Zielone zawody, czyli… jak rozwijać karierę oraz ratować planetę!

Autor: Marta Wrzosek; Ostatnia aktualizacja: 18.12.2024

Które zawody określamy jako „zielone”? Co mają wspólnego z ekologią? Czy da się jednocześnie rozwijać swoją karierę i działać na rzecz środowiska naturalnego na naszej planecie? Przeczytaj artykuł i dowiedz się, czym są zielone ścieżki kariery!

Dlaczego musimy dbać o Ziemię?

Człowiek jest częścią Życia (w rozumieniu biologicznym) istniejącego na planecie Ziemia. Z punktu widzenia nauki, człowiek jako ssak naczelny, należy do królestwa zwierząt. 300 tys. lat temu, w wyniku ewolucji wykształcił się gatunek człowieka rozumnego, którego jesteśmy przedstawicielami.

Liczebność naszego gatunku szacuje się na 8,2 miliarda osobników i stale się ona zwiększa (zobacz licznik światowej populacji ludności: World Population Clock (LIVE, 2024) - Worldometer).

Źródło: Worldometer [stan na 2024-12-10]

Występowanie człowieka rozumnego jest szersze niż każdego innego ssaka. Zamieszkujemy wszystkie kontynenty (choć na Antarktydzie człowiek jeszcze nie osiedlił się na stałe), a ponadto przedstawiciele naszego gatunku potrafią zbudować pojazdy, dzięki którym odbywają podróże poza naszą planetę. 

W wyniku dynamicznego przyrostu oraz nieporównywalnego do innych gatunków poziom rozwoju cywilizacyjnego i technologicznego, działalność człowieka znacząco wpływa na ekosystem oraz system geologiczny Ziemi.

Kryzys klimatyczny

Uznanie kryzysu klimatycznego staje się coraz bardziej powszechne. Nauka nie ma żadnych wątpliwości i wskazuje, że na Ziemi postępuje:

• utrata bogactwa biologicznego (bioróżnorodności),
• niszczenie ekosystemów lądowych i morskich,
• wzrost średniej globalnej temperatury.

Zmiany te postępują w złowieszczo dynamicznym tempie. Dlatego przywódcy państw należących do Organizacji Narodów Zjednoczonych, podpisali Zobowiązanie przywódców na rzecz środowiska naturalnego, w którym zawarto  m.in.:

„Środowisko naturalne jest fundamentem zdrowia i dobrobytu ludzkości. (…) Mimo ambitnych globalnych porozumień i celów w zakresie ochrony, zrównoważonego wykorzystania i odnowy różnorodności biologicznej, a także mimo wielu przykładów skutecznych działań na poziomie lokalnym, świat w dalszym ciągu zmierza w złym kierunku. Konieczne jest dokonanie głębokich zmian: po prostu nie możemy pozwolić sobie na to, żeby nadal postępować tak jak w przeszłości.”

Jak połączyć karierę zawodową z odpowiedzialnością za naturę?

Rozpoczęła się zielona transformacja

Działania na rzecz ratowania Ziemi podejmują instytucje i organizacje międzynarodowe, rządy państw, a także przedsiębiorcy, pracodawcy i młodzi aktywiści.

Zielona transformacja nie ma jednej oficjalnej definicji. Najczęściej tym pojęciem określa się wszystkie działania, które mają na celu ochronę środowiska naturalnego, w tym:

• ograniczenie emisji gazów cieplarnianych, 
• zmniejszenie zużycia surowców naturalnych,
• dążenie do ograniczania śladu węglowego,
• promocja odnawialnych źródeł energii,
• rozwój ekologicznych technologii,
• gospodarka obiegu zamkniętego.

Zielona transformacja zmienia gospodarkę i przemysł, więc wywiera też ogromny wpływ na rynek pracy, co spowoduje wzrost znaczenia niektórych branż i zawodów, ale także zmieni sposób wykonywania wielu prac. 

Znaczące organizacje oraz instytucje, które prowadzą badania i wydają raporty dotyczące rynku pracy (Światowe Forum Ekonomiczne, Międzynarodowa Organizacja Pracy, a w Polsce np. Konfederacja Lewiatan) potwierdzają, że w wyniku zielonej transformacji powstaną miliony nowych miejsc pracy! 

Warto uważnie się temu przyglądać i rozważyć rozwój kompetencji, które umożliwią pracę w nowych branżach takich jak: odnawialne źródła energii, energetyka jądrowa, elektromobilność. Poważnym zmianom, w wyniku których powstaną nowe stanowiska pracy, ulegną takie branże jak: transport, spedycja, logistyka, budownictwo, czy rolnictwo.

Zielone zawody

Nie ma jednej definicji „zielonych zawodów” czy „zielonych miejsc pracy”. Najczęściej mówi się, że jest to każdy rodzaj pracy, który pomaga chronić środowisko lub je odbudowywać. To takie zawody, które starają się ograniczać zmiany poprzez oszczędzanie energii i surowców, promowanie energii odnawialnej, ograniczanie zanieczyszczeń i odpadów, a także ochronę różnorodności biologicznej i ekosystemów.

