Kompetencje miękkie okiem pracodawców

Autor: Zespół Mapy Karier; Ostatnia aktualizacja: 16.08.2024

Na współczesnym rynku pracy umiejętności takie jak efektywna komunikacja, empatia czy umiejętność organizacji własnej pracy są bardzo wysoko cenione. Zrealizuj ten scenariusz i skorzystaj z kart kompetencji, by pokazać uczniom, czym różnią się kompetencje twarde od miękkich i które z nich są najbardziej pożądane na rynku pracy.

Ten pomysł na lekcję w formacie PDF znajdziesz tutaj. Karty kompetencji miękkich dostępne są tutaj.

Zajęcia krok po kroku

1. Wstęp: Czym się różnią kompetencje miękkie od twardych?

Opisując zawody w Mapie Karier, zawsze wymieniamy umiejętności niezbędne do ich wykonywania. Tak zwane kompetencje twarde – takie jak fachowa wiedza czy umiejętność obsługi sprzętu lub programu – to jednak tylko część sukcesu. Istnieje cała gama umiejętności, które nie są wymagane na konkretnym stanowisku, a mimo to często są kluczowe dla kariery.

Wyjaśnij uczniom, czym różnią się kompetencje miękkie i twarde.

Wiele wartościowych informacji i refleksji na temat znaczenia kompetencji miękkich, ich wagi na rynku pracy, a także kompetencji kluczowych w przyszłości znajdziesz na naszym blogu w artykule Kompetencje miękkie – weź je na warsztat autorstwa Urszuli Leszczyńskiej.

Zapisz na tablicy listę różnych umiejętności, które pochodzą z realnych ogłoszeń o pracę, np.:

• płynna znajomość angielskiego w mowie i piśmie;
• umiejętność rozwiązywania problemów;
• zdolność nawiązywania relacji z klientami;
• znajomość programu MS Access;
• co najmniej 2-letnie doświadczenie w pracy z systemem Sales Force;
• umiejętność krytycznego myślenia i weryfikowania faktów;
• uprawnienia budowlane;
• prawo jazdy kat. T.

Opcjonalnie: rozdaj kilka aktualnych ogłoszeń o pracę zawierających zarówno kompetencje twarde, jak i miękkie.

Czy uczniowie potrafią określić, które z haseł to kompetencje twarde, a które to kompetencje miękkie? Spróbujcie przyporządkować każdy punkt do jednej z kategorii.

2. Praca w grupach: Jak by to powiedział pracodawca?

W tej części lekcji skorzystasz z kart kompetencji Mapy Karier. Podziel uczniów na zespoły dwu-trzyosobowe. Każdy zespół losuje 2-3 karty z opisami kompetencji (bez nazw). Zadaniem uczniów jest odpowiedzieć na pytanie (do każdej karty oddzielnie):

Gdyby pracodawca poszukiwał takiej kompetencji/cechy u pracownika, jak by ją sformułował w maksymalnie kilku słowach (np. w ogłoszeniu o pracę)?

Przykład:

Jeżeli jedną z wylosowanych przez uczniów kart będzie „Umiem wyłuskać najważniejsze informacje z otaczającego mnie gąszczu danych, wiadomości i komunikatów, a także ocenić, na ile można im ufać.”, możliwe odpowiedzi to m.in.:

• „Umiejętność selekcji informacji”
• „Umiejętność syntezy danych”
• „Umiejętność pracy w szumie informacyjnym”

Po zakończeniu pracy poproś uczniów, aby wypisali do każdej z wylosowanych kompetencji przynajmniej 5 zawodów/zajęć, w których według nich dana kompetencja jest szczególnie ważna (wraz z uzasadnieniem). W poszukiwaniu inspiracji uczniowie mogą skorzystać z zakładki Ścieżki kariery w Mapie Karier. A może są takie zawody, w których szczególnie liczy się zestaw 2-3 kompetencji występujących równocześnie?

Zachęć uczniów, by zaprezentowali wyniki swojej pracy na forum klasy. Zapytaj ich:

• Czy trudno było nazwać kompetencje na podstawie ich opisu?
• Ile ofert pracy wymagających tej kompetencji znaleźliście? W jakich zawodach/branżach?
• Dlaczego ta kompetencja jest szczególnie ważna i ceniona przez pracodawców?
• Jak sprawdzić, czy kandydat do pracy posiada konkretną kompetencję miękką?

3. Ćwiczenie samodzielne dla uczniów + dyskusja: Kompetencje miękkie w ogłoszeniach o pracę

Nadszedł czas na samodzielne sprawdzenie, jakich kompetencji oczekują pracodawcy od swoich przyszłych pracowników! Poproś uczniów, aby weszli na jedną z popularnych stron z ogłoszeniami o pracę (np. infopraca.pl, pracuj.pl, praca.pl) i wyszukali oferty, w których dana kompetencja jest bardzo ważna (wystarczy wpisać w wyszukiwarkę ofert np. „punktualność”).

Następnie zachęć uczniów, by wyobrazili sobie, że są właścicielami firmy, która szuka osób wykazujących się właśnie tymi kompetencjami miękkimi. Daj im czas na zastanowienie się, a potem rozpocznij dyskusję, zadając otwarte pytania:

• Jak możecie sprawdzić, czy kandydaci/kandydatki posiadają wymagane kompetencje?
• Jakie pytania zadać, aby się o tym przekonać?

