Miękkie lądowanie Twoich uczniów? Kompetencje miękkie!

Autor: Zespół Mapy Karier; Ostatnia aktualizacja: 07.03.2023

Twoi uczniowie mają wiele talentów i mocnych stron. Część z nich to kompetencje miękkie, istotne zarówno w życiu codziennym, jak i na rynku pracy. Zastanów się z uczniami, które z umiejętności posiadają i jak mogą pracować nad ich rozwijaniem. Skorzystaj z naszego scenariusza oraz kart kompetencji i weź na warsztat kompetencje miękkie! 

Ten pomysł na lekcję w formacie PDF znajdziesz tutaj. Karty kompetencji miękkich dostępne są tutaj.

Zajęcia krok po kroku

1. Wstęp: Czym są kompetencje? 

Zacznij lekcję od wyjaśnienia swoim uczniom, czym są kompetencje. W literaturze naukowej można znaleźć różne definicje tego słowa, ale najczęściej przyjmuje się, że kompetencje to zdolności, które nabywamy w trakcie całego życia, na bazie predyspozycji osobowościowych, psychospołecznych i poznawczych. Mają charakter dynamiczny, można je zmieniać i kształtować – np. z biegiem lat utracić lub też właśnie rozwinąć. Na kompetencje składają się aspekty takie jak wiedza, umiejętności i postawy.

Istnieją różne typy kompetencji – osobiste, społeczne, poznawcze… Część z nich to tzw. kompetencje miękkie, czyli wszystkie umiejętności psychospołeczne i indywidualne cechy niezwiązane z technologią i wiedzą per se, które objawiają się w zachowaniu. Tak kompetencje miękkie, inaczej life skills opisała w artykule Kompetencje miękkie – weź je na warsztat Urszula Leszczyńska. Autorka podaje wiele wartościowych informacji i refleksji na temat znaczenia kompetencji miękkich, ich wagi na rynku pracy, a także kompetencji kluczowych w przyszłości.

2. Ćwiczenie aktywizujące: Co tu pasuje?

Przeorganizuj salę lekcyjną i przestaw ławki w taki sposób, aby można było rozłożyć na podłodze wszystkie wydrukowane, wycięte i przemieszane karty kompetencji (zarówno z nazwami, jak i opisami) rewersem do góry. Zadaniem uczniów jest prawidłowe przyporządkowanie nazw kompetencji do opisów.

Wskazówka: To ćwiczenie możesz również przeprowadzić w mniejszych grupach, rozdając każdemu zespołowi zestaw kart.

Jeśli chcesz, możesz też przeprowadzić to ćwiczenie korzystając z narzędzi cyfrowych:

• Prześlij uczniom link do ćwiczenia i poproś, by każdy indywidualnie dopasował nazwy kompetencji do opisów.

• Skorzystaj z interaktywnej talii kart w Wordwall zawierającej 33 nazwy kompetencji miękkich i omów znaczenie poszczególnych kompetencji poprzez dyskusję z uczniami.

3. Dyskusja: Co się przyda w przyszłości?

Gdy uczniowie połączą już nazwy kompetencji z opisami, rozpocznij dyskusję, zadając otwarte pytania:

• Które kompetencje są ważniejsze lub mniej ważne od innych?
• Które z tych kompetencji posiadają Wasi najbliżsi (koledzy, koleżanki, rodzice, rodzeństwo)?
• Które kompetencje będą szczególnie ważne w dorosłym życiu?
• Które kompetencje są według Was przydatne w pracy?

4. Ćwiczenie samodzielne dla uczniów: Jakie masz kompetencje?

W tej części zajęć uczniowie mają za zadanie dokonać autorefleksji. Ponieważ kompetencje to ważny element dokumentów aplikacyjnych, to ćwiczenie może być pierwszym krokiem do napisania CV.

Poproś każdego ucznia o wybranie i zapisanie pięciu kompetencji, które uważa za swoją mocną stronę, wraz z odpowiedziami na pytania:

• W jakich sytuacjach je wykorzystujesz?
• W jaki sposób pomagają Ci w życiu?
• Czy jest to Twój naturalny talent, czy efekt Twoich starań?

Wskazówka: Jeżeli Twoi uczniowie mają trudność z identyfikacją własnych umiejętności, możesz ich zachęcić do pracy w parach tak, aby każdy wymienił kluczowe kompetencje koleżanki/kolegi zamiast swoich (wraz z krótkim uzasadnieniem).

