Muszę świetnie znać anatomię i fizjologię człowieka, wiedzieć, jak przebiega prawidłowy rozwój dzieci i młodzieży, potrafić rozpoznawać wiek, płeć, rasę i inne cechy człowieka na podstawie jego szczątków, tworzyć rekonstrukcje twarzy osób zmarłych według zachowanych kości czaszki, itp.

Przedmiot *biologia* muszę mieć opanowany na poziomie eksperckim. Jest to ekspercki poziom wiedzy i umiejętności, umożliwiający realizację najbardziej specjalistycznych zadań z danej dziedziny. Obejmuje diagnozowanie i leczenie organizmów żywych, rozumienie złożonych procesów komórkowych, genetycznych, biegłe posługiwanie się zaawansowaną terminologią, zwłaszcza taksonomiczną.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza biologiczna przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pomaga zachować zdrowie fizyczne i psychiczne.


biologia

Muszę znać historię świata i człowieka jako gatunku, wiedzieć, jak przebiegały migracje ludności i mieszanie się grup etnicznych, jaki wpływ na populację danego kraju miały konflikty zbrojne i epidemie, jak bogacenie się i ubożenie społeczeństw wpływało na codzienne życie ludzi w danej epoce itp.

Przedmiot *historia* muszę mieć opanowany na poziomie eksperckim. Jest to ekspercki poziom wiedzy i umiejętności, umożliwiający realizację najbardziej specjalistycznych zadań z danej dziedziny. Obejmuje szczegółową znajomość historii ludzkości i przemian zachodzących w poszczególnych erach i epokach, a także umiejętność rozpoznawania, z jakiej epoki i kultury pochodzą konkretne przedmioty; posługiwanie się zaawansowaną terminologią historyczną.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Amerykański filozof George Santayana słusznie powiedział: „ten, kto nie pamięta przeszłości, będzie skazany na to, że ją przeżyje powtórnie” – znajomość historii przydaje się w każdym zawodzie, bo pomaga zrozumieć sposób myślenia przedstawicieli różnych narodów i motywy ich działania.


historia

Znajomość poprawnej polszczyzny przydaje mi się w komunikacji z podmiotami moich badań, podczas tworzenia ankiet i kwestionariuszy, pisania artykułów i publikacji naukowych dokumentujących moją pracę.

Przedmiot *j. polski* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje formułowanie (w mowie i piśmie) klarownych wypowiedzi o przemyślanej strukturze i bogatym słownictwie, znajomość kanonu literatury polskiej i światowej, prosta analiza utworów literackich.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość poprawnej polszczyzny oraz polskiej literatury i kultury jest ważna w każdym zawodzie, ponieważ pomaga rozumieć konteksty kulturowe i klarownie formułować myśli, ułatwiając tym samym komunikację ze współpracownikami i klientami, a zatem pomagając w awansie zawodowym lub prowadzeniu własnej firmy.


j. polski

Dzięki znajomości języka angielskiego mogę czytać anglojęzyczną literaturę fachową, uczestniczyć w zagranicznych konferencjach naukowych, pisać artykuły do anglojęzycznych czasopism, współpracować w międzynarodowych zespołach itp.

Przedmiot *j. angielski* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje swobodne porozumiewanie się w języku angielskim w prostych sytuacjach, pisanie prostych tekstów (odpowiednik poziomu B w systemie CEFR).

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Posługiwanie się językiem angielskim znacznie polepsza perspektywy w każdym zawodzie, bo umożliwia podjęcie pracy za granicą lub w międzynarodowej firmie w Polsce, a także dokształcanie się ze źródeł anglojęzycznych, które w wielu dziedzinach są najłatwiej dostępne i najbardziej aktualne.


j. angielski

W mojej pracy istotna jest dobra znajomość matematyki, potrzebna mi do wykonywania różnych obliczeń i przygotowywania zestawień statystycznych.

Przedmiot *matematyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje arytmetykę, podstawy algebry i geometrii.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość matematyki przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ uczy logicznego myślenia, a także daje narzędzia pozwalające modelować i przewidywać przebieg większości zjawisk i procesów – pomaga zatem obiektywnie oceniać rzeczywistość i unikać błędnych decyzji.


matematyka

Znajomość warunków klimatycznych i ukształtowania terenu, który obejmują moje badania, pomaga mi w określaniu wpływu tych czynników na badaną populację.

Przedmiot *geografia* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje umiejętność orientowania się w terenie bez GPS na podstawie map, określanie kierunków geograficznych, szacowanie odległości między miejscami, wskazywanie na mapie dużych polskich miast i większości krajów świata, a także najbardziej znanych atrakcji turystycznych w Polsce i na świecie.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza geograficzna przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pozwala zrozumieć kluczowe czynniki rządzące światową gospodarką.


geografia

Muszę znać przepisy BHP, przeciwpożarowe i ochrony środowiska, a także przepisy prawa autorskiego i ochrony zabytków kultury. Jeśli chcę zajmować się antropologią kulturową, muszę wiedzieć, jak działa społeczeństwo, grupa etniczna, czy mniejszość narodowa, którą badam.