A jakie są przykłady „zielonych zawodów”?

Najczęściej przymiotnikiem „zielone” określa się zawody związane z ochroną zasobów naturalnych. Takie właśnie zawody znajdziesz, segregując ścieżki kariery w Mapie Karier według branży i wybierając „ochrona środowiska”. Branżę tę opisujemy jako zajmującą się zapobieganiem niszczeniu przyrody przez działalność człowieka.

W Mapie Karier znajdziesz również ciekawe inspiracje dotyczące zawodów przyszłości związanych z zieloną transformacją:

• projektant(ka) magazynów energii,
• projektant(ka) zintegrowanych systemów dachowych,
• kontroler(ka) jakości powietrza,
• specjalista(ka) recyklingu materiałów złożonych,
• projektant(ka) zero waste,
• rekultywator(ka) gleb,
• zadziczacz(ka).

Inne źródło – Konfederacja Lewiatan, czyli polska organizacja biznesowa podaje, że poszukiwani na rynku pracy będą m.in. specjaliści:

• inżynierowie/inżynierki napędów wodorowych, 
• audytorzy/audytorki energetyczni, 
• technicy/techniczki systemów energii odnawialnej, 
• monterzy/monterki morskich farm wiatrowych, 
• specjaliści/specjalistki ds. zielonej certyfikacji
• menedżerowie/menedżerki ESG.

Zmiany, które cały czas dzieją się wokół nas przyniosą z pewnością jeszcze wiele innych stanowisk i zawodów.

Jak zazielenić swoją karierę?

Może być tak, że dobro naszej planety i troska o przyrodę to dla Ciebie ważne wartości, ale czujesz, że zawody i branże tradycyjnie rozumiane jako zielone nie są karierą, która Cię interesuje.

Chciałabym zaproponować Ci koncept „zazieleniania kariery”. Jego ideą jest to, że każdy zawód możesz wykonywać w taki sposób, by był on choć trochę zielony lub do jakiegoś stopnia „zazieleniony”. Zobacz poniższe przykłady:

• możesz używać biodegradowalnych olejów silnikowych i smarów, które nie zawierają substancji szkodliwych dla środowiska;
• możesz ograniczać produkowanie odpadów i zanieczyszczeń i odpowiednio nimi gospodarować (m.in. uważna segregacja), a także odpowiednio utylizować odpady szkodliwe;
• możesz recycylingować odpady (np. metal oddawać do skupu złomu) i części samochodowe oraz wprowadzić usługę ich regeneracji.

• możesz decydować, jakiego używasz sprzętu i materiałów biurowych, jak wiele ich zużywasz, czy są ekologiczne, czy nie zawierają szkodliwych substancji; 
• możesz dbać o zrównoważone praktyki w biurze, w którym pracujesz: oszczędzanie wody, segregację odpadów, oszczędzanie energii – jako księgowa lub księgowy warto policzyć, jaką korzyść finansową uzyska  firma dzięki wdrożeniu ekologicznych rozwiązań?
• możesz decydować, dla jakich pracodawców pracujesz – czy dla takich, którzy traktują odpowiedzialnie środowisko naturalne?

Zielona kariera – podsumowanie

Człowiek jest elementem środowiska, w którym żyje. Szkodzenie naturze w jakimkolwiek stopniu narusza skomplikowany ekosystem i w efekcie wpływa negatywnie na życie wszystkich ludzi na całej planecie. Ziemia jest naszym jedynym domem i warto ją chronić. Dla wielu ludzi troska o środowisko naturalne to nie tylko ważna wartość osobista, ale także podejmowanie decyzji zawodowych, które będą ekologiczne. 

To możliwe, by jednocześnie rozwijać swoją karierę i działać na rzecz środowiska naturalnego naszej planety. Można to robić podejmując zatrudnienie w branżach i/lub zawodach dziś określanych jako „zielone”, ale także „zazieleniając” wybraną przez siebie ścieżkę kariery.

Zachęcam Cię do „zielonych” wyborów życiowych! :-)

Polecane zasoby i artykuły:

• Pistacja TV - Pochodzenie człowieka 
• Kariera w dobie kryzysu klimatycznego
• Skąd czerpać wiedzę o zawodach cz. I

O autorce artykułu:

Nauczycielka, pedagożka i doradczyni edukacyjno-zawodowa od 2012 r. Od 2020 do 2024 r. współtwórczyni Mapy Karier. Autorka m.in. Praktycznego Poradnika „Indywidualne doradztwo zawodowe - rozmowa doradcza” oraz współautorka ogólnopolskich rekomendacji dla dyrektorów szkół, samorządów, sektora prywatnego i pozarządowego “PowerED - doradztwo zawodowe w wyrównywaniu szans edukacyjnych”, wydanych przez fundację Katalyst Education. Od 2023 r. prowadzi badania naukowe na temat koncepcji „zielonego doradztwa zawodowego” w Szkole Doktorskiej Uniwersytetu SWPS.

Kontakt: mwrzosek@eduwarszawa.pl