Płatnerka
Wykonuję elementy zbroi z różnych epok.
Dlaczego lubię ten zawód?
Dzięki mojej pracy powstają zbroje i broń biała idealnie odtwarzające elementy uzbrojenia wykorzystywane w konkretnej epoce historycznej. Korzystają z nich grupy rekonstrukcji historycznej, bractwa rycerskie, prywatni kolekcjonerzy i muzea, dla których wykonuję repliki cennych eksponatów. Naprawiam też zniszczone zabytkowe zbroje, przywracając im dawny blask.
Czym się zajmuję?
Zastanawiałaś się kiedyś, skąd biorą się zbroje i broń bractw rycerskich i grup zajmujących się rekonstrukcją historyczną bitew? Ich wykonywaniem zajmują się właśnie płatnerze. Kiedyś był to fach zajmujący się głównie “ochronnymi” elementami uzbrojenia dla ludzi: zbroje, kolczugi, i koni: kropierze, ale gdy w XVI wieku ciężkozbrojna jazda praktycznie zanikła, nazwę tę przypisano także rzemieślnikom wytwarzającym różnego rodzaju broń białą. Moja praca polega na projektowaniu i wytwarzaniu zbroi oraz broni białej: miecze, szable, sztylety, noże. Najczęściej wykonuję repliki zbroi lub broni na podstawie zachowanych, np. w muzeum, egzemplarzy, rysunków, obrazów, opisów umieszczonych w dawnych kronikach. Tworzę też autorskie projekty, w których ogranicza mnie jedynie własna wyobraźnia. Przystępując do pracy nad nowym projektem najpierw wykonuję dokładne szkice i szablony, z papieru, tektury lub skóry, wszystkich elementów, z jakich będzie się składać gotowa zbroja, znam się więc na rysunku technicznym. Robię to mierząc egzemplarze muzealne lub znajdujące się w prywatnych kolekcjach, dokładnie mierzę też osobę lub zwierzę, dla którego robię zbroję, żeby mieć pewność, że będzie na niego pasować.
Potem wybieram blachę, z jakiej będę robić zbroję, mając na uwadze jej grubość, twardość i rodzaj: stal, miedź, mosiądz. Potrafię rozpoznawać rodzaje blach, znam ich strukturę chemiczną i rodzaj nawęglenia. Odrysowuję szablony na blasze, posługując się rysikiem i cyrklem traserskim, a następnie wycinam poszczególne elementy nożycami ręcznymi lub elektrycznymi – to zależy od grubości blachy. Aby z płaskiego kawałka blachy stworzyć trójwymiarowy element zbroi, muszę nadać mu odpowiedni kształt kując go na zimno, posługując się kształtkami, wybijakami, pilnikami, lub na ciepło, rozgrzewając blachę w palenisku i kształtując ją młotami, cęgami, przebijakami.
Gotowym elementom szlifuję krawędzie i poleruję je, aby nadać im odpowiedni blask. Następnym etapem jest nałożenie warstw środków chemicznych zabezpieczających przed korozją, a potem łączenie ich ze sobą, np. nitując je. Żeby zbroja pięknie wyglądała, potrzebne są jeszcze zdobienia: dekoracyjne wzory wygrawerowane w poszczególnych elementach, ich wykonywaniem także się zajmuję. Można także nakładać na zbroję ozdobne medaliony, rozety, listwy wykonane z innych metali: alpaki, metali szlachetnych.
Co powinnam umieć?
Muszę znać się na anatomii człowieka i zwierząt, aby np. przewidzieć, które elementy muszą być ruchome, żeby umożliwiać poruszanie się w zbroi. Muszę znać budowę zbroi z różnych epok historycznych i wiedzieć, jak w konkretnym okresie wyglądały tarcze, hełmy, szyszaki, misiurki, napierśniki, karwasze, naczółki, obojczyki, ryngrafy, przyłbice, karaceny i inne elementy uzbrojenia.
Podczas wszystkich etapów wykonywania zbroi używam rozmaitych narzędzi i urządzeń, takich jak: przecinaki, wybijaki, polerki, kowadło, wiertarki, punce, szlifierki, giętarki, kształtki w różnych rozmiarach, noże tokarskie, suwmiarki, prasy, walcarki, młotki, piłki do metali, nożyce do blachy, imadła, rysiki, i wiele innych. Muszę więc potrafić sprawnie się nimi posługiwać i konserwować je, żeby zawsze były gotowe do pracy.
Jakie kompetencje miękkie są ważne w mojej pracy?
- cierpliwość,
- wyobraźnia przestrzenna,
- kreatywność,
- dokładność,
- sumienność,
- wytrwałość,
- samodzielność,
- umiejętność codziennego rzetelnego wykonywania podobnych czynności.
Gdzie mogę pracować?
Mogę znaleźć zatrudnienie w pracowniach płatnerskich, w muzeach, przy tworzeniu rekwizytów do filmów i przedstawień teatralnych. Mogę też otworzyć własną działalność gospodarczą.
Tekst udostępniony na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 4.0 (CC BY 4.0). Jeśli chcesz go rozpowszechnić lub użyć w swoich materiałach, zajrzyj tutaj.
