Przygotowuję potrawy, oceniam jakość żywności, tworzę jadłospisy.

Specjalistka żywienia

Przez żołądek do zdrowia, czyli o pracy dietetyczki

Poniżej pokażemy Ci jedną lub kilka propozycji dojścia do tego zawodu.

Restauracja

Znam składniki pokarmowe: białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy, minerały, błonnik, oraz wiem, w jakich produktach i w jakiej ilości się znajdują. Oceniam jakość surowców i półproduktów spożywczych, rozpoznaję zmiany smaku, zapachu, koloru, np. twardnienie, zbrylanie, wysychanie, zachodzące w przechowywanej żywności oraz wiem, które z nich dyskwalifikują tę żywność. Wiem też, w jakich warunkach należy przechowywać konkretne produkty, żeby jak najdłużej zachowały świeżość, smak i wartości odżywcze. Dobieram metody utrwalania produktów spożywczych, takie jak: solenie, wędzenie, peklowanie, pasteryzacja, kandyzowanie, do ich rodzaju. 
--//--
Znam receptury najrozmaitszych potraw, przetworów, produktów garmażeryjnych i umiem je stosować w praktyce. Przestrzegam zasad racjonalnej gospodarki żywnością oraz GHP - to Zasady Dobrej Praktyki Higienicznej, GMP, czyli Dobrej Praktyki Produkcyjnej, i HACCP. Potrafię przygotowywać, porcjować, dekorować oraz wydawać potrawy i napoje. Potrafię obliczać wartość energetyczną potraw, czyli kalkulować, ile kalorii dostarczy konkretne danie o określonej gramaturze czyli masie, umiem komponować jadłospisy tak, żeby potrawy mogły być spożywane przez osoby przestrzegające diety niskotłuszczowej, bezglutenowej, bezlaktozowej i wprowadzać w nich niezbędne poprawki, np. dostosowujące liczbę kalorii do zapotrzebowania konkretnej grupy osób: sportowców, ciężarnych, młodzieży. 
--//--
Potrafię skomponować jadłospis restauracji, kawiarni, stołówki szkolnej, baru szybkiej obsługi. Wiem, w jakiej kolejności należy zapisywać w karcie dań poszczególne grupy potraw i napojów, np. w przypadku kawiarni menu powinno wyglądać tak: napoje gorące, przekąski zimne i gorące, desery, napoje zimne. Pracując w konkretnym lokalu obliczam zapotrzebowanie na surowce i półprodukty potrzebne do przyrządzania wszystkich potraw, jakie są w menu oraz ustalam ceny dań i napojów, biorąc pod uwagę koszty zakupu produktów i marżę gastronomiczną. Wiem, jaka bielizna stołowa, czyli obrusy, serwetki, oraz zastawa musi być na wyposażeniu lokalu, żeby codziennie sprawnie funkcjonował, a jakiej potrzeba do przeprowadzenia dużej imprezy. Znam się na urządzeniach i sprzęcie niezbędnym do przygotowywania potraw: piekarniki, kuchenki, patelnie, garnki, naczynia żaroodporne, maszynki do mielenia, blendery. 

--//--

**Co powinnam umieć?**

Żeby wiedzieć, jak można obrabiać surowce, żeby uzyskać produkty o określonych właściwościach smakowych, potrzebna jest znajomość fizyki. Smażenie, pieczenie, gotowanie, grillowanie - to wszystko przykłady wykorzystania zjawisk fizycznych do zmiany własności odżywczych i smakowych produktów żywnościowych. 
--//--
W mojej pracy przydaje się też znajomość chemii, w tym składu chemicznego dodatków do żywności: sztucznych i naturalnych konserwantów, barwników, polepszaczy smaku, środków przeciwzbrylających. Muszę wiedzieć, jak przebiegają przemiany składników pokarmowych w organizmie człowieka oraz jaki jest ich wpływ na zdrowie i samopoczucie. 

--//--

**Jakie kompetencje miękkie są ważne w mojej pracy?**
- dokładność,
- opanowanie,
- sumienność,
- zorganizowanie,
- umiejętność pracowania pod presją czasu oraz w stresujących warunkach.