4. Ćwiczenie aktywizujące: TOP 3 kompetencje

W tym ćwiczeniu zaktywizujesz uczniów i zachęcisz ich do dyskusji na forum klasy. Najpierw rozdaj każdemu uczniowi jedną kartę z opisem kompetencji (bez nazwy kompetencji). Poproś uczniów, by zapoznali się z jej treścią.

Następnie, korzystając z rzutnika/projektora, wejdź na Mapę Karier, wylosuj za pomocą kostki do losowania w zakładce Ścieżki kariery jeden zawód i odczytaj jego nazwę (jeżeli uczniowie nie wiedzą, na czym polega praca w danym zawodzie, zapoznajcie się z jego opisem).

Poproś, aby wstały te osoby, według których kompetencja, którą trzymają w ręce, jest jedną z trzech najważniejszych w wylosowanym zawodzie. Uczniowie, którzy się zgłosili, uzasadniają swój wybór i podają argumenty lub przykłady. Jeśli wstaną więcej niż trzy osoby, przeprowadźcie dyskusję w klasie i wybierzcie wspólnie trzy najważniejsze karty. Jeśli mniej – spróbujcie wybrać/wymyślić dodatkowe kompetencje.

Kompetencje miękkie są często uniwersalne dla większości zawodów, ale w ćwiczeniu chodzi o to, aby wyłuskać te najważniejsze i niezbędne do osiągnięcia sukcesu w danej dziedzinie.

Po zakończeniu dyskusji każdy uczeń podaje swoją kartę osobie siedzącej po prawej stronie tak, aby w nowej rundzie każdy uczeń trzymał w ręku nową kartę.

Powtórzcie losowanie zawodu oraz wybór 3 najważniejszych kompetencji.

Kontynuujcie aktywność tak długo, jak będziecie mieć ochotę.

Wskazówka: Tę aktywność możecie również przeprowadzić w formie „chodzącej debaty”. Przygotuj przestrzeń w sali. Na podłodze rozłóż karty z opisami kompetencji miękkich (mogą być tylko wybrane). Następnie wylosuj zawód w Mapie Karier i poproś uczniów, aby każdy z nich zajął miejsce obok kompetencji, która jest według niej/niego najważniejsza w wylosowanym zawodzie. Dopytuj uczniów, dlaczego stoją w tym, a nie innym miejscu i poproś o podanie przykładów i argumentów, np. pielęgniarz musi stosować się do procedur, ponieważ w innym przypadku mógłby zaszkodzić pacjentowi, podając nieprawidłową dawkę leku.

Na koniec tego ćwiczenia zachęć uczniów, by zastanowili się, w przypadku których zawodów byli najbardziej/najmniej zgodni jako klasa? Dlaczego?

5. Ćwiczenie i dyskusja: Czym są kompetencje transferowalne?

W tej części zajęć pokażesz uczniom, że kompetencje miękkie przydają się w każdym zawodzie. Stanowią one nasz atut przez całe życie, nawet w przypadku zmiany pracy lub całkowitego przebranżowienia.

Wejdź na Mapę Karier i wylosuj, za pomocą kostki do losowania, dwa zawody. Następnie podyskutujcie z uczniami o tym, jakie kompetencje miękkie powinni posiadać reprezentanci obydwu profesji.

Przykład:

Zawód 1: Architektka

Zawód 2: Pedagożka szkolna

5 wspólnych kompetencji miękkich:

• efektywna komunikacja
• umiejętność słuchania
• odporność na stres
• umiejętność wypracowywania kompromisów
• wysoka kultura osobista

Powtórzcie ćwiczenie kilka razy.

Jeżeli chcesz przeprowadzić to ćwiczenie w interaktywny sposób, skorzystaj z opcji wspólnej edycji jednego dokumentu. Przykładowy szablon prezentacji Google, który możesz skopiować na swoje konto (Plik -> Utwórz kopię -> Cała prezentacja), a następnie udostępnić Twoim uczniom do edycji, znajdziesz tutaj.

Na koniec porozmawiaj z uczniami:

• Które kompetencje miękkie pojawiały się najczęściej w Waszych odpowiedziach?
• Które „duety zawodowe” sprawiły Wam najwięcej trudności, a które najmniej?
• Jakie nowe zawody poznaliście podczas tego ćwiczenia?

6. Podsumowanie lekcji 

Podsumujcie lekcję, szczególnie biorąc pod uwagę ćwiczenia, w których uczniowie mieli okazję zapoznać się z prawdziwymi ogłoszeniami o pracę, i zastanówcie się:

• Które kompetencje pojawiały się najczęściej jako najważniejsze w różnych zawodach?
• Jakich kompetencji miękkich najczęściej poszukują pracodawcy?
• W jaki sposób można pozyskać lub rozwinąć najbardziej pożądane na rynku pracy kompetencje miękkie?

Jeśli przeprowadziłaś/eś zajęcia na podstawie tego pomysłu na lekcję, będziemy wdzięczni za wypełnienie anonimowegoformularza feedbacku. Dzięki Twojej opinii będziemy mogli ulepszać nasze obecne i kolejne scenariusze zajęć. Dziękujemy!

Jeśli chcesz się z nami skontaktować, napisz do nas na adres kontakt@mapakarier.org.

Inne pomysły na lekcje, które mogą Ci się spodobać:

• Miękkie lądowanie Twoich uczniów? Kompetencje miękkie!
• Kompetencje zawodowe na bezludnej wyspie
• Odrzuć stereotypy, postaw na kompetencje