Można powiedzieć, że tak jak lekarze innych specjalności leczą ciało człowieka, tak lekarz psychiatra leczy umysł. To nie do końca prawda, bo ciało i umysł są ze sobą ściśle związane, jednak przyjęło się, że moja specjalizacja zajmuje się głównie tym, czego nie można zobaczyć, dotknąć ani zmierzyć. Ludzie często niepotrzebnie boją się psychiatry, bo myślą, że lekarz będzie negatywnie oceniał to, co mówią, albo uzna, że problem nie jest wystarczająco poważny, by się nim zająć. Tymczasem psychiatra chce pomóc choremu tak samo, jak kardiolog, do którego zwrócimy się z kołataniem serca. Nigdy nie bagatelizuje obaw pacjenta, nie ocenia, a do tego obowiązuje go ścisła tajemnica lekarska. Czym dokładnie się zajmuję? 

---

Rozpoznaję, różnicuję i leczę zaburzenia psychiczne, nerwice, uzależnienia: narkomanie, lekomanie, alkoholizm, nikotynizm, choroby psychiczne i zespoły nieprzystosowania społecznego. Zajmuję się też osobami z upośledzeniem umysłowym zarówno wrodzonym, jak i nabytym, oraz podejmuję działania na rzecz promocji zdrowia i zapobiegania chorobom psychicznym. Żeby dowiedzieć się, co dolega mojemu pacjentowi muszę przeprowadzić dokładne badanie psychiatryczne, nawiązać z chorym dobry kontakt, uspokoić go i przekonać go do współpracy, wyjaśnić cele i potrzeby leczenia. 

---

Do tego służy wywiad psychiatryczny, w trakcie którego mogę pytać np. o relacje z rodzicami w dzieciństwie i okresie dojrzewania, relacje w szkole i w pracy, a nawet… zawody miłosne. Nie mogę przy tym zapominać o rodzinie, która w przypadku zaburzeń psychicznych odgrywa niezwykle istotną rolę motywując pacjenta do zmiany i wspierając go w chorobie. Do moich obowiązków należy również badanie tzw. sprawności psychicznej chorego. Pytam np. o bezsenność, apetyt, przebyte w przeszłości zaburzenia neurologiczne, zdolność koncentracji, zaburzenia pamięci, uwagi. Próbuję się także dowiedzieć, czy pacjent ma myśli samobójcze. 

---

Badając ogólny stan zdrowia wykonuję m.in. badania EEG, pola widzenia i inne, kieruję pobrane od pacjenta próbki na badania dodatkowe laboratoryjne: biochemiczne, bakteriologiczne, immunologiczne i inne oraz interpretuję otrzymane z laboratorium wyniki. Mogę też kierować chorych na badania radiologiczne, tomograficzne, rezonansu magnetycznego, izotopowe i inne, które pomogą wyjaśnić przyczynę problemów, oraz na konsultacje do innych specjalistów. 

---

Przy stawianiu diagnozy mam również do dyspozycji rozmaite testy i kwestionariusze pozwalające ocenić stan psychiczny chorego i dobrać najodpowiedniejsze w jego przypadku leczenie. Gdy już postawię rozpoznanie, wprowadzam – przy współudziale pacjenta – odpowiednie leczenie. Często chorobę można opanować farmakologicznie, czyli podawaniem leków. W psychiatrii często jednak stosuje się także inne, mniej konwencjonalne metody pomocy, takie jak psychoterapia, hipnoza, terapia zajęciowa, muzykoterapia i inne. Czasem do „zresetowania” mózgu konieczne są elektrowstrząsy albo wprowadzenie chorego w czasową śpiączkę hipoglikemiczną wynikającą z niedoboru glukozy we krwi. 

---

Rutynowo prowadzę też dokumentację lekarską, w której opisuję stan moich pacjentów, podejmowane działania i uzyskiwane efekty terapii, wypisuję potrzebne im recepty i skierowania na badania kontrolne oraz ewentualne zwolnienia lekarskie.

---

Co powinienem umieć?

Jako lekarz powinienem być biegły w wykonywaniu procedur niezwiązanych z psychiką, ale niekiedy koniecznych w trakcie leczenia, takich jak robienie zastrzyków dożylnych i domięśniowych, wprowadzanie sondy do żołądka, cewnikowanie pęcherza moczowego i wykonywanie innych pokrewnych zabiegów diagnostycznych i leczniczych. W stanach nagłych, zagrażających życiu muszę umieć przeprowadzić reanimację, przetoczyć krew i płyny oraz kierować działaniami innych osób zaangażowanych w utrzymanie pacjenta przy życiu, opanowanie jego agresji względem siebie lub innych i bezpieczne przetransportowanie na oddział. 

---

Muszę stale się dokształcać, uczestniczyć w kursach, szkoleniach i tzw. superwizjach, gdy bardziej doświadczony kolega ocenia, czy prawidłowo pracuję z pacjentem, żeby poszerzać swoją wiedzę i doskonalić umiejętności. Do tego niezbędna jest dobra znajomość języka angielskiego, ponieważ większość fachowych publikacji jest w tym języku, oraz obsługi komputera, bo w sieci można najszybciej wyszukać nowinki z mojej branży. 

---

W pracy muszę przestrzegać Kodeksu Etyki Lekarskiej i posługiwać się obowiązującym w naszym kraju zestawem kryteriów diagnostycznych - Międzynarodową Statystyczną Klasyfikacją Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10. Zanim zostanę psychiatrą muszę skończyć sześcioletnie studia, następnie roczny staż i co najmniej 5 lat szkolenia specjalistycznego. Muszę znać anatomię i fizjologię człowieka, zasady działania zjawisk fizycznych, takich jak elektrowstrząsy, i biochemicznych, np. śpiączka hipoglikemiczna, oraz ważnych w psychiatrii grup leków - to farmakologia, dziedzina chemii - na organizm człowieka. 

---

Jakie kompetencje miękkie są ważne w mojej pracy?

• odpowiedzialność,
• cierpliwość,
• empatia,
• drobiazgowość w stawianiu diagnozy,
• umiejętność nieszablonowego myślenia,
• stawianie dobra pacjenta na pierwszym miejscu.

---

Gdzie mogę pracować?

Mogę znaleźć zatrudnienie w prywatnych i publicznych przychodniach, gabinetach i szpitalach.