Zwykle działam w przestrzeni konserwatorium, które należy np. do muzeum, ale często zdarzają się wyjazdy w teren, gdzie odnawiam np. wyposażenie zabytkowych kościołów albo pałaców. Jak wygląda moja praca? Najpierw zawsze określam stan dzieła sztuki: obrazu, rzeźby, szkła i ceramiki, fresków i malowideł naściennych, książek, witraży, zastawy stołowej z cennych metali, zabytkowej broni. Robię to na podstawie fotografii lub oglądając je osobiście, a czasem przeprowadzam też specjalistyczne badania technologiczne korzystając z nowoczesnych metod fizykochemicznych, takich jak: mikroskop elektronowy ze spektrometrem EDS, spektrometria fluorescencji rentgenowskiej: przenośny XRF, makro skaner XRF, rentgenografia, fotografia luminescencji wzbudzanej UV, reflektografia IR.

---

Analizuję budowę techniczną, historię, przyczyny zniszczeń, a następnie oceniam, jakie materiały i narzędzia będą mi potrzebne do przeprowadzenia niezbędnych prac konserwatorsko-restauracyjnych oraz jakimi metodami będę się posługiwać. Informacje o tych środkach i metodach umieszczam w dokumentacji konserwatorskiej każdego z restaurowanych dzieł sztuki. Na wstępie usuwam z zabytków kurz i brud nagromadzony przez wieki, warstwy farby, którymi w przeszłości je przemalowywano, badam pociemniałe i spękane werniksy na obrazach.

---

Jeśli przedmioty są w złej kondycji, wzmacniam je np. doklejając utrącone kawałki szklanych lub ceramicznych naczyń, podklejając łuszczące się tynki fresków, wypełniając pęknięcia w drewnianych rzeźbach, podklejając pęknięte płótno w obrazach albo deski w ikonach. Czasem domalowuję zniszczone fragmenty obrazów i malowideł, albo dorabiam brakujące elementy przedmiotów z drewna i ceramiki, zawsze na podstawie zachowanych rycin albo fotografii ukazujących, jak wyglądały w czasach świetności, odtwarzam też oprawy zabytkowych książek.

---

Oceniam warunki, w jakich jest przechowywane konkretne dzieło sztuki i jeśli są niewłaściwe, np. zbyt duża wilgotność powietrza, za wysoka/za niska temperatura, zalecam ich poprawę. Dokładny zakres moich obowiązków zależy od tego, jakimi zabytkami się zajmuję i w jakiej metodzie się specjalizuję. Efekty mojej pracy zależą od tego, jakie rozwiązanie wybiorę do restauracji konkretnego dzieła sztuki. Może to być konserwacja purystyczna, czyli zabezpieczenie przedmiotu przed dalszym niszczeniem, bez jakichkolwiek uzupełnień lub upiększeń.

---

Mogę również wykonać pełną konserwację, która polega na przywróceniu zabytkowi pierwotnego wyglądu. Jeszcze inaczej pracuję, gdy mam zrekonstruować, czyli odtworzyć zniszczone dzieło sztuki na podstawie tylko jego fragmentu. Wtedy wykorzystuję wszystkie zachowane elementy, nawet te bardzo zniszczone, a także opisy, szkice i rysunki oryginalnego przedmiotu.

---

Co powinienem umieć? 

Konserwacja dzieł sztuki to dziedzina interdyscyplinarna, w której wykorzystuje się m.in. wiedzę z takich dziedzin, jak chemia, fizyka i biologia. Dzięki chemii wiem, jakich substancji używa się do oczyszczania i zabezpieczania dzieł sztuki wykonanych z określonych materiałów, do ich naprawy i konserwacji: np. żywica, etyloceluloza, sól sodowa, woski do drewna, balsamy do czyszczenia i pielęgnacji skór, spoiwa do podklejania łuszczącej się farby, werniksy zabezpieczające warstwy farby na obrazach.

---

Potrzebuję też wiedzy z fizyki, by po pierwsze właściwie oceniać stan zabytkowych obiektów wykonanych z różnych tworzyw: szkło, ceramika, kamień, drewno, papier, skóra, i dobierać odpowiednie materiały do ich czyszczenia, odtworzenia ubytków: np. pałeczki szelakowe i woskowe do uzupełniania ubytków w drewnie, masy szpachlowe do napraw zniszczeń przedmiotów z tworzyw sztucznych i drewna, spoiwa do szkła i porcelany.

---

Muszę znać się na historii sztuki, umieć rozpoznawać, kiedy powstało konkretne dzieło sztuki, wiedzieć jakich metod i materiałów używali malarze, rzeźbiarze i inni twórcy w konkretnej epoce. Powinienem też potrafić wykonywać kopie obrazów, fresków, rzeźb w oparciu o znajomość technik z epoki i warsztatu konkretnego artysty, tworzyć rysunki ukazujące stan zabytków konserwacją, szkice dzieł sztuki ukazujące np. rozległość koniecznych prac naprawczych. W mojej pracy niezbędne jest wyczucie plastyczne, zmysł estetyczny oraz zdolności artystyczne i manualne. Od tego zależy przecież, czy odrestaurowany przedmiot: obraz, rzeźba czy mebel, będzie wyglądać tak pięknie, jak w czasach swojej świetności.

---

Jakie kompetencje miękkie są ważne w mojej pracy? 

• cierpliwość,
• kreatywność,
• spostrzegawczość,
• dokładność,
• sumienność,
• odpowiedzialność.

---

Gdzie mogę pracować? 

Mogę pracować w muzeum, galerii sztuki lub innej, podobnej placówce, mogę też założyć własną firmę.