieżkach kariery, w wyniku czego mogą sprawić, że nasi podopieczni dokonają dla siebie lepszych wyborów zawodowych i będą dzięki temu szczęśliwymi ludźmi.

Na naszym blogu znajdziesz szczegółowe opracowanie wyników anglojęzycznego raportu „Praca marzeń? Aspiracje zawodowe nastolatków i przyszłość rynku pracy”. Zapraszamy do lektury!

Z kolei szczegółowe wyniki badania Drawing The Future (dotyczące dzieci w wieku 7-11 lat) przeczytasz w języku angielskim tutaj.

3. Wychowawca jako znaczący dla swoich uczniów autorytet może trwale zainspirować do świadomego rozwoju osobistego i zawodowego

Wiemy, ile obowiązków na co dzień mają nauczyciele i wychowawcy klas. Zaplanowanie i zrealizowanie rozbudowanych działań wychowawczych wymaga czasu, a tego często brakuje. Pracownicy oświaty często czują się przepracowani i przeciążeni liczbą nakładanych na nich zadań. To jednak nadal nie zdejmuje z Ciebie odpowiedzialności za rozwój Twoich uczniów! Nauczycieli i wychowawców często pamięta się do końca życia. Dobry mentor potrafi wywołać trwałą zmianę, ukształtować młodego człowieka.

Szkolni doradcy zawodowi i nauczyciele doradztwa (szczególnie jeśli przychodzą z zewnątrz szkoły, tylko do poprowadzenia lekcji z doradztwa zawodowego) nie mogą uczniów poznać tak dobrze, jak towarzyszący im na co dzień, często przez wiele lat, wychowawcy. Są specjalistami, ale mają za mało czasu, by mieć na dzieci znaczący wpływ. Rekomendujemy więc ścisłą współpracę między wychowawcami a doradcami.Już od pierwszych lat szkoły podstawowej trzeba zadbać o to, by nasi podopieczni świadomie myśleli o swoim rozwoju.

Wielu nauczycieli, doradców i wychowawców, których spotykamy na naszych webinarach i warsztatach, czuje odpowiedzialność za wychowanie i kształtowanie postaw swoich uczniów i podziela nasze stanowisko, iż rolą wychowawcy i nauczyciela jest nie tylko edukacja.

Jako wychowawca możesz zatem pełnić wiele różnych ról i funkcji, nie ograniczając się jedynie do przekazywania uczniom wiedzy ze swojego przedmiotu czy sprawdzania ich frekwencji i reagowania na problemy tylko wtedy, gdy jest to konieczne. Możesz znacznie więcej! Jako wychowawca możesz być:

- trenerem kompetencji – szczególnie kompetencji miękkich i społecznych;

- pedagogiem humanistycznym, który świadomie przygotowuje uczniów do formowania swojej osobowości;

- mentorem rozwoju, wzmacniającym poczucie sprawczości swoich wychowanków poprzez pomaganie im w odnajdywaniu mocnych stron;

- ekspertem ds. edukacji, który – czerpiąc ze swojej wiedzy i doświadczenia – zachęca i przygotowuje uczniów do procesu lifelong learning;

- doradcą zawodowym, który pokaże swoim uczniom, gdzie szukać inspiracji dla swojej przyszłej kariery zawodowej.

Pomożemy Ci odnaleźć się we wszystkich tych rolach. Zobacz w dalszej części artykułu, jakie narzędzia i materiały przygotowaliśmy dla Ciebie my i Przyjaciele Mapy Karier!

Wychowawca jako trener kompetencji – inspiracje na zajęcia od Mapy Karier

Wiemy już, dlaczego jako wychowawca i nauczyciel mamy obowiązek podejmować działania z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego. Jak to jednak robić w praktyce podczas lekcji, aby było efektywnie i ciekawie?

Z pomocą przychodzi Mapa Karier! W naszym dziale Pomysły na lekcje mamy dla Ciebie wciąż powiększającą się bazę materiałów i konspektów do realizacji podczas zajęć z uczniami.

Dlaczego warto skorzystać z naszych Pomysłów na lekcje?

są one całkowicie bezpłatne;
cele zajęć są zgodne z treściami programowymi z Rozporządzenia MEN o doradztwie zawodowym z dn. 12 lutego 2019 r.;
na stronie znajdziesz szczegółowy konspekt zajęć, również do pobrania w wygodnym formacie PDF;
scenariusze zajęć są wzbogacone o dodatkowe materiały (np. do wydrukowania i wycięcia) i wskazują, jaki sprzętjest potrzebny do przeprowadzenia lekcji;
proponujemy 2 wersje naszych ćwiczeń i aktywności – do przeprowadzenia zarówno stacjonarnie, w sali lekcyjnej, jak i w trybie nauki zdalnej – online.

Jednym z naszych ulubionych tematów są kompetencje miękkie. Dostrzegamy ich ogromną wartość na rynku pracy i wiemy, jak ważne jest ich rozwijanie. Szkoła to miejsce, w którym tworzą się relacje rówieśnicze, i powinna być naturalną przestrzenią do nauki kompetencji społecznych i zdolności interpersonalnych. Jednak w rzeczywistości czasem okazuje się, że realizacja edukacyjnej podstawy programowej staje się priorytetem ważniejszym niż pozostałe cele systemu oświaty, takie jak np. wychowanie.

W naszych materiałach znajdują się pomysły na trenowanie kompetencji miękkich zarówno w postaci pełnych scenariuszy lekcji, jak i pełen inspiracji na krótsze i dłuższe ćwiczenia, aktywności i zadania zespołowe. Zapoznaj się z naszymi propozycjami!

Aby przejść bezpośrednio do danego wpisu, kliknij w zdjęcie wybranego Pomysłu na lekcję.

Jeśli chcesz wyjaśnić uczniom, czym są kompetencje miękkie i czym różnią się od kompetencji twardych, lub chcesz pokazać im, jak kompetencje te powiązane są z wymaganiami rynku pracy – skorzystaj z poniższych Pomysłów na lekcję! Znajdziesz tam gotowe do wydruku karty z nazwami i opisami kompetencji miękkich, które będziesz mógł wykorzystywać wielokrotnie i w różnorodny sposób podczas swoich lekcji. W artykule opisane są również atrakcyjne ćwiczenia dostosowane do potrzeb nauki zdalnej.

Jeszcze więcej pomysłów zawiera nasz Padlet „Praktyczne sposoby na ćwiczenie kompetencji miękkich w szkole”. Znajdziesz w nim 63 ćwiczenia pozwalające rozwijać aż 32 kompetencje miękkie, w tym te najczęściej wymagane przez pracodawców na rynku pracy, jak np. kreatywność, umiejętność pracy w grupie czy odporność na stres. Rozbudowany opis naszej propozycji oraz listę 13 ćwiczeń z Padletu, które można zrealizować online znajdziesz w poniższym wpisie:

Mamy nadzieję, że opisane przez nas ćwiczenia wykorzystasz podczas godzin wychowawczych, a może nawet lekcji przedmiotowych? Takie zajęcia pozwolą Ci lepiej poznać Twoich uczniów, zintegrować zespół klasowy, a także będą prawdziwym wstępem do doradztwa zawodowego!

Chcesz urozmaicić lekcję? Co powiesz na karcianą rozgrywkę z zawodoznawczą grą net.WORK? Sprawdź, jak kupić dla Twojej szkoły! Odwiedź nasz sklep.

Wychowawca jako pedagog humanistyczny – inspiracje na zajęcia od FitEdukacji

Sweet Spot

Poznaj proste narzędzie do wykorzystania z uczniami, które pomaga odkryć tzw. stan flow. Flow oznacza oddanie się jakiemuś zajęciu tak bardzo, że zapominamy o wszystkim innym. Taki stan nie zdarza się często, ale każdy taki stan posiada (lub może go w sobie odkryć).

Ćwiczenie Sweet Spot, które znajdziesz tutaj bazuje na 3 pytaniach. Ważne jest to, aby zadać je we właściwej kolejności. Na początku prosimy uczniów, aby w górnej rubryce zapisali wszystko to, co kochają robić. Jest to miejsce, w którym uczniowie mogą wpisać absolutnie wszystko. W kolejnym kroku uczniowie zawężają swoją listę poprzez identyfikację obszarów, na których się znają i które im wychodzą. Z kolei w ostatnim kroku prosimy uczniów, aby wpisali to, co dodatkowo służy światu (wraz z podaniem uzasadnienia).

Przechodząc przez kolejne kroki ćwiczenia uczniowie urealniają własne marzenia. Zastanawiają się nad obszarami, które nie tylko im się podobają, ale również mają szersze zastosowanie.

24 pytania budujące samoświadomość

Misją FitEdukacji jest budowanie samoświadomości. Często szukamy narzędzi na zewnątrz, zapominając o tym, co już mamy w sobie. To samo dotyczy naszych uczniów. Lista 24 pytań budujących samoświadomość ma pomóc w zastanowieniu się nad własnymi zasobami. Szczere odpowiedzi na te pytania są drogą do zbudowania własnego dobrostanu.

Pytania są ułożone w logicznej kolejności, której warto (choć nie trzeba) się trzymać. Jeżeli chcesz przeprowadzić z uczniami to ćwiczenie, wypróbuj je wcześniej na sobie, abyś wiedział(a), z czym mierzą się uczniowie. Pamiętaj, że warto wyposażać dzieci w narzędzia budowania samoświadomości i samoregulacji, ponieważ z pewnością te umiejętności przydadzą im się na dalszej drodze rozwoju!

Przykładowe pytania z listy:

Jakie cechy charakteru najbardziej cenię u innych?
Kto wywarł na mnie w życiu największy pozytywny wpływ?
Jakie mam uzdolnienia, o których nie wie prawie nikt?
Jakie mam w życiu ważne role do wypełnienia?

Jak lubię działać?

Ćwiczenie „Jak lubię działać?” wprowadza uczniów w odkrywanie własnych talentów neuronalnych. W odróżnieniu od ćwiczenia Sweet Spot ta aktywność nie skupia się na tym, CO lubimy robić, ale w jaki sposób i w jakich warunkach. Pomaga zrozumieć, w jak wielu różnych płaszczyznach warto się poznać, aby w przyszłości dokonać jak najlepszych wyborów edukacyjno-zawodowych.

Jeżeli to ćwiczenie Ci się spodobało, wypróbuj również podobną aktywność od Mapy Karier. W publikacji „Szkoła, praca, przyszłość” w scenariuszu „Zmapuj swoje preferencje” na str. 8 znajdziesz dodatkowy zestaw pytań oraz propozycję, w jaki sposób przeprowadzić to ćwiczenie przy użyciu… sznurka i przestrzeni całej klasy. W tym wariancie ćwiczenia uczniowie nie będą siedzieć w ławkach, a przemieszczać się po sali.

Wychowawca jako mentor rozwoju – inspiracje na zajęcia od Mapy Karier i Centrum Edukacji Obywatelskiej

Wielokrotnie już podkreślaliśmy, jak ważne jest, by wychowawca dbał o budowanie samoświadomości swoich uczniów i zachęcał ich do autorefleksji. Czasem kilka pozytywnych słów od nauczyciela lub wychowawcy potrafi zdziałać cuda – wzmocnić w dziecku pewność siebie i zbudować poczucie sprawczości.

Nie tylko Mapa Karier dostrzega wagę takiego działania. Nasza zaprzyjaźniona organizacja – Centrum Edukacji Obywatelskiej – realizuje ogromny projekt, będący programem wsparcia dla wychowawców klas IV-VIII „Wychowanie to podstawa”.

Celem programu jest spopularyzowanie w szkołach podejścia wzmacniającego zadania wychowawcze szkoły, takie jak kształcenie kompetencji społecznych, obywatelskich i osobistych, a także budowanie relacji i otwartą komunikację.

Najważniejszym założeniem programu jest to, że każdy uczeń i uczennica w szkole jest równie ważny i ważna, ma takie same prawa do nauki, opieki i własnego rozwoju. Dlatego ramą, w którą wpisuje się program „Wychowanie to podstawa”, jest edukacja włączająca, w której szczególną rolę pełni wychowawca, który widzi, wzmacnia i włącza każdego ucznia i uczennicę oraz tworzy przestrzeń do współpracy.

W ramach projektu CEO wydało dwie publikacje z materiałami edukacyjnymi, a do współpracy przy napisaniu tych poradników organizacja zaprosiła jako partnera Mapę Karier. Polecamy obydwa zestawy materiałów: Przewodnik dla nauczycieli i nauczycielek – Jak rozwijać własne umiejętności wychowawcze? oraz Przewodnik dla nauczycieli i nauczycielek – Jak wspierać uczniów i uczennice w rozwijaniu poczucia skuteczności?

W drugiej części Przewodnika znajdziesz rozdział, w którym opisaliśmy pomysły na pracę z uczniami, które pozwolą Ci realizować w praktyce ideę „wychowania dla przyszłości” – dostrzec i rozwijać ich mocne strony już dzisiaj, by pomóc im osiągnąć sukces w przyszłości.

Publikacja CEO - Mocne strony uczniów i uczennic

Ważnym wnioskiem programu „Wychowanie to podstawa” jest to, że wychowanie jest procesem, w którym codzienne, drobne interakcje z uczniami są równie ważne jak godziny wychowawcze (przypominamy o naszym padlecie „Praktyczne sposoby na ćwiczenie kompetencji miękkich w szkole”!).

Wychowawca jako ekspert ds. edukacji – inspiracje na zajęcia od FitEdukacji

Mini e-book „5 technik skutecznego uczenia się”

W e-booku, którym możesz podzielić się z uczniami, znajdziesz wskazówki, które pomogą Ci w efektywniejszej nauce:

Przygotuj mózg.
Pokaż „po co” lub zaskocz.
Jak najszybciej wrzuć przetwarzanie głębokie.
Zmieniaj miejsce nauki.
Zbuduj pałac pamięci.

Każda z technik jest szczegółowo opisana w e-booku, który znajdziesz tutaj.

Pamiętaj, że umiejętność uczenia się jest jedną z najcenniejszych rzeczy, które możesz wypracować ze swoimi uczniami w szkole, ponieważ będą z niej czerpać przez całe życie. Warto już w szkole poznać sposoby na efektywną naukę, dopasowaną do naszych potrzeb.

Model analizy pola siły Kurta Levina

Czasami jest tak, że stawiamy sobie cel (np. nauka skutecznego uczenia się), jednak nie zdajemy sobie sprawy z istnienia dwóch przeciwstawnych sił: pobudzających i ograniczających. Pierwsze z nich działają na naszą korzyść (np. motywacja wewnętrzna, pozytywna informacja zwrotna). Niestety równie często mogą pojawiać się czynniki, które nas blokują (własne przekonania, komentarze innych osób, przeszkody zewnętrzne).

Warto w kontekście własnego, wymarzonego celu przeanalizować siły, które nas popychają do działania, i te, które nas spowalniają. Wypisanie tych czynników jeszcze przed przystąpieniem do pracy może znacząco podnieść szanse na sukces. Pomóc Ci w tym może Model analizy pola siły Kurta Levina.

Inne scenariusze lekcji od FitEdukacji, które warto wykorzystać na godzinie wychowawczej (również online)

Na blogu fitedukacja.com.pl znajdziesz darmowe i gotowe do wykorzystania konspekty zajęć, do których wykorzystania Cię zapraszamy:

Wychowawca jako doradca zawodowy – jak korzystać z Mapy Karier?

Wiesz już, że Mapa Karier oferuje mnóstwo pomysłów i inspiracji dla nauczycieli, wychowawców i doradców zawodowych: ciekawe artykuły na blogu, gotowe scenariusze i pomysły na lekcje (również w wersjach dostosowanych do nauki zdalnej) oraz porcję wiedzy i szkoleń w postaci webinarów, które możesz odsłuchać w dogodnym dla Ciebie momencie.

A czy wiesz, jak korzystać z Mapy Karier wraz ze swoimi uczniami? Gdzie można z nią dojść i jak się po niej poruszać?

Ścieżki kariery

Na początek przejrzyj nasze Ścieżki kariery, dzięki którym wraz ze swoimi uczniami możecie odkryć, lepiej poznać i porównać setki zawodów oraz przekonać się, jak wygląda droga od szkoły podstawowej do ich wykonywania.

Mamy opisanych już ponad 600 zawodów, a liczba ta stale się zwiększa!

Opisy zawodów przygotowujemy dla obydwu płci – możesz dostosować na stronie opcję, którą chcesz wyświetlać. Jednym z celów Mapy Karier jest przeciwdziałanie stereotypom płciowym – jest dla nas ważne, by pokazać, że każdy zawód mogą z powodzeniem wykonywać zarówno kobiety, jak i mężczyźni.

Każda Ścieżka kariery ma określoną specyfikę pracy. Klikając na poszczególne kategorie – np. zdrowie– możesz znaleźć inne zawody z tej branży. Z kolei gdy klikniesz na np. biuro – pokażą Ci się inne zawody, dla których naturalnym środowiskiem pracy jest właśnie biuro. W ten sposób można szybko znaleźć zawody, których z wybranych przyczyn poszukujesz.

W kolejnych częściach Ścieżki znajdziesz szczegółowy opis zawodu, codziennych realiów pracy i wykonywanych czynności zawodowych, a także konieczne w tym zawodzie umiejętności i kompetencje miękkie; predyspozycje zdrowotne oraz propozycje miejsc, w których przedstawiciele tego zawodu mogą pracować. Opis ten możesz również odsłuchać na nagraniu lektora.

W części Istotne wymagania i umiejętności znajdziesz różne dziedziny wiedzy oraz zagadnienia i umiejętności, które są ważne w danym zawodzie. Po kliknięciu w nazwę poszczególnej umiejętności przeczytasz o powodach, dla których jej posiadanie jest istotne, oraz dowiesz się, gdzie ją zdobyć.

Nauka szkolna ma pomóc naszym uczniom w zdobyciu w przyszłości satysfakcjonującej pracy, musi być więc połączona z tym, czego będzie wymagać od nich świat i rynek pracy. Dlatego istotne jest dla nas, by pokazać uczniom, jak ważne będą poszczególne przedmioty szkolne w wykonywanym przez nich w przyszłości zawodzie.

Ścieżka edukacyjna, którą można dojść do wymarzonego zawodu, może ułożyć się w bardzo różny sposób. W tej części opisu zawodu staramy się kompleksowo pokazać drogę edukacyjną, która może do niego prowadzić – od szkoły podstawowej po studia uniwersyteckie; od przydatnych kursów po wymagane egzaminy i certyfikaty. Pokazujemy różne alternatywy i możliwości kształcenia w wielu typach szkół.

Jak już wiesz – statystyki i dane są dla nas bardzo ważne, bowiem chcemy, by prezentowane przez nas treści były wiarygodne i miarodajne. Na naszej stronie wykorzystujemy informacje statystyczne pochodzące m. in. z Głównego Urzędu Statystycznego. Mapa Karier pozwala więc na poznanie zawodu zarówno od strony edukacyjnej, jak i od strony rynku pracy.

Opracowane przez nas opisy zawodów możesz w łatwy sposób wydrukować bezpośrednio ze strony. Zachęcamy do prezentowania uczniom ciekawych zawodów związanych z różnymi przedmiotami szkolnymi. Możecie np. na kolejnych godzinach wychowawczych rozmawiać do czego będzie potrzebna wiedza z matematyki, do czego z historii itd. Refleksja o tym, w jaki sposób realizowane na lekcji tematy mogą przydać się Twoim uczniom w przyszłości będzie niezłą motywacją do nauki!Godziny wychowawcze są bardzo dobrą okazją do takich rozmów, tym bardziej, że jako wychowawca znasz swoją klasę najlepiej, wiesz, czym interesują się Twoi uczniowie i co może ich zaciekawić.

Zaangażowany wychowawca jest dla uczniów znaczącym w ich życiu dorosłym autorytetem. Masz na swoich wychowanków większy wpływ niż doradca, który widzi ich rzadko i może nie zdążyć zbudować z nimi relacji wychowawczej. Twoje słowa – jako wychowawcy – uczniowie zapamiętają pewnie na długie lata.

Jeśli zaciekawiły Cię ścieżki kariery oznaczone jako zawody przyszłości, możesz dowiedzieć się o nich więcej tutaj: Przyszłość rynku pracy: zawód czy kompetencje?, a następnie zrealizować Pomysł na lekcję: Odkryj zawody przyszłości (+ wersja online).

Filtr preferencji

Wspominaliśmy już, że przyświecającą nam ideą jest poszerzanie horyzontów dzieci i młodzieży, zatem bardzo dbamy o przestrzeganie zasady nieograniczania młodym ludziom wyboru. Chcemy, by wiedzieli, jak wiele mają dostępnych opcji i możliwości rozwoju. Takie podejście jest ważnym elementem profilaktyki społecznej, za realizację której w szkole odpowiadają głównie wychowawcy, prowadząc (zgodnie z zapisami Prawa oświatowego) wychowanie rozumiane jako wspieranie dziecka w rozwoju ku pełnej dojrzałości w sferze fizycznej, emocjonalnej, intelektualnej, duchowej i społecznej, wzmacniane i uzupełniane przez działania z zakresu profilaktyki problemów dzieci i młodzieży.

Cały czas pracujemy nad tym, by Mapa Karier była jak najbardziej przydatnym narzędziem i by jej nowe funkcjonalności odpowiadały na potrzeby uczniów oraz wychowawców, nauczycieli i doradców zawodowych. I tak też staraliśmy się zaprojektowaliśmy nasze najnowsze, zupełnie innowacyjne narzędzie: Filtr preferencji.

Dzięki tej nowej funkcjonalności na Mapie Karier można:

przejrzeć katalog dostępnych zawodów wyselekcjonowany pod kątem osobistych preferencji;
na funkcjonalnym liczniku zobaczyć, w jaki sposób decyzje o odrzuceniu wybranej czynności wpływają na liczbę dostępnych zawodów;
przekonać się, że nasz indywidualny, niepowtarzalny zestaw preferencji i potrzeb w rozwoju zawodowym może wpłynąć na wybór ścieżki edukacyjno-zawodowej.

Zapraszamy Cię wraz z uczniami do testowania naszego Filtra preferencji!

Podsumowując, chcemy podkreślić, że wszystkie działania wychowawcze, które wspierają dzieci w rozwoju, w procesie rozpoznawania zainteresowań i predyspozycji oraz podejmowania świadomych decyzji edukacyjnych i zawodowych, są ogromną wartością, działaniem dla dobra naszych uczniów i realizacją idei „wychowania dla przyszłości”. Jako doradca zawodowy, nauczyciel danego przedmiotu, a przede wszystkim jako wychowawca, możesz wspomóc Twoich uczniów w ich rozwoju i przygotować ich na wejście na rynek pracy w przyszłości.

Dlatego oprócz wykorzystywania Mapy Karier zachęcamy Cię do podejmowania innych działań z zakresu orientacji zawodowej i doradztwa zawodowego. Masz swoje sposoby na wprowadzanie elementów doradztwa zawodowego podczas godziny wychowawczej? Podziel się z nami pomysłem! Czekamy na Twoją wiadomość pod adresem: kontakt@mapakarier.org.

To już wszystko! Jeśli spodobał Ci się ten artykuł, przekaż link do wpisu lub do nagrania webinaru innym nauczycielom. Nagranie webinaru znajdziesz poniżej:

Jeżeli podoba Ci się Mapa Karier, umieść link do naszej platformy na stronie internetowej szkoły i podaj dalej informację o naszych bezpłatnych zasobach. Będziemy bardzo wdzięczni!