Przedmiot *wiedza o społeczeństwie* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje znajomość norm prawnych regulujących pracę na konkretnym stanowisku, umiejętność sporządzania dokumentów służbowych i urzędowych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Bez znajomości zasad funkcjonowania państwa nie można być w pełni świadomym członkiem żadnego społeczeństwa – zwłaszcza społeczeństwa demokratycznego, które opiera się na pośrednim udziale obywateli w kierowaniu państwem; wiedza z tej dziedziny jest też niezbędna do podjęcia jakiejkolwiek pracy (kodeks pracy) i prowadzenia własnej działalności gospodarczej.


wiedza o społeczeństwie

Znajomość chemii przydaje mi się w pracy, np. podczas zbierania i analizowania śladów biologicznych na miejscu zbrodni.

Przedmiot *chemia* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje wiedzę o najczęściej występujących pierwiastkach chemicznych i ich związkach, a także umiejętności niezbędne do przeprowadzania prostych reakcji chemicznych z udziałem tych pierwiastków i związków – takich jak zobojętnianie kwasu, otrzymywanie soli, określanie odczynu roztworu czy denaturacja białka.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość chemii przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pomaga zrozumieć, jak można wykorzystywać i przekształcać otaczające nas substancje dla swojej wygody, korzyści i bezpieczeństwa.


chemia

Muszę potrafić sprawnie posługiwać się komputerem, tworzyć i przeszukiwać bazy danych, obsługiwać programy do modelowania 3D itp.

Przedmiot *informatyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje standardowe kompetencje cyfrowe, zwłaszcza obsługę oprogramowania biurowego i/lub prostych programów specjalistycznych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Ze względu na wzrost użycia nowych technologii kompetencje cyfrowe szybko stają się niezbędną umiejętnością w każdym zawodzie (kto nie będzie ich miał, nie dostanie pracy), a także pozwalają korzystać z technologii bez narażania się na nieprzyjemne niespodzianki, takie jak wirusy, oszustwa czy fake newsy.


informatyka

Wiedza z tego przedmiotu przydaje mi się przy tworzeniu rekonstrukcji szkieletów przodków człowieka na podstawie szczątków odnalezionych w trakcie wykopalisk, rekonstrukcji twarzy zmarłego na podstawie czaszki, przy współtworzeniu ekspozycji pokazujących rozwój człowieka na przestrzeni epok, itp.

Przedmiot *plastyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje znajomość różnych technik malarskich i rzeźbiarskich, umiejętność tworzenia prac plastycznych przy użyciu różnych materiałów, posługiwania się kołem barw oraz prowadzenia zajęć plastycznych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza z tego przedmiotu przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ wyrabia zmysł estetyczny, dzięki któremu potrafimy tworzyć rzeczy spójne wizualnie, a także dostrzegać piękno i harmonię w dziełach innych ludzi i natury.


plastyka

Przedmiot *fizyka* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje intuicyjne rozumienie mechaniki i dynamiki, świadomość zagrożeń związanych z prądem elektrycznym oraz ciepłem i zimnem.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza fizyczna jest przydatna bez względu na wykonywany zawód, ponieważ pomaga rozumieć sposób działania maszyn i urządzeń, a także przyczyny procesów naturalnych, co pozwala unikać zagrożeń i kosztownych błędów.


fizyka

Przedmiot *muzyka* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje podstawową znajomość gatunków muzycznych i ich wykonawców.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Doświadczenie muzyczne przydaje się w życiu każdego człowieka, ponieważ muzyka poprawia samopoczucie – najbardziej, jeśli ktoś umie poprawić samopoczucie innych osób muzyką wykonywaną samodzielnie.


muzyka

Przedmiot *technika* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje wykonywanie najprostszych napraw, np. wymiana żarówki lub baterii, odkręcenie lub przyklejenie czegoś.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Posiadając umiejętności techniczne często możemy sami dokonać prostych napraw lub zamontować potrzebne nam urządzenia.


technika

Specjalista przetwarzania odpadów promieniotwórczych

Asystent badań klinicznych

Fizyk reaktorowy

Astrobiolog

Chemik reaktorowy

Farmakolog kliniczny

Badam zmiany zachodzące w ludzkim organizmie i kulturze człowieka na przestrzeni wieków.

Specjaliści z dziedzin społecznych i religijnych

Antropolog

Jakich przedmiotów warto się uczyć, aby pracować w tym zawodzie? Sprawdź, w jaki sposób i dlaczego przydaje mi się wiedza szkolna.

Antropolog

Antropolog

biologiaekspert

historiaekspert

j. polskiwysoki

j. angielskiwysoki

matematykaśredni

geografiaśredni

wiedza o społeczeństwieśredni

chemiaśredni

informatykaśredni

plastykaśredni

fizykapodstawowy

muzykapodstawowy

technikapodstawowy