Jeśli chcesz skorzystać w tej części z narzędzi cyfrowych, mamy dla Ciebie następujące propozycje:

1. Współdzielona prezentacja

Zadaniem uczniów jest wpisanie swoich TOP 5 kompetencjido współdzielonej prezentacji, którą każdy z Was może edytować.

Przykładowy szablon prezentacji Google, który możesz skopiować na swoje konto (Plik -> Utwórz kopię -> Cała prezentacja), znajdziesz tutaj. Pamiętaj, że aby skopiować ten szablon, musisz być zalogowana/y na konto Google. Dodatkowo w ustawieniach prywatności musisz zaznaczyć, że prawo do edycji mają wszystkie osoby, którym podasz link (Twoi uczniowie).

Poproś, aby każdy z uczniów „zajął” jeden slajd wpisując na górze swoje imię, a następnie wpisał pod spodem swoje kompetencje. Po zakończeniu pracy możecie zobaczyć, jak różnorodne kompetencje miękkie posiadacie jako klasa. Zachęcamy Cię do czynnego udziału w tym ćwiczeniu razem z młodzieżą.

2. Mentimeter (zapewnia anonimowość)

Jeżeli Twoi uczniowie są nieśmiali bądź nie chcą się chwalić na forum swoimi kompetencjami, skorzystaj np. z narzędzia Mentimeter i opcji stworzenia chmury słów. W ten sposób zaobserwujecie, które kompetencje pojawiają się w Waszej klasie najczęściej, a które najrzadziej.

Jeżeli chcesz wiedzieć, jak wykorzystać narzędzie Mentimeter do tworzenia interaktywnych ćwiczeń, obejrzyj nasze wideo-szkolenie >>.

5. Ćwiczenie aktywizujące: Jak ćwiczyć kompetencje miękkie?

Każdemu uczniowi rozdaj karteczki post-it. Z przygotowanego wcześniej pliku kart kompetencji wylosuj jeden opis kompetencji miękkiej, przeczytaj go na głos i przyklej do tablicy/do ściany w widocznym miejscu. Zadaniem uczniów jest wypisanie na karteczkach post-it sposobów, jak można ćwiczyć tę umiejętność na co dzień (zarówno w szkole, jak i poza szkołą), a następnie przyklejenie ich do tablicy. Jedna kartka post-it = jeden pomysł.

Przykłady:

Jak możesz ćwiczyć punktualność?

• Przestaw zegarek o 5 minut do przodu.
• Ustal dla siebie nagrodę, jeśli uda Ci się przez cały tydzień z rzędu nie spóźnić się do szkoły.
• Wybieraj ubranie na kolejny dzień poprzedniego dnia wieczorem.
• Ustawiaj przypomnienia o wyjściu z domu, np. godzinę wcześniej.

Jak możesz ćwiczyć umiejętności przywódcze?

• Wystartuj w wyborach do samorządu klasowego/szkolnego.
• Posłuchaj na YouTube wystąpień najbardziej wpływowych liderów na świecie, takich jak Steve Jobs czy Richard Branson.
• Zainicjuj szkolny projekt wolontariatu.

Omówcie wspólnie pomysły na ćwiczenie wylosowanej kompetencji.

Powtarzajcie losowanie kompetencji i wypisywanie post-itów tak długo, jak macie na to ochotę/czas.

6. Podsumowanie lekcji

Pod koniec zajęć każdy uczestnik zajęć może się pochwalić na forum klasy opracowaną podczas zajęć listą TOP 5 kompetencji.Pamiętaj, by nie wywoływać uczniów do odpowiedzi, bo niektórzy z nich mogą się krępować opowiadania o swoich planach całej klasie.

By ułatwić uczniom wyniesienie refleksji z lekcji, możesz na koniec zapytać ich:

• Czy chcielibyście szczególnie popracować nad którąś z omawianych kompetencji?
• Czy wykorzystacie w praktyce któryś z zaproponowanych na zajęciach sposobów?

Jeśli przeprowadziłaś/eś zajęcia na podstawie tego pomysłu na lekcję, będziemy wdzięczni za wypełnienie anonimowegoformularza feedbacku. Dzięki Twojej opinii będziemy mogli ulepszać nasze obecne i kolejne scenariusze zajęć. Dziękujemy!

Jeśli chcesz się z nami skontaktować, napisz do nas na adres kontakt@mapakarier.org.

Inne pomysły na lekcje, które mogą Ci się spodobać:

• Zamień mocne strony w szanse rozwoju
• Nastaw uczniów na rozwój: lekcja o koncepcji growth mindset
• W pracy liczą się kompetencje