--//--

**Gdzie mogę pracować?**

Mogę znaleźć zatrudnienie w pensjonatach, restauracjach, stołówkach szkolnych, firmach cateringowych, domach wczasowych, zakładach produkcji żywności,...


Średni personel w zakresie działalności artystycznej, kulturalnej i kulinarnej

Tatuażystka

Rzeźbiarka w owocach

Rekwizytorka

Realizatorka światła

Pirotechniczka

Organizatorka usług kateringowych

Organistka

Kierowniczka planu filmowego

Muszę zaliczyć ten przedmiot i zdać egzamin zawodowy; muszę potrafić oceniać jakość surowców i półproduktów spożywczych; rozpoznawać zmiany zachodzące w przechowywanych produktach oraz wiedzieć, które z nich świadczą o tym, że żywność nie nadaje się już do spożycia; muszę wiedzieć, w jakich warunkach należy przechowywać żywność w magazynie, żeby długo zachowała świeżość, smak i wartości odżywcze; potrafić dobierać metody utrwalania (solenie, wędzenie, peklowanie, pasteryzacja, kandyzowanie, itp.) do rodzaju produktów spożywczych; znać i stosować receptury różnych potraw, przetworów, produktów garmażeryjnych, itp.; przestrzegać zasad racjonalnej gospodarki żywnością oraz GHP (Zasady Dobrej Praktyki Higienicznej), GMP (Dobrej Praktyki Produkcyjnej) i HACCP; potrafić przygotowywać, porcjować, dekorować oraz wydawać potrawy i napoje.

przygotowanie i wydawanie dań

Muszę zaliczyć ten przedmiot i zdać egzamin zawodowy; znać składniki pokarmowe (białka, tłuszcze, węglowodany, witaminy, minerały, błonnik itp.) oraz wiedzieć, w jakich produktach i w jakiej ilości się znajdują; potrafić obliczać wartość energetyczną potraw, czyli kalkulować, ile kalorii dostarczy konkretne danie o określonej gramaturze (czyli masie); komponować jadłospisy tak, żeby potrawy mogły być spożywane przez osoby przestrzegające diety niskotłuszczowej, bezglutenowej, bezlaktozowej itp. i wprowadzać w nich niezbędne poprawki, np. dostosowujące liczbę kalorii do zapotrzebowania konkretnej grupy osób (sportowców, ciężarnych, młodzieży,...); potrafić skomponować jadłospis restauracji, kawiarni, stołówki szkolnej, baru szybkiej obsługi; muszę wiedzieć, w jakiej kolejności należy zapisywać w karcie dań poszczególne grupy potraw i napojów (np. w przypadku kawiarni menu powinno wyglądać tak: napoje gorące, przekąski zimne i gorące, desery, napoje zimne); potrafić obliczać zapotrzebowanie na surowce i półprodukty potrzebne do przyrządzania wszystkich potraw, jakie są w menu oraz ustalać ceny dań i napojów, biorąc pod uwagę koszty zakupu produktów i marżę gastronomiczną; muszę wiedzieć, jaka bielizna stołowa (obrusy, serwetki itp.) oraz zastawa musi być na wyposażeniu lokalu, żeby codziennie sprawnie funkcjonował, a jakiej potrzeba do przeprowadzenia dużej imprezy; znać się na urządzeniach i sprzęcie niezbędnym do przygotowywania potraw (piekarniki, kuchenki, patelnie, garnki, naczynia żaroodporne, maszynki do mielenia, blendery, itp.).

organizacja żywienia i usług gastronomicznych

Muszę znać grupy składników pokarmowych, ich źródła, przemiany w organizmie człowieka oraz wpływ na zdrowie i samopoczucie.

Przedmiot *biologia* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje diagnozowanie podstawowych chorób roślin i zwierząt, rozumienie większości procesów biologicznych, dobrą znajomość anatomii oraz działania drobnoustrojów.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza biologiczna przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pomaga zachować zdrowie fizyczne i psychiczne.


biologia

W mojej pracy przydaje się znajomość chemii, w tym składu chemicznego dodatków do żywności: sztucznych i naturalnych konserwantów, barwników, polepszaczy smaku, środków przeciwzbrylających.

Przedmiot *chemia* muszę mieć opanowany na poziomie wysokim. Jest to zaawansowany poziom wiedzy i umiejętności, pozwalający na wykonywanie pracy w danej dziedzinie. Obejmuje umiejętność zapisywania równań reakcji chemicznych, przewidywania rezultatów tych reakcji i separowania ich produktów, rozpoznawania niektórych substancji na podstawie ich właściwości chemicznych, uzyskiwanie roztworów o określonych stężeniach.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość chemii przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pomaga zrozumieć, jak można wykorzystywać i przekształcać otaczające nas substancje dla swojej wygody, korzyści i bezpieczeństwa.


chemia

W pracy obliczam wartość energetyczną potraw, ich gramaturę, zapotrzebowanie na surowce i półprodukty spożywcze w lokalu, w którym pracuję, w zależności od aktualnego menu; kalkuluję ceny potraw, muszę więc dobrze znać matematykę.

Przedmiot *matematyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje arytmetykę, podstawy algebry i geometrii.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość matematyki przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ uczy logicznego myślenia, a także daje narzędzia pozwalające modelować i przewidywać przebieg większości zjawisk i procesów – pomaga zatem obiektywnie oceniać rzeczywistość i unikać błędnych decyzji.


matematyka

Posługiwanie się poprawną polszczyzną pozwala mi pisać niezawierające błędów menu i jadłospisy.

Przedmiot *j. polski* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje czytanie, mówienie i pisanie po polsku bez popełniania błędów gramatycznych, ortograficznych i w wymowie, znajomość kanonu literatury polskiej.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Znajomość poprawnej polszczyzny oraz polskiej literatury i kultury jest ważna w każdym zawodzie, ponieważ pomaga rozumieć konteksty kulturowe i klarownie formułować myśli, ułatwiając tym samym komunikację ze współpracownikami i klientami, a zatem pomagając w awansie zawodowym lub prowadzeniu własnej firmy.


j. polski

Znajomość geografii przydaje mi się, jeśli chcę wiedzieć, z jakich rejonów świata pochodzą produkty, które chcę mieć w swoim menu.

Przedmiot *geografia* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje umiejętność orientowania się w terenie bez GPS na podstawie map, określanie kierunków geograficznych, szacowanie odległości między miejscami, wskazywanie na mapie dużych polskich miast i większości krajów świata, a także najbardziej znanych atrakcji turystycznych w Polsce i na świecie.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza geograficzna przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ pozwala zrozumieć kluczowe czynniki rządzące światową gospodarką.


geografia

Muszę znać przepisy przeciwpożarowe, ochrony środowiska oraz sanitarno-epidemiologiczne.

Przedmiot *WOS* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje znajomość norm prawnych regulujących pracę na konkretnym stanowisku, umiejętność sporządzania dokumentów służbowych i urzędowych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Bez znajomości zasad funkcjonowania państwa nie można być w pełni świadomym członkiem żadnego społeczeństwa – zwłaszcza społeczeństwa demokratycznego, które opiera się na pośrednim udziale obywateli w kierowaniu państwem; wiedza z tej dziedziny jest też niezbędna do podjęcia jakiejkolwiek pracy (kodeks pracy) i prowadzenia własnej działalności gospodarczej.


Dzięki umiejętności sprawnego korzystania z komputera mogę zamawiać produkty spożywcze przez internet, konsultować receptury.

Przedmiot *informatyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje standardowe kompetencje cyfrowe, zwłaszcza obsługę oprogramowania biurowego i/lub prostych programów specjalistycznych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Ze względu na wzrost użycia nowych technologii kompetencje cyfrowe szybko stają się niezbędną umiejętnością w każdym zawodzie (kto nie będzie ich miał, nie dostanie pracy), a także pozwalają korzystać z technologii bez narażania się na nieprzyjemne niespodzianki, takie jak wirusy, oszustwa czy fake newsy.


informatyka

Wyczucie stylu, kreatywność i zdolności plastyczne mogą mi się przydać przy nadawaniu daniom odpowiedniego wyglądu na talerzach, aranżacji wystroju lokalu gastronomicznego, w którym pracuję.

Przedmiot *plastyka* muszę mieć opanowany na poziomie średnim. Jest to średni poziom wiedzy i umiejętności, dający ogólne rozeznanie w danej dziedzinie. Obejmuje znajomość różnych technik malarskich i rzeźbiarskich, umiejętność tworzenia prac plastycznych przy użyciu różnych materiałów, posługiwania się kołem barw oraz prowadzenia zajęć plastycznych.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza z tego przedmiotu przydaje się w każdym zawodzie, ponieważ wyrabia zmysł estetyczny, dzięki któremu potrafimy tworzyć rzeczy spójne wizualnie, a także dostrzegać piękno i harmonię w dziełach innych ludzi i natury.


plastyka

Przedmiot *j. angielski* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje znajomość pojedynczych słów w języku angielskim.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Posługiwanie się językiem angielskim znacznie polepsza perspektywy w każdym zawodzie, bo umożliwia podjęcie pracy za granicą lub w międzynarodowej firmie w Polsce, a także dokształcanie się ze źródeł anglojęzycznych, które w wielu dziedzinach są najłatwiej dostępne i najbardziej aktualne.


j. angielski

Przedmiot *historia* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje minimum wiedzy z historii powszechnej: bitwa pod Grunwaldem i tym podobne.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Amerykański filozof George Santayana słusznie powiedział: „ten, kto nie pamięta przeszłości, będzie skazany na to, że ją przeżyje powtórnie” – znajomość historii przydaje się w każdym zawodzie, bo pomaga zrozumieć sposób myślenia przedstawicieli różnych narodów i motywy ich działania.


historia

Żeby wiedzieć, jak obrabiać surowce spożywcze, żeby uzyskać produkty o określonych właściwościach smakowych i wizualnych, potrzebna jest znajomość fizyki. Smażenie, pieczenie, gotowanie, grillowanie… to wszystko przykłady wykorzystania zjawisk fizycznych do zmiany własności odżywczych i smakowych produktów żywnościowych. Dużej wiedzy fizycznej wymaga zwłaszcza kuchnia molekularna.

Przedmiot *fizyka* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje intuicyjne rozumienie mechaniki i dynamiki, świadomość zagrożeń związanych z prądem elektrycznym oraz ciepłem i zimnem.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Wiedza fizyczna jest przydatna bez względu na wykonywany zawód, ponieważ pomaga rozumieć sposób działania maszyn i urządzeń, a także przyczyny procesów naturalnych, co pozwala unikać zagrożeń i kosztownych błędów.


fizyka

Przedmiot *muzyka* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje podstawową znajomość gatunków muzycznych i ich wykonawców.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Doświadczenie muzyczne przydaje się w życiu każdego człowieka, ponieważ muzyka poprawia samopoczucie – najbardziej, jeśli ktoś umie poprawić samopoczucie innych osób muzyką wykonywaną samodzielnie.


muzyka

Przedmiot *technika* muszę mieć opanowany na poziomie podstawowym. To absolutne minimum potrzebne do funkcjonowania w codziennym życiu. Obejmuje wykonywanie najprostszych napraw, np. wymiana żarówki lub baterii, odkręcenie lub przyklejenie czegoś.

**Dlaczego ten przedmiot jest ważny w każdym zawodzie?**
Posiadając umiejętności techniczne często możemy sami dokonać prostych napraw lub zamontować potrzebne nam urządzenia.


technika

Przygotowuję potrawy, oceniam jakość żywności, tworzę jadłospisy. Sprawdź, na czym polega moja praca, jak wygląda ścieżka edukacyjna i jakie muszę mieć kompetencje.

Opis zawodu

Przedmioty szkolne

Wymagania i umiejętności

Przykładowa ścieżka edukacyjna

Statystyki

Grupa zawodowa

Podobne